علت شناسی مفاسد کلان اقتصادی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه اجتماعی با نگاهی به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارز با فساد

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 3، دوره 15، شماره 56، شهریور 1401، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1953382.2303

نویسندگان

علیرضا دودانگه¹؛ مریم آقائی بجستانی^{* 2}؛ رضا زیاری³

¹دانشجوی دکتری گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. رایانامه: [e-mail]

²دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. نویسنده مسئول. رایانامه: [e-mail]

³استادیار گروه اقتصاد ، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. رایانامه: [e-mail]

چکیده

زمینه و هدف: امروزه بروز و گسترش مفاسد کلان اقتصادی در کشور با ابعاد کلان و عناوین مجرمانه متعدد از طریق رسانه‌های جمعی به خصوص در فضای مجازی خبرساز شده و فضای روانی جامعه را ملتهب می‌سازد؛ بنابراین برای پیشگیری و مبارزه با این پدیده شوم، علت‌شناسی بروز مفاسد اقتصادی اولین و مهم‌ترین گام محسوب می‌گردد و به طور قطع دستگاه‌های متولی و مسئول در امر پیشگیری و مبارزه با مفاسد اقتصادی می‌توانند با آگاهی از علت‌های به وجود آورنده فساد‌های اقتصادی، اقدامات اساسی و مؤثری برای مواجهه با این معضل به عمل آورند.
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتایج: دلایل متعددی از بعد فردی، فرهنگی و اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برای بروز فسادهای کلان اقتصادی می‌توان احصاء نمود و هم‌چنین مواردی نظیر آموزش و ارتقاء سطح آگاهی عمومی، نقش نهادهای مدنی در پیشگیری از مفاسد کلان اقتصادی، تجهیز رسانه‌ای و تدوین کدهای رفتاری از جمله راهکارهای پیشگیری اجتماعی از مفاسد کلان اقتصادی است که در کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارز با فساد مورد تأکید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مفاسد کلان اقتصادی؛ پیشگیری اجتماعی؛ کنوانسیون مریدا؛ تجهیز رسانه ای؛ کدهای رفتاری

مراجع

* قرآن کریم

- احمدی، سید علی؛ همایونی، غلامحسین؛ عسگری ده آبادی، حمیدرضا. (1394). فساد اداری و مالی در سازمان‌های ‌امروزی. چاپ اول. نشر فوژان.

- اخوان مقدم، زهره؛ احمدی، مریم. (1397). بررسی سه واژه ایمان، تقوا و عمل صالح و اثرات دنیوی و اخروی آن­ها. چهارمین همایش ملی علوم و فناوری‌های ‌نوین ایران.

- براتی، امیر نظام. (1398). حکمرانی خوب و مبارزه با مفاسد اقتصادی. چاپ اول. انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد.

- پژوهشکده مطالعات راهبردی. (1399). سال‌نمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تحولات راهبردی 1399 و چشم‌انداز 1400. چاپ اول. پژوهشکده مطالعات راهبردی و موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.

- توسلی‌زاده، توران. (1392). پیشگیری از جرایم اقتصادی. چاپ اول. جنگل.

حاجیانی، ابراهیم. (1389). فساد اداری، زمینه‌ها و راهبردها. مرکز تحقیقات استراتژیک، مجمع تشخیص مصلحت نظام.

- خلیلی پاچی، عارف. (1396). پیشگیری از فساد مالی و اداری. چاپ اول. خرسندی.

- جعفری، علیرضا. (1394). فساد اداری و مالی در نظام بانکی. چاپ اول. جنگل.

- جمشیدی، علیرضا. (1395). سیاست جنایی مشارکتی. چاپ دوم. بنیاد حقوقی میزان.

- جمالی اسگویی، سید جمال؛ بخشایش اردستانی، احمد؛ بنی‌هاشمی، میر قاسم. (1399). اقتصاد سیاسی فساد در جمهوری اسلامی ایران. مجلس و راهبرد، 27 (101)، 58-33.

https://nashr.majles.ir/article_360.html

- جواهردهی، علی. (1399). فساد اقتصادی و علل پیدایش آن. قابل دسترس در:

kayhan.ir

- شجاعی، معصومه بیگم؛ آهنگران، محمد رسول؛ روحانی مقدم، محمد. (1398). جایگاه  تشهیر رسانه‌ای در مبارزه با مفاسد اقتصادی. رهیافت انقلاب اسلامی، 13(49)، 150-133.

http://www.rahyaftjournal.ir/article_105597.html

- دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت‌نامه دهخدا. انتشارات دانشگاه تهران.

- رضوی فرد، بهزاد؛ حسن‌پور، حمیدرضا. (1397). سازوکارهای بین‌المللی مبارزه با فساد، سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی. به کوشش امیرحسن نیازپور. چاپ اول. بنیاد حقوقی میزان.

- صادق نژاد نائینی، مجید. (1400). جرم‌شناسی جرایم شرکت‌های ‌تجاری. چاپ اول. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.

- فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمدباقر. (1395). پاسخ‌های ‌کیفری عوام گرایانه به مفاسد اقتصادی، دایره المعارف علوم جنایی. زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی. چاپ دوم. بنیاد حقوقی میزان.

- قاسمی، غلامعلی. (1395). تدابیر بازدارنده علیه مفاسد اقتصادی در پرتو کنوانسیون مبارزه با فساد و مقررات ایران. حقوق تطبیقی (نامه مفید)، 3 (6)، 170-147.

http://law.mofidu.ac.ir/article_25779.html

- قرائتی، محسن. (1395). ترجمه و تفسیر قرآن کریم. جلد 3.  مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

- کی‌جین، آرویند. (1396). اقتصاد سیاسی فساد. مترجم علی بختیاری زاده. چاپ دوم. پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- لازرژ، کریستین. (1399). درآمدی بر سیاست جنایی. برگردان علی حسین نجفی ابرندآبادی. چاپ هشتم. بنیاد حقوقی میزان.

- محمودی، وحید. (1382). فساد اقتصادی و توسعه. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، 189 و 190، 245-236.

https://www.noormags.ir/view/ar/articlepage/5339/236/text

- منصورآبادی، عباس؛ کرامتی معز، هادی؛ بهاری غازانی، مجید. (1۴01). پول‌شویی در بستر رمز ارزها (خصوصیات ریسک‌پذیری رمز ارزها و ارائه راهکارهای مقابله‌ای. کارآگاه، 16(50)، 20-1.

http://det.jrl.police.ir/article_98637.html

- منفرد، محبوبه؛ جلالی فراهانی، امیرحسین. (1391). کدهای رفتاری و پیشگیری از بزهکاری. پژوهشنامه حقوق کیفری، 3 (6)، 134-105.

https://jol.guilan.ac.ir/article_614.html

- مؤمنی، فرشاد. (1391). اقتصاد سیاسی فساد. روزنامه دنیای اقتصاد.

https://www.magiran.com/article/2541378

- نظری، محمدرضا. (1390). شناسایی زمینه‌های ‌فساد اقتصادی در مناقصات دولتی. [پایان نامه ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب].

- نوروزی دره بیدی، زینب؛ شکرچی‌زاده، محسن؛ قاسمی کهریزسنگی، راضیه. (1400). پیشگیری کیفری و شارکتی از بزهکاری مدیران بانکی در قبال تسهیلات مالی با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و کنوانسیون مریدا. تحقیقات حقوقی بین‌المللی، 14(51)، 99-81.

http://alr.iauctb.ac.ir/article_684633.html

- هاشمی شاهرودی، سید محمود. (1395). مقابله با مفاسد اقتصادی (گزیده بیانات). چاپ اول. بنیاد فقیه و معارف اهل‌بیت.

- همدمی خطبه‌سرا، ابوالفضل. (1387). فساد مالی، زمینه‌ها و راهبردهای مبارزه با آن. چاپ دوم.  پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- یاره خواهی، ایوب. (1399). کنترل عمومی مفاسد اقتصادی. چاپ اول. انتشارات دادگستر.