حمایت کیفری از سکوهای نفتی ثابت واقع در منطقه فلات قاره

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 2، دوره 15، شماره 56، شهریور 1401، صفحه 17-41   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1938493.2150

نویسندگان

امیر شاکری¹؛ محمدرضا شادمان فر^{* 2}؛ حسن پوربافرانی³

¹دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. رایانامه:[e-mail]

²استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. نویسنده مسئول. رایانامه:[e-mail]

³دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: قرار داشتن تأسیسات نفتی ثابت واقع در منطقه فلات قاره در خارج از قلمرو حاکمیت دولت ساحلی، محدودیت‌هایی را در زمینه حمایت کیفری از آنها ایجاد می‌نماید. در این مقاله با بهره‌گیری از اسناد بین‌المللی و قواعد مربوط به اجرای برون‌مرزی قوانین کیفری، ظرفیت‌های حقوق داخلی در زمینه حمایت کیفری از این تأسیسات مورد بررسی ‌قرار گرفته است. بر این اساس به بررسی این امر می‌‌پردازیم که در مقررات چه حمایت کیفری از سکوهای نفتی ثابت واقع در منطقه فلات قاره انجام گرفته است؟
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: اگرچه عرف بین‌الملل، سازوکارهای لازم را جهت اعمال صلاحیت کیفری بر این تأسیسات در قالب پروتکل موسوم به مقابله با اعمال غیرقانونی علیه امنیت سکوهای نفتی ثابت در منطقه فلات قاره الحاقی به کنوانسیون مقابله با اعمال غیرقانونی علیه ایمنی دریانوردی مصوب 1988 رم پیش‌بینی نموده اما به‌رغم پیوستن کشورمان به این پروتکل و تأکید آن به مقابله کیفری با اعمال مندرج در پروتکل از سوی کشورهای عضو، هیچ‌گونه اقدامی در خصوص جرم‌انگاری این اقدامات در حقوق کیفری ما صورت نگرفته و امکان استفاده از ظرفیت آن در حمایت کیفری از این تأسیسات سلب گردیده است. همچنین به دلیل عدم پیش‌بینی این تأسیسات در مصادیق صلاحیت واقعی اعمال قانون مجازات اسلامی و نبود قانون خاص دیگر در این زمینه، در حال حاضر حقوق کیفری ما در زمینه حمایت از این تأسیسات با خلأ قانونی روبروست و صرفاً با توسل به عمومات قانونی می‌توان از آنها حمایت نمود.

کلیدواژه‌ها

صنایع نفت و گاز؛ صلاحیت کیفری؛ قلمروی حاکمیت؛ جرایم تروریستی؛ کنوانسیون‌های بین‌المللی

مراجع

- پوربافرانی، حسن. (1398). حقوق جزای بین­الملل. جنگل جاودانه.

- پیشگاهی­فرد، زهرا. (1397). مقدمه­ای بر جغرافیای سیاسی دریاها با تأکید بر آب­های ایران. دانشگاه تهران.

- جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1392). ترمینولوژی حقوق. گنج دانش.

- زراعت، عباس. (1384). حقوق جزای عمومی تطبیقی. فکرسازان.

- میرمحمدصادقی، حسین. (1395). دادگاه کیفری بین­المللی. دادگستری.

- اردبیلی، محمدعلی. (1380). مفهوم تروریسم، همایش تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، مجموعه مقالات و سخنرانی‌های همایش. تهران. روزنامۀ رسمی.

- اردبیلی، محمدعلی. (1389). مادۀ 8 قانون مجازات اسلامی و اصل صلاحیت جهانی. تحقیقات حقوقی، 13(51)، 86-53.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=161573

- اسدی جونوشی، محمد و وروائی، اکبر. (1397). سیاست جنایی تقنینی ایران در خصوص تروریسم علیه انرژی. مطالعات حقوق انرژی، 4(2)، 347-321.

https://jrels.ut.ac.ir/article_70841.html

- اسماعیلی، مهدی. (1395). صلاحیت رسیدگی به جرایم تروریستی در قوانین ایران. حقوق دادگستری، 80(94)، 69-49.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=290613

- اله­وردی­زاده، رضا؛ حافظ نیا، محمدرضا. (1394). بررسی تطبیقی قلمروهای دریایی ایران در خلیج فارس و دریای عمان با کنوانسیون حقوق بین­الملل دریاها. تحقیقات جغرافیایی، 4(119)، 53-30.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1174462

- پور­بافرانی، حسن؛ امیری، علی؛ قلی­زاده، بهروز. (1396). درآمدی بر یکسان­انگاری جرم دزدی دریایی و تروریسم (با تأکید بر دزدی دریایی سواحل سومالی). تحقیقات حقوقی دانشگاه شیراز، 9(2)، 50-27.

https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/80005/28

- پوربافرانی، حسن. (1382). اصل صلاحیت مبتنی بر تابعیت مجنی­علیه در حقوق جزای بین­الملل و ایران.  نامه مفید، 9(37)، 124-97.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=25035

- پوربافرانی، حسن، (1381). ماهیت و انواع صلاحیت در حقوق جزای بین­الملل. مجله مجتمع آموزش عالی قم، 4(12)، 186-161.

https://journals.ut.ac.ir/article_11266.html

- حبیب­زاده، محمدجعفر؛ حکیمی­ها، سعید. (1386). ضرورت جرم­انگاری تروریسم در حقوق کیفری ایران. حقوق تطبیقی، 11(2)، 71-47.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=77154

- صیرفی، ساسان. (1394). تعیین حد خارجی فلات قاره، بررسی مادۀ 76 کنوانسیون حقوق دریاها. مطالعات حقوق عمومی، 45(1)، 148-123.

https://jplsq.ut.ac.ir/article_53726.html

- زین­العابدین، یوسف. (1385). تاثیر جغرافیای سیاسی دریایی بر حاکمیت دولت­ها (با تأکید بر حاکمیت جمهوری اسلامی ایران). چشم­انداز جغرافیایی، 1(2)، 89-79.

https://jshsp.rasht.iau.ir/article_522461.html

- شریفی حضارتی، امیر. (1394). بررسی تروریسم در حقوق جزای اسلام و ایران. قابل دسترس در:

www Vekalationline.Ir/ article/ 120800/

- عبداللهی، سیدمحمدعلی. (1393). آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی بررسی مفهوم تابعیت. گزارش پژوهشی پژوهشکده شورای نگهبان، شماره 13930089.

- فروغی، فضل اله. (1388) منشأ و ماهیت صلاحیت جهانی. قانون یار، 1(1)، 47-21.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=172868

- قدیر، محسن؛ کاظمی فروشانی، حسین. (1398). بررسی تطبیقی حقوق کیفری ایران با اسناد بین­المللی در زمینه مقابله و پیشگیری از وقوع تروریسم سایبری. حقوقی بین­المللی، 36(60)، 267-237.

http://www.cilamag.ir/article_35084.html

- کاویانی­راد، مراد. (1392). پردازش مفهم قلمرو از دیدگاه جغرافیای سیاسی. برنامه­ریزی و آمایش فضا، 18(4)، 61-43.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=259777

- مدنی، سیدضیاء­الدین. (1394). قانون مناطق دریایی ایران در خلیج فارس و دریای عمان و حقوق بین‌الملل دریا، ارزیابی سازگاری­ها و نارسایی­ها در آیینه تحولات امروزین حقوق بین­الملل دریا، اقیانوس شناسی، 6(24)، 51-39.

http://joc.inio.ac.ir/article-1-875-fa.pdf

- مدنی، سیدضیاءالدین. (1392). پیامدهای رژیم حقوقی تحقیقات علمی دریایی در کنوانسیون 1982 ملل متحد حقوق دریاها بر علوم دریایی.  اقیانوس‌شناسی، 4(13)، 72-61.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=198054

- ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین. (1375). تفسیر دوگانه از کنوانسیون حقوق دریاها؛ قانون مناطق دریایی ایران و اعتراض امریکا. دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 35، 114-89.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2687/89/text

- مهرا، نسرین؛ کارگری، نوروز. (1393). تروریسم و حقوق کیفری. آموزه­های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 8(11)، 86-55.

https://cld.razavi.ac.ir/article_683.html

- میرمحمدصادقی، حسین؛ ایزدیار، علی. (1392). صلاحیت مبتنی بر تابعیت مجنی­علیه با تأکید بر قانون جدید مجازات اسلامی. آموزه­های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 10(5)، 37-3.

https://www.magiran.com/paper/1189698

- قمری، مهسا. (1389). بررسی تطبیقی قوانین و مقررات ماهوی علیه تروریسم در حقوق ایران و انگلستان [پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق دانشگاه تهران].

- Conde, Hvictor. (2004). A Handbook of International Human Right terminology، Edition، 2 Nebraska press.

- Feinberg, J. (1984). Harm to Others. Oxford university press.

Kashubsky, M. (2013). Protecting Offshore Oil and Gas Installations: Security Threats and Countervailing Measures (Part I).‏

https،//www،Ensec،Org/index،Php? Option= content & view=

- Meron, T. (2006). Humanization of International law The Hague Academy of International law. Martinus Nijhoff publisher. Hague.

- Rychlak, R. J., & Czarnetzky, J. M. (2000). The International Criminal Court and the Question of Subsidiarity. Third World Legal Stud., 115.

‏https://heinonline.org/hol-cgi-bin/get_pdf.cgi?handle=hein.journals/twls2000&section=10

Ryngaert, c. (2015). Jurisdiction in International law. Oxford. Second  Edition.