مطالعه تطبیقی تدابیر سرکوبگری در قبال اعمال مخلّ رقابت اقتصادی در سیاست جنایی تقنینی ایران و اتحادیه اروپا

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 12، دوره 15، شماره 55، خرداد 1401، صفحه 235-251   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1952512.2293

نویسندگان

رعنا نادعلی جلوخانی¹؛ محسن شکرچی زاده^{* 2}؛ فرامرز عطریان³

¹دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. رایانامه: [e-mail]

²استادیار حقوق کیفری و جرم‌شناسی گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]

³استادیار حقوق عمومی، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: نقض مقررات حقوق رقابت و ارتکاب پدیده مجرمانه اخلال در رقابت اقتصادی، لزوم پیش بینی تدابیر واکنشی متناسب قانونی را در قبال آن، آشکار می­سازد. هدایت فرآیند صدور حکم و اجرای تدابیر مزبور، نیازمند استقرار نهادهای قانونی است که در اتحادیه اروپا، تابع نظام تعدد مراجع رسیدگی بوده و در حقوق رقابت ایران، از اصل وحدت پیروی می­کند.
روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.
یافته ها و نتایج: در هر دو نظام سیاست جنایی اتحادیه اروپا و ایران، اِعمال سرکوبگری کیفری، به عنوان آخرین راهکار در زنجیره تدابیر قانونی، منحصراً در صلاحیت محاکم ذیصلاح ملّی است؛ با این تفاوت که در سیاست جنایی تقنینی ایران، نقش آن پررنگتر از اتحادیه اروپا بوده و موجد چالش هایی نیز گردیده است. با وجود اینها، توجّه هر دو نظام سیاست جنایی، به لزوم تنوع در تدابیر واکنشی، در قبال پدیده مجرمانه گفته شده، غیرقابل چشم پوشی بوده و پیش­بینی سازوکارهای مبتنی بر سرکوبگری غیرکیفری را موجب شده است.

کلیدواژه‌ها

رقابت اقتصادی؛ سیاست جنایی؛ تدابیر واکنشی؛ پدیده مجرمانه؛ تدابیر سرکوبگری

مراجع

- آشوری، محمّد. (1383). جایگزین‌های زندان یا مجازات‌های بینابین، نقل از کتاب علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمّد آشوری). انتشارات سمت.

-ابراهیمی، شهرام و صفائی آتشگاه، حامد. (1394). رویکرد قانونگذار به پیشگیری از جرم در قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد. پژوهشنامه حقوق کیفری، 6(2)، 31-7.

https://jol.guilan.ac.ir/article_1391.html

-بادینی، حسن. (1391). بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از رقابت نامشروع تجاری. فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 42(4)، 78-59.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=204505

-باقری، فرهاد و علیزاده، مسعود. (1397). اِعمال فراسرزمینی مقررات رقابت اتحادیه اروپایی. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 48(3)، 695-677.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=353346

-بنی نعیمه، عیسی و وروایی، اکبر. (1397). جستاری بر راهبردهای کنترل کیفری جرایم حوزه کسب و کار.  مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 10 (2)، 77-53.

https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=508202

-حسینی، سید محمد. (1383). سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران. انتشارات سمت.

-جوان جعفری، عبدالرضا و جمالی، محبوبه و ساداتی، سیّد محمدجواد. (1395). ارزیابی تأثیر شدت عمل مجازاتها در تحقق اهداف نظام کیفری. فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم. 11(40)، 114-91.

https://elmnet.ir/article/1783731-72114

-چراتیان، ایمان. (1392). واکاوی چالش های شورای رقابت، فصلنامه مجلس و راهبرد، 20(73)، 102-67.

https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=194442

-خالقی، ابوالفتح و رشنوادی، حجت الله. (1390). بررسی حقوق کیفری رقابت از منظر قانون اجرای سیاستهای کلّی اصل 44 قانون اساسی. فصلنامه پژوهش حقوقی دانشگاه قم، 3(3)، 60-23.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1070314

-دادخدایی، لیلا. (1391). مفهوم جرم اقتصادی و تحولات آن. فصلنامه تعالی حقوق، 2(6)، 70-45.

https://www.magiran.com/paper/799680

-دلماس مارتی، میری. (1393). نظام‌‌های بزرگ سیاست جنایی. ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی. انتشارات میزان.

-دلماس مارتی، میری. (1376). به دنبال حقوق جزای مشترک اروپایی. ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی. مجلّه حقوقی بین‌المللی، 15(21)، 216 – 185.

http://www.cilamag.ir/article_18180.html

-سماواتی، حشمت الل.ه (1390). مقدمه‌ای بر حقوق رقابت تجارتی و نقش آن در سیاستگذاری و تنظیم بازار. انتشارات فردوسی.

-سلیمی، فضه. (1395). مسئولیت مدنی ناشی از اِعمال رویه‌های ضد رقابتی (با بررسی تطبیقی در حقوق اتحادیه اروپایی و آمریکا). رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه قم، دانشکده حقوق.

-شهسواری، علی. (1390). مطالعه تطبیقی ضمانت اجراهای حقوقی نقض مقررات حقوق رقابت در حقوق ایران و آمریکا. رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

-شیخ الاسلامی، عبّاس و ابراهیمی، امید. (1398). ارزیابی حقوقی ساختار سازمانی و کارکردهای شورای رقابت. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 49(3)، 715-695.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=469403

-صلاحی، جاوید. (1395). کیفرشناسی. انتشارات میزان.

-صادقی، طوبی. (1386). اصول حاکم بر حقوق رقابت تجاری. مجله تخصصی الهیات و حقوق، 7(23)، 186-169.

http://ensani.ir/fa/article/189147

-طباطبائی نژاد، سید محمّد. (1392). چالش تعیین قانون حاکم بر مسئولیت مدنی ناشی از نقض قواعد حقوق رقابت با نگاهی به نظام اتحادیه اروپا. فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، 18(62)، 112-89.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=205056

-عبادی، جعفر. (1385). مباحثی در اقتصاد خُرد. انتشارات سمت.

-غلامی، حسین. (1397). عدالت ترمیمی. انتشارات سمت.

-کاتوزیان، ناصر. (1385). فلسفه حقوق. جلد نخست. شرکت سهامی انتشار.

-گسن، رمون. (1385). جرم‌شناسی نظری. ترجمه مهدی کی نیا. انتشارات مجد.

-قاسمی مقدّم، حسن. (1387). مبانی ارزیابی اثربخشی کیفرهای اجتماع محور و تحلیل یافته‌های آن، با تأکید بر مطالعه موردی دوره مراقبت در ایالات متحده آمریکا و انگلستان. مجله حقوقی دادگستری، (64)، 162-131.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/792644/

-وکیلی مقدم، محمدحسین. (1389). توافقات ضدّ رقابت تجاری. انتشارات همگان.

-ولیدی، محمّدصالح. (1386). حقوق کیفری اقتصادی. انتشارات میزان.

-نوروزی شمس، مشیت الله. (1384). نگاهی به حقوق رقابت در قوانین چند کشور. مجلّه علوم انسانی (دانشگاه امام حسین)، (61)، 122-93.

http://ensani.ir/fa/article/262620

-یوسفی، محمّدرضا و مهدوی ثابت، محمّدعلی. (1394). بررسی قلمرو کیفری در ضمانت اجرای انفصال از خدمت در نظام حقوقی ایران. دانشنامه حقوق و سیاست، 11(25)، 44-33.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=275254

 

- Baldwin, R. & Cave, M. & Lodge, M. (2012). Understanding Regulation: Theory, Strategy, And Practice. Oxford, Oxford University Press On Demand.

-Di Giò, Alessandro. (2009). Contract and Restitution Law and the Private Enforcement of EC Competition Law. 32 World Competition, (2),199-220.

https://kluwerlawonline.com/journalarticle/World+Competition/32.2/WOCO2009020

-Edgeworth, F. (1981). Mathematical Psychics. London, Paul Kegan.

-Evans, Lewis & Quigley, Neil. (2002). The Interaction between Contract and Competition Law. 20 th. Pacific Trade and Development Conference: Competition in the New Millennium.  http://hdl.handle.net/10063/3870

-Garner, Bryan A. (2004). Blacks Law Dictionary. 8 Ed. Thomson West.

-Jones, Alison & Sufrin, Brenda. (2004). EC Competition law. 2th Edition. Oxford University Publishing, Oxford.

-Komninos, Assimakis P. (2008). EC Private Antitrust Enforcement: Decentralised Application of EC Competition Law by National Courts. Portland: Hart Publishing.

-Mill , J. (1964). Principles of Political Economy. New York , Appleton.

-Rosochowicz, Patricia Hanh. (2004). Deterrence And The Relationship Between Public And Private Enforcement Of Competition Law. Journal of Antitrust Enforcement, 6(1), 25 – 53.

http://www.kernbureau.uva.nl/acle/object.cfm/objectid=F07DE744-C1D1-4F2E-876EEB31F7FA5B9F/

-Van den Bergh, Roger, J. & Camesesca, Peter, D. (2001). European Competition Law and Economics: A Comparative Perspective. Antwerpen, Intersentia.

-Wahl, Nils. (2001). Damages for Infringement of Competition Law, in Peter Wahlgren (Ed.). Tort Liability and Insurance. Stockholm: Stockholm Institute For Scandinavian Law.

-Whish, Richard & Bailey, David. (2012). Competition law. Oxford, Oxford University Press.