درآمدی بر حل و فصل اختلافات ورزش فوتبال در نظام ایران و بین الملل

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 18، دوره 15، شماره 55، خرداد 1401، صفحه 363-381   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1957288.2342

نویسندگان

مرتضی شعاعی^{* 1}؛ حجت اعراب شیبانی²

¹استادیار دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

²دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: ورزش فوتبال در طول زمان بعد تجاری یافته و به یک صنعت تبدیل شده است. اهمیت و تأثیر جهانی فوتبال منجر به سرمایه‌گذاری‌های کلان در این ورزش شده که ممکن است منجر به بروز اختلافاتی گردد. این شکل از اختلافات به اختلافات ورزشی موسوم است که در پژوهش حاضر به دنبال بررسی این امر هستیم که منشأ اختلافات ورزش فوتبال چیست؟ و چه شیوه‌هایی در نظام ایران و نظام بین‌الملل برای حل و فصل آن پیش بینی شده است؟
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: اختلافات ورزشی نوعی از اختلافات هستند که ناظر به ورزش حرفه‌ای است که به ‌طور مستقیم در حوزه حقوق ورزش قرار دارد و شامل قواعد حاکم بر ورزش‌ها، سازمان باشگاه‌ها، برقراری انضباط در قلمرو هر رشته ورزشی از جهت وادار ساختن ورزشکاران و دست‌اندرکاران به اطاعت از تصمیمات و رعایت حدود و ثغور فعالیت‌های ورزشی و  رعایت شالوده اصول اخلاقی است. اختلافات ورزشی در حوزه فوتبال ممکن است در بعد کیفری، یا حقوقی (ناشی از مسئولیت مدنی یا نقض تعهدات قراردادی) باشد.
در نظام حقوقی ایران برای حل و فصل اختلافات ورزشی دو شیوه پیش بینی شده است که یکی حل اختلاف از طریق مراجع قضایی و دیگری از طریق مراجع شبه قضایی (خود انتظام) صورت می‌گیرد. در خصوص فوتبال با توجه به پیش‌بینی رکن حقوقی در اساسنامه فدراسیون فوتبال و همچنین رأی دیوان عالی کشور، رسیدگی به دعوی در صلاحیت رکن قضایی فدراسیون قرار دارد. در عرصه بین‌المللی نیز نهادهایی به منظور حل و فصل اختلافات ورزشی وجود دارد. این مراجع شامل کنفدراسیون‌های فوتبال، مرجع حل اختلاف فیفا و دیوان داوری ورزش می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

اختلافات ورزشی؛ فوتبال؛ حل و فصل اختلافات؛ دیوان داوری ورزش؛ فیفا

مراجع

- جامپون، جونیور؛ والتر، جی. (1376). مبانی حقوق ورزش‌ها، مسئولیت مدنی در ورزش. ترجمه حسین آقایی نیا. دادگستری.

- سبحانی، محمدرضا؛ جعفری، جلال؛ تیموری، جلال. (1400). جرم‌زدایی و قضا زدایی در پرتو حل و فصل اختلافات کیفری از طریق میانجیگری: با نگاهی به نقش پلیس. پژوهش‌های جرم‌شناختی پلیس، 2(4)، 65-47.

http://cr.jrl.police.ir/article_97714.html?lang=fa

- شیروی، عبدالحسین. (1391). داوری تجاری بین‌المللی. چاپ پنجم. سمت.

- صلح چی، محمدعلی؛ نژندی منش، هیبت اله. (1396). حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی. میزان.

- قاسم‌زاده، سید مرتضی. (1387). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. میزان.

- قربان‌زاده، محمد. (1400). بررسی جایگاه داوری اختلافات ورزشی در نظام حقوقی ایران. سومین کنفرانس ملی ارتباطات ورزشی: سواد ارتباطی و سواد رسانه‌ای در ورزش. شیراز.

- کاتوزیان، ناصر (1396) وقایع حقوقی، مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات گنج دانش

- کدخدایی، یعقوب. (1392). بررسی تطبیقی حل و فصل اختلافات بازیکنان و باشگاه‌های ورزشی فوتبال. [پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی].

- مافی، همایون؛ شهلایی، فراز. (1396). چالش‌های تأسیس دیوان ملی داوری ورزش: بررسی تطبیقی با دیوان داوری ورزش. پژوهش حقوق عمومی، 18(54)، 60-35.

https://qjpl.atu.ac.ir/article_7427.html

- مصلحی، حسین‌علی؛ صادقی، محسن. (1383). نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلاف (ADR). نامه مفید، 7(46)، 150-123.

https://law.mofidu.ac.ir/article_239563.html

- میر عباسی، سید باقر؛ سادات میدانی، سید حسین. (1393). دادرسی‌های بین‌المللی. چاپ پنجم. جنگل.

- وکیل، امیر ساعد؛ اسکندری، امیرارسلان. (1394). تشکیل نهاد داوری ملی ورزش در پرتو جایگاه داوری در حل و فصل اختلافات ورزشی. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 15(35)، 19-1.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=316376

- Chereji, C.R. (2013). Negociere si Mediere in Organizatii publice, Bucureşti: Tritonic.

- CHEREJI, C. R., & POP, A. G. (2014). Community mediation. A model for Romania. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 10(41), 56-74.‏

https://rtsa.ro/tras/index.php/tras/article/view/156

- Healy, D. (2005) Sport and the Law, University of New South Wales Press

Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of consumer research, 37(2), 197-206.‏

https://academic.oup.com/jcr/article-abstract/37/2/197/1813998

- McLaren, R. H. (2000). The Court of Arbitration for Sport: An Independent Arena for the World's Sports Disputes. Val. UL Rev., 35, 379.‏

https://heinonline.org/hol-cgi-bin/get_pdf.cgi?handle=hein.journals/valur35&section=15

- Reilly, L. (2012). Introduction to the Court of Arbitration for Sport (CAS) & the Role of National Courts in International Sports Disputes. An Symposium

- Findlay, H. A., & Mazzucco, M. F. (2010). Degrees of intervention in sport-specific arbitration: Are we moving towards a universal model of decision-making. Yearbook on Arbitration and Mediation, 2.‏