مقارنه قاعده تشهیر در حقوق اسلام و حقوق غرب از منظر هزینه های دولتی و دادرسی

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 4، دوره 15، شماره 56، شهریور 1401، صفحه 63-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1945971.2226

نویسندگان

پیمان حاج محمودعطار¹؛ بتول پاکزاد^{* 2}؛ فتح الله رحیمی³

¹دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران. رایانامه: [e-mail]

²استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]

³استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: هدف از این تحقیق بررسی قاعده تشهیر در حقوق اسلام و حقوق غرب از منظر هزینه‌های دولتی و دادرسی است. امروزه در سیاست کیفری تقنینی، اقتصاد جرم از موضوعات مهم مورد توجه می‌باشد و باید هزینه‌های جرم انگاری و کیفر‌ انگاری و روش‌های کم‌هزینه‌تر برای مبارزه با جرم مورد توجه قرار گیرد. یکی از تدابیر کیفری که در همه نظام‌های حقوقی اعم از حقوق اسلامی و حقوق غرب وجود داشته، علنی کردن جرایم ارتکابی بزهکاران به ویژه، مرتکبین جرایم علیه اموال دولتی و عمومی یا سلب امنیت و آسایش عمومی است. در حقوق اسلام و حقوق غرب به این امر، اجرای قاعده تشهیر اطلاق می‌شود.
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: قاعده تشهیر در کاهش هزینه‌های جرم از دیدگاه فقه اسلامی، حقوق ایران و حقوق غرب مورد تحقیق تطبیقی قرار گرفته است و دستاوردها حاکی از آن است که در بسیاری از موارد اشخاصی که مستعد ارتکاب بزه می‌باشند با مشاهده علنی شدن مجازات محکومین، از ارتکاب جرم صرف نظر کرده‌اند و تشهیر اجرای مجازات موجب کاهش ارتکاب جرایم و پیشگیری بسیاری از انواع آنها شده است.

کلیدواژه‌ها

تشهیر؛ هزینه جرم؛ مجازات؛ پیشگیری از جرم

مراجع

* قرآن کریم

- ایزدی، پویا؛ غلامپور، محمدرضا. (1396). انتشار  احکام قطعی در فقه و حقوق ایران. فقه و تاریخ تمدن، 3 (4): 103-81.

http://jhc.sinaweb.net/article_543594.html

- توجهی، عبدالعلی. (139۴). آسیب‌شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. چاپ اول. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.

- حاجی باقری، احسان (1396). آشنایی با دیوان محاسبات فرانسه. اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل. دیوان محاسبات کشور.

- حاجی پور کندرود، علی؛ هاشمی، سید محمد؛ یاوری، اسدالله. (1397). مطالعه تطبیقی مفهوم و الزامات علنی بودن دادرسی کیفری در حقوق ایران و موازین بین‌المللی. حقوق تطبیقی، 9 (1): 119-87.

https://jcl.ut.ac.ir/article_67261.html

- حاجی ده آبادی، احمد. (۱۳۹۰). تأملی پیرامون مجازات حبس در نظام حقوقی اسلام. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3 (4): 68-47.

https://feqh.semnan.ac.ir/article_1861.html

- حیدری، علی مراد. (1392). نقد کیفرشناختی تشهیر رسانه‌ای. حقوق اسلامی، 10(38)، 160-133.

http://hoquq.iict.ac.ir/article_18225.html

- شجاعی، صدیقه؛ آهنگران، محمد رسول؛ روحانی مقدم، محمد. (1400). بررسی جایگاه فقهی و حقوقی مجازات تشهیر در ایجاد امنیت عمومی و ارتقاء حقوق شهروندی. پژوهش­های دانش انتظامی، 23 (2): 184-157.

http://pok.jrl.police.ir/article_95506.html

- شجاعی، صدیقه بیگم. (1398). جایگاه تشهیر رسانه‌ای در مبارزه با مفاسد اقتصادی. رهیافت انقلاب اسلامی، 13(49)، 150-133.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1603186

- رشادتی، جعفر؛ رضایی، علی. (1399). کیفرشناسی تشهیر و امکان‌سنجی نشر تصویر، حکم محکومیت و رسواسازی قضات متخلف. حقوقی دادگستری، 84 (110): 117-97.

http://www.jlj.ir/article_39149.html

- زراعت، عباس. (1390). بطلان در آیین دادرسی کیفری. چاپ نخست. نشر میزان.

- طهماسبی، جواد. (1396). آیین دادرسی کیفری. جلد سوم. نشر میزان.

- فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمد باقر. (1395). پاسخ­های کیفری عوام گرایانه به مفاسد اقتصادی. دایره المعارف علوم جنایی. زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی. چاپ دوم. بنیاد حقوقی میزان.

- کرامتی معز، هادی؛ حسن‌آبادی، عبدالرحمن. (1400). سیاست کیفری سخت‌گیرانه در آیین دادرسی کیفری ایران. چاپ دوم. انتشارات مهر کلام.

- لطیفی بنماران، مریم؛ پازکیان، اسدالله. (1399). تشهیر در سیاست جنایی اسلام در قبال جرائم اقتصادی. دانش انتظامی ویژه شرق استان تهران، 7 (27): 26-1.

http://shargh.jrl.police.ir/article_95306.html

- محدثی، زهرا؛ سلطانی، عباسعلی. (1396). نگرشی بر مجازات تشهیر در فقه شیعه با نگاهی به قوانین موضوعه ایران. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 13(49)، 110-71.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=307507

- غلامی، علی؛ مجتهدی، محمدحسین؛ طهماسبی، محمدحسن. (1397). مجازات تشهیر در تعزیرات (با رویکرد تطبیقی به مجازات‌های مبتنی بر شرمساری در ایالات ‌متحده آمریکا). مجله حقوقی دادگستری، 82(104)، 177-155.

http://www.jlj.ir/article_34684.html

- کاظمی، سید سجاد. (1398). در حقوق کیفری ایران «تشهیر» گسترۀ کیفر. مطالعات حقوق بشر اسلامی، 8 (16): 172-141.

http://www.pfbaj.ir/article_120506.html

- نوری نشاط، سعید. (1388). حقوق بشر در دستگاه قضایی. جلد اول. چاپ نخست.

 

- California Megan's Law, State of California Department of Justice,  accessed 20 November 2021.

 https://meganslaw.ca.gov

Kahan, D. M., & Posner, E. A. (2019). Shaming white-collar criminals: A proposal for reform of the federal sentencing guidelines. In Shame Punishment (pp. 155-181). Routledge.‏

https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315243290-4/shaming-white-collar-criminals-proposal-reform-federal-sentencing-guidelines-dan-kahan-eric-posner

- Yun, I. L. (2005, November). Hong," Why Low Crime Rate in East Asia? Confucianism: Beyond Reintegrative Shaming. In Annual Meeting of the American Society of Criminology, Royal York, Toronto.‏