مطالعه تطبیقی الگوی فضایی مشارکت سیاسی شهروندان کاشان و آران و بیدگل

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 43، مهر 1401، صفحه 42-57   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی محمدزاده راوندی¹؛ حجت مهکویی^{* 2}؛ محسن نیازی³؛ حمید صابری⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

²گروه جغرافیای سیاسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

³گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان،ایران

⁴گروه جغرافیا، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر، مشارکت سیاسی شهروندان به عنوان مولفه‌ی کلیدی توسعه اجتماعی سیاسی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. مشارکت شهروندان مشروعیت نظام سیاسی را به همراه دارد. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه‌شناسی، نظیر احزاب، گروه‌های فشار، رابطه مردم وحکومت، جامعه مدنی، ویژگی‌های جمعیت شناختی و نظایر آن پیوند عمیق و ناگسستنی دارد. در این ارتباط، انتخابات مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری می‌باشد. هدف اساسی این مقاله مطالعه تطبیقی الگوی فضایی مشارکت سیاسی بین شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل می‌باشد. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای 21 سال شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل در سال 1399 می‌باشد. تعداد 870 پرسشنامه توزیع و از این تعداد 834 پرسشنامه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اعتبار و روایی متغیرهای تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش ضمن تائید تفاوت ویژگی‌های شخصیتی، میزان اعتماد به نظام سیاسی، سرمایه اجتماعی و آگاهی سیاسی و جامعه‌پذیری سیاسی در بین شهروندان دو شهرستان مورد مطالعه، نشان می‌دهد که مشارکت سیاسی شهروندان آران و بیدگل بیشتر از شهروندان کاشان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مشارکت سیاسی؛ رفتار سیاسی؛ انتخابات؛ الگوی فضایی مشارکت؛ کاشان؛ آران و بیدگل

مراجع

 

احمدی پور، زهرا، قادری حاجت، مصطفی(1394)، ساماندهی و آمایش سیاسی فضای شهری، چاپ اول، سمت.

اسمیت، بی.سی(1378)، احزاب سیاسی وکثرت گرایی در جهان سوم، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 140-139.

امام جمعه زاده، رهبرقاضی، محمودرضا، عیسی نژاد، امید و مرندی، زهره(1391)، بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره 4، پاییز.

تاجبخش، کیان(1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران.

تاجیک، محمدرضا، جعفری، روح ا...(1387)، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی بین دانشجویان دانشگاه های تهران، فرهنگ اندیشه، سال هفتم، شماره 27-26، تابستان و پاییز.

حسن زاده، زهرا(1395)، تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر میزان مشارکت سیاسی شهروندان شهر کاشان و آران وبیدگل، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان.

خواجه سروی، غلامرضا، نوربخش، سیدمسعود(1397)، نحوه تاثیر رسانه های جمعی در مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی، جستارهای معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، شماره دوم، 81-55.

دارابی، علی(1388)، بنیانهای نظری رفتار انتخاباتی شهروندان در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال 16، شماره1، (پیاپی57)، 37-9.

دواس، دی. ای (1376)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی.

رجبی گیلان، نادر؛ قاسمی، سیدرامین؛ رشادت، سهیلا؛ رجبی، سجاد (1392)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفینپت زندگی مرتبط با سلامت در معلمان، فصلنامه علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، دوره 21، شماره 88: 107-95

رومینا، ابراهیم، صادقی، وحید(1394)، بررسی تاثیر طایفه­گرایی بر الگوی رای­دهی (مطالعه موردی شهرستان نورآباد ممسنی)، فصلنامه ژئوپلتیک، سال یازدهم، شماره سوم، 116-84.

زارع، بیژن، روهنده، مجید(1394)، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت اجتماعی سیاسی(مطالعه موردی در باب شهروندان بالای 18 سال شهر کرج)، مطالعات اجتماعی ایران، دوره نهم، شماره 2.

سردارنیا، خلیل ا..، قدرتی، حسین و علیرضا اسلام(1388)، تاثیر حکمرانی خوب و سرمایه اجتماعی بر اعتماد سیاسی، مطالعه موردی شهر مشهد و سبزوار، پژوهشنامه علوم سیاسی، مقاله 4، دوره پنجم،شماره1، زمستان 1388.

سعادت، رحمان (۱۳۸۵)، تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان‌ها، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم.

سیدامامی، کاووس، عبدالمطلب، عبدا..(1388)، عوامل موثر برمشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس مطالعه موردی شهر تهران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهارم، شماره چهارم، 146-109.

شجاعی، جواد (1384)،‌ عوامل اجتماعی روانی مؤثر بر تقدیرگرایی، پیمایش، ویژه­نامه هفته پژوهش، مرکز آموزش عالی علمی- کاربردی فرهنگ و هنر اصفهان، اصفهان، هنرهای زیبا، 46-66.

شجاعی زند، علیرضا (1381)، دین، جامعه، عرفی شدن، جستارهایی در جامعه شناسی دین، تهران، نشر مرکز.

شیری، نعمت­اله؛ خوش مرام، مژگان؛ رستمی، فرحناز؛ میرک­زاده، علی اصغر (1393)، مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، دوره 4، شماره 6، 83-57.

شوهانی، احمد و شوهانی، نادر (1398)، سنجش و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی مردم(مطالعه موردی: شهرایلام)، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره چهارم، 25-1

عرب، عباسعلی، امیرمظاهری، امیرمسعود (1396)، بررسی رابطه بین مولفه­های عینی و ذهنی قومیت با توسعه مشارکت سیاسی در شرق استان گلستان (با تاکید بر انتخابات مجلس شورای اسلامی)، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال دهم، شماره اول.

غفاری هشجین، ز.،1389،. عوامل موثر بر مشارکت سیاسی دانشجویان علوم سیاسی و فنی دانشگاه تهران، مجله دانش سیاسی، سال ششم، 2(12).

غلامزاده بهبهانی، شیرین (1385)، دینداری موازی: مطالعه دلایل جامعه­شناسانه پیدایش آن، پایان­نامه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه الزهرا (س).

فرهادی، م.،1372،. فرهنگ یاریگری در ایران، تهران، مرکز نشر دانشگاه، فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، 1. 

فیلد، جان(1386)، سرمایه اجتماعی، ترجمه غلامرضا غفاری، حسین رمضانی، تهران، چاپ اول.

قاسمی، وحید(1380)، گونه‌شناسی و تبیین فرهنگ سیاسی دانشجویان شاغل به تحصیل در ایران سال تحصیلی 80-1379، رساله دکتری در رشته جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان.

قیصری، نورا..(1386)، تنوع فرهنگی و وحدت ملی در ایران: الزامات نظری و رهیافتی، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش‌های فرهنگی، پژوهش نامه، شماره 8.

کاویانی راد، مراد، قره بیگی، مصیب (1396)، جغرافیای انتخابات، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چ اول.

گلی، علی و مهکویی، حجت(1393)، الگوی فضایی مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری (مطالعه موردی دوره یازدهم ریاست جمهوری)، فصلنامه ژئوپلتیک، سال دهم، شماره دوم، 213-189.

گیدنز، آنتونی (1373)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری. تهران، نشر نی.

لیپست، سیمورمارتین(1383)، دایره المعارف دموکراسی، ترجمه کامران فانی، انتشارات وزارت امور خارجه، تهران.

محسنی، منوچهر (1375)، بررسی آگاهی­ها، نگرش­ها و رفتارهای اجتماعی- فرهنگی در ایران، مرکز پژوهش­های بنیادی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران،

مصفا، نسرین (1375)، مشارکت سیاسی زنان، دفتر مطالعات وزارت امور خارجه، تهران، موسسه چاپ و انتشارات قائم.

نبوی، بهروز (1367)، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، انتشارات کتابخانه فروردین.

نیازی، محسن (1381)، تبیین موانع مشارکت اجتماعی در شهرستان کاشان،‌ پایان­نامه دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.

هاشمی، سیدضیاء، فولادیان، مجید، فاطمی امین، زینب(1388)، بررسی عوامل اجتماعی و روانی موثر برمشارکت سیاسی مردم شهرتهران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم،شماره1، زمستان227-191.

Balinski,M and Laraki,R.(2015) Election by Majority Gudgement Experimental Evidence, in Dolez, Bernard, Goffman, Bernard.

Blumler, J.g (1972), The role of theory in use and gratifications studies, in: Communications Reserch, 6: 9-36.

Kohn, Melvin L (1997), Social Structure and Personality Under Conditions of Radical Social change: A Comparative Analysis of Poland and Ukraine, American Sociological Reviw, Vol, 62, pp: 614-638.

Lipset, Seymour Martin, (1976) Political Man, Heinemann Educationals Book Ltd, Eighth Published in Great Britain.

Nahapiet,J.,; Ghoshal, S.(1998)"Social capital, intellectual capital and the organizational advantage" , Academy of Management Review , vol23 No(2),. Pp242-266.

Putnam,R.(2000).Bowling Alon: the Collapse and Revival of American Community simon snd Schuster: New York

Verba, S. and Nie, N. (1972). Participation in America: Political Democracy and Social Equality. New York: Harper and Row.