اثر بخشی آموزش شیوه فرزند پروری سلیگمن بر گرایش به کودک آزاری و خودکارآمدی والدگری در مادران دارای سابقه کودک آزاری

روانشناسی اجتماعی

مقاله 2، دوره 10، شماره 63، فروردین 1401، صفحه 17-31   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود مرادی^{* 1}؛ زهرا یوسفی²؛ منصوره بهرامی پور³

¹دانشجوی دکترای مشاوره، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان ،ایران(نویسنده مسئول)

²استادیار گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

³استادیار، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)

چکیده

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش شیوه فرزندپروری سلیگمن بر گرایش به کودک‌آزاری و خود کارآمدی والدگری در مادران دارای سابقه کودک‌آزاری در شهر اصفهان انجام شد.

روش کار: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون- پیگیری با گروه کنترل بود. بدین منظور از بین مراجعین مراکز اورژانس اجتماعی در سال 1399به روش نمونه گیری در دسترس 40 نفر از مادران دارای سابقه کودک‌آزاری که علاقمند به همکاری بودند انتخاب شده و بطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنی‌های هر دو گروه پرسشنامه‌های گرایش به کودک‌آزاری (شمایی زاده ویوسفی، 1397) و خودکار آمدی والدگری (دومکا، 1996) را در مراحل پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری پاسخ دادند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش سبک فرزندپروری سلیگمن را به صورت دوبار درهفته و به مدت چهار هفته دریافت نمودند، گروه کنترل در این مدت هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. پس از اجرای آموزش مذکور پس از دو ماه هردو گروه مورد پیگیری قرار گرفته و پرسشنامه های مورد پژوهش را پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری) استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری نشان داد که آموزش سبک فرزندپروری سلیگمن به طور کلی باعث کاهش گرایش به کودک‌آزاری و نیز افزایش خود کارآمدی مادران دارای سابقه کودک‌آزاری می‌شود (05/0 P<).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل می‌توان گفت یکی از روش‌های موثر برای کاهش گرایش به کودک‌آزاری و بهبود خودکارآمدی مادران دارای سابقه کودک‌آزاری می‌تواند آموزش سبک فرزندپروری سلیگمن باشد.

کلیدواژه‌ها

سبک فرزند پروری سلیگمن# کودک آزاری#خودکارآمدی والدگری

مراجع

اشرفی، عماد؛ شریعتی، بهنوش؛ فتحی آشتیانی(1394). ارزیابی اثربخشی آموزش والدین مثبت بر تغییر نگرش نسبت به کودک آزاری و کاهش کودک آزاری در مادران قرچک ، ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی ، دانشگاه علم و فرهنگ تهران.##

امان اللهی، عباس؛ شادفر، افروز؛ اصلانی، خالد (1397). اثربخشی رابطه درمانی والد-کودک (CPRT) برافزایش پذیرش والدینی مادران و کاهش رفتارهای مخل کودکان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی, 9(36), 163-184.‎ ##

جمالی نژاد، راضیه(1391) . اثربخشی آموزش خلاقیت مادر و کودک بر رفتارهای نادرست کودکان و خودکارآمدی والدین مادران پیش دبستانی ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد. ##

جمعه نیا، سکینه؛ قربانی، علیرضا(1397). نقش عوامل اجتماعی (خانواده ، مدرسه و گروه همسالان) در اجتماعی شدن دانش آموزان استان گلستان. جامعه شناسی کاربردی ، 113-128. ##

حاجلو، نادر؛  محجوب، علیرضا؛ بشرپور، سجاد (1398). نقش سبک های فرزندپروری ، تجربیات کودک آزاری و ایمنی عاطفی در رفتارهای قلدری دانش آموزان ، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی ، دانشگاه محقق اردبیلی. ##

حبیبی، سمیرا؛ فلاح، محمدحسین؛ عمویی، مسعود(1392). اثربخشی آموزش والدین در مورد تأثیرات کودک آزاری ، ویژگی های شخصیتی کودکان، به والدین از طریق نرم افزار آموزش الکترونیکی بر کاهش رفتارهای کودک آزاری والدین در مراکز پیش دبستانی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی یزد. ##

حلاج مزیدلویی، مرضیه؛ اصغری، محمد؛ اسداللهی، ملیحه؛ جبریلی، مهناز (1393). بررسی نگرش والدین در مورد کودک آزاری در مراکز بهداشتی درمانی تبریز. تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز ، دانشکده پرستاری و مامایی. ##

دانشمند خوراسگانی، مینا؛ یوسفی، زهرا (2018). اثربخشی آموزش گروهی بر اصلاح شیوه فرزندپروری بر اساس اصلاح طرحواره های ناسازگار به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ، 18 (4) ، 62-71. ##

داورپناه، فروزنده(1396). کودک خوش بین. رشد، تهران، رشد. ##

درخشان پور، فیروزه؛ محمودی قرایی، جواد؛ تهرانی دوست، مهدی؛ شهریور، زهرا؛ رازجوییان، کتایون؛ اسکندری، بهاره؛ پور اعتماد، حمیدرضا؛ حبیبی، مجتبی؛ مظاهری، محمد علی (1394). اثربخشی مداخله شیوه های پردازش حسی بر افزایش خودکارآمدی والدین و روابط والد-کودک در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ، آموزش استثنایی ، 16 (1) ، 14 ، 21. ##

رسولی،  رویا؛ رضاییان، حمید؛ جولکی، نصرالله (1394). تأثیر آموزش شناختی-رفتاری بر کاهش کودک آزاری والدین دانش آموزان دبستانی در دانشگاه الزهرا (س) تهران. ##

زندی نیا، زهره؛ زارعی، اقبال؛ زینعلی پور، حسین(1388). خودکارآمدی عمومی و تحصیلی دانش آموزان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی، مطالعات روانشناسی تربیتی، دوره 6، شماره 9، تابستان 1388، صفحه 13-28. ##

سعادتی، نادره؛ یوسفی، زهرا؛ گلپرور، محسن(1399). اثربخشی برنامه آموزش والدین به شیوه استپ (STEP) بر کیفیت روابط والد-فرزندی، خودکارآمدی والدگری و انعطاف پذیری شناختی مادران نوجوانان.‎ علوم روانشناختی، جلد ۱۹ شماره ۹۴ صفحات ۱۳۱۹-۱۳۳۰.##

شکوهی، یکتا(1397). اثربخشی کارگاه آموزشی کودک اندیشمند بر مشکلات رفتاری کودکان و خودکارآمدی والدین. مجله علوم روانشناسی / دوره 17 / شماره 68. ##

سبزواری، سهیلا؛ یوسفی، زهرا (1397). اثر بخشی آموزش آدلری بر بهبود روابط مادر-دختر در دختران هنرستانی شهر اصفهان (خوراسگان) طی سال‌های 1396 تا 1397. مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت, 5(2), 15-26.‎ ##

شهاییان، آمنه؛ شهیم، سیما؛ بشاش، لعیا؛ یوسفی، فریده (1386). هنجاریابی، تحلیل عاملی و پایایی فرم کوتاه ویژه والدین مقیاس درجه بندی کانرز برای کودکان 6 تا 11 ساله در شهر شیراز.‎فصلنامه مطالعات روانشناختی، 97-120. ##

شمایی زاده، ناهید؛ یوسفی، زهرا(1397) . بررسی روابط چندگانه بین پنج عامل شخصیت و تجربة کودک آزاری با ارتباطات خانوادگی در بین مردم اصفهان.‎ فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، دوره: 19، شماره: 3. ##

علیدوستی، معصومه؛ همتی، زینب (1391). تاثیرآموزش بر اساس مدل بزنف بر نگرش مادران نسبت به کودک آزاری در مراکز بهداشتی شهرکرد.    ششمین کنگره بین المللی روانپزشکی کودکان و نوجوانان. ##

عربگل، فریبا(1398). راهنمای مداخلات تخصصی کودک آزاری تهران، سازمان بهزیستی کشور. ##

عظیمی فر, شیرین؛ جزایری، رضوان السادات؛ فاتحی زاده، مریم السادات, عابدی، احمد(2018). بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی والدینی مادرانِ کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی‌شده. فصلنامه خانواده پژوهی.‎ 457-443، (3) 14##

Albanese, A. M., Russo, G. R., & Geller, P. A. (2019). The role of parental self‐efficacy in parent and child well‐being: A systematic review of associated outcomes. Child: care, health and development, 45(3), 333-36. ##

Chen, M., & Chan, K. L. (2016). Effects of parenting programs on child maltreatment prevention: A meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 17(1), 88-104##

Camilo, C., Garrido, M. V., & Calheiros, M. M. (2020). Parental attitudes in child maltreatment. Journal of interpersonal violence, 0886260520943724. ##

Griffith, A. K.(2020). Parental burnout and child maltreatment during the COVID-19 pandemic. Journal of family violence, 1-7. ##

Kaida, N., & Kaida, K. (2019). Positive associations of optimism–pessimism orientation with pro-environmental behavior and subjective well-being: a longitudinal study on quality of life and everyday behavior. Quality of Life Research, 28(12), 3323-3332##

Lippard, E. T., & Nemeroff, C. B. (2020). The devastating clinical consequences of child abuse and neglect: increased disease vulnerability and poor treatment response in mood disorders. American journal of psychiatry, 177(1), 20-36##

Parker, J., & Nemeroff, C. B. (2021). The long-term biological and clinical consequences of child abuse and neglect. Stress: Genetics, Epigenetics and Genomics, 57-82##

Rudolph, J., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2018). Parents as protectors: A qualitative study of parents’ views on child sexual abuse prevention. Child abuse & neglect, 85, 28-38##

seligman.martin, Reivich.karen, jaycox.lisa, & Gilham.jane. (2015). The Optimistic Child: A Proven Program to Safeguard Children Against Depression and Build Lifelong Resilience. Kindle Edition.boston.New York. ##

seligman.martin-E-P. (2010). Learned Optimism.how to Change Your Mind and Your Life. VINTAGE BOOKS.Division of Random House, Inc.New York... ##

Toth, S. L., & Manly, J. T. (2019). Developmental consequences of child abuse and neglect: Implications for intervention. Child Development Perspectives, 13(1), 59-64##

Wilhelmsen-Langeland.Ane:Aardal.H:Hjelmseth.V:Fyhn.KH:Stige.SH. (2020). An Emotion Focused Family Therapy workshop for parents with children 6-12 years increased parental self-efficacy. Emotional and Behavioural Difficulties.Volume 25, 2020 - Issue 1. ##

Yang, C., Liu, X., Yang, Y., Huang, X., Song, Q., Wang, Y., & Zhou, H. (2019). Quality of care and suspected developmental delay among children aged 1–59 months: a cross-sectional study in 8 counties of rural China. BMC pediatrics, 19(1), 1-11##.