سرمایه اجتماعی و مشارکت روستاییان در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی با نقش میانجی اثرات ادراک شده از طرح ها و برنامه ها؛ (مطالعه موردی: بخش اسفندقه)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 10، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 63، شهریور 1402، صفحه 162-149   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ناصر شفیعی ثابت^{* 1}؛ فائزه ابراهیمی پور²

¹استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: امروزه، تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی تا حدود زیادی متاثر ازچگونگی سرمایه اجتماعی روستاییان است؛ و پی آیند ارتقاء سرمایه اجتماعی باعث بهبود هماهنگی و همکاری بین افراد یک گروه و سازمان با یکدیگر می شود
هدف: پژوهش حاضر به واکاوی اثرات سرمایه اجتماعی و مشارکت روستاییان در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی با نقش میانجی اثرات ادراک شده از طرح ها و برنامه ها در بخش اسفندقه پرداخته است.
روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر به روش کمی و توصیفی ـ تحلیلی و با ابزار پرسشنامه، متغیرهای اثرگذار و اثرپذیر را در این ارتباط، وارسی کرده است. همچنین تجزیه و تحلیل ویژگی­های جمعیت­شناختی و تجمیع پرسش­ها برای ورود به مدل، و تحلیل سازه­ها و روابط بیان شده در چهارچوب نظری با استفاده از نرم­افزارآموس گرافیک انجام شد. 
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، بخش اسفندقه است.
یافته­ ها: پی آیندهای پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین  4 متغیر سرمایه اجتماعی از 6متغیر است و مشارکت روستاییان با چهار متغیر میانجی اثرات محیطی ـ اکولوژیک، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ـ زیربنایی ادراک شده از طرح ها و برنامه هاسنجیده شده است.
 نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که رابطه سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات محیطی معنادار است ومقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 11/0  است و سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات اجتماعی اثرگذار است و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 18/0است. و اما سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات اقتصادی اثرگذار نیست و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 07/0 است.همچنین سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها به واسطه‌ اثرات کالبدی اثرگذار است و مقدار این اثر غیرمستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 23/0 است.و سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها اثرگذار است و مقدار این اثر مستقیم سرمایه اجتماعی روستاییان بر مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌ها 39/0 است.

کلیدواژه‌ها

آگاهی و انسجام اجتماعی؛ شبکه و روابط اجتماعی؛ اثرات محیطی ادراک شده؛ بخش اسفندقه؛ جیرفت

مراجع

Brown, R. S., & Ashman, Y. (1990). More or less guanxi: Trust is 60% network context, 10% individual difference. Social Networks, 54, 12-25.

Dughayi, G. (2013). Women cannot lead: empowering women through cultural tourism in Botswana. Journal of Sustainable Tourism, 23(4), 600-617.                                                        

    Erkko, H. M., & Renko, J. Y. (2016). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Fikret Sapienza, J. G. (2018). The entrepreneur–environment nexus: Uncertainty, innovation, and allocation. Journal of business Venturing, 25(5), 449-463.

Fraser, T. (2021). Japanese social capital and social vulnerability indices: Measuring drivers of community resilience 2000–2017. International Journal of Disaster Risk Reduction, 52, 101965.‏

Ghoshal, Z. (2016). An exploratory study for the conceptualization of rural innovation in the Indian context. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 807-815.

Hansi, A. P. M. S., & Batagoda, C. K. (2017). Open innovation: The next decade. Research Policy, 43(5), 805–811.

Hofferth, S. L., & Iceland, J. (1998). Social capital in rural and urban communities 1. Rural sociology, 63(4), 574-598.‏

Johnson, K. P., & De Kort, S. (2019). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Jafari, N, Barghi, H., & Ghanbari, Y. (2017). Assessing the effects of social capital on governance in rural areas (Case study: rural areas of Zanjan city). Human Resource Planning Studies, 14(1), 75-91. (in Persian).

Nations, U. (2017). World population prospects. Multimedia Library.

Putnam R. (2017). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.

Putnam R., & Goos, J. (2007). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42

Pearson, J., & Carr M., (2001). Social capital as a concept in the social sciences: The current state of the debate. Democratization, 8(3), 189-210.‏

Portney, P. (2016). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.

Results of Jiroft County Census, (2016)(in Persian).

Robin, J. (2017). Measuring social capital in five communities. The journal of applied behavioral science, 36(1), 23-42.                                                                                                   

Shafiee Sabet, N, Anbarloo, M., & Yousefi Taleghani, A. (2017). Analysis of rural participation facilitators in the development of rural settlements (Case study: Chorzeq villages and Tarom city drama). Human Resource Planning Studies, 13(3), 729-744 (in Persian).

Sebastián, J., & Selle, H. (2019). Developing a social capital index for the Netherlands. Social indicators research, 113(3), 859-886.

Sørensen, J. F. (2012). Testing the hypothesis of higher social capital in rural areas: the case of Denmark. Regional Studies, 46(7), 873-891.‏

Suleimangoli, R., Rahmani, B., & Shafi'i Sabet, N. (2018). The level of access and influence of information and communication technology in the socio-economic fields of the rural community (Case study: Qaleh Qafeh village, Minoodasht city). Human Resource Planning Studies, 12(1), 103-118 (in Persian).

Vasylchenko, A. (2018). An exploratory study for conceptualization of rural innovation in Indian context. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 807-815.

Zelli, J. (2016). Developing a social capital index for the Netherlands. Social indicators research, 113(3), 859-886.‏