حقوق پیشگیری از جرم در آموزه‌های دینی و فقهی

مطالعات فقهی و فلسفی

دوره 13، شماره 51، مهر 1401، صفحه 78-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سهیلا ابراهیم زاده¹؛ شهرداد دارابی^{* 2}؛ وحید نکونام³

¹دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

²استادیار، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

³استادیار، گروه حقوق، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی حقوق پیشگیری از جرم در آموزه‌های دینی و فقهی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که دین مبین اسلام ضمن اولویت‌بخشی بر پیشگیری از گناه در برابر مجازات صِرف، واجد آموزه‌های ارزشمندی پیرامون حفظ کرامت انسان‌ها و احترام به حریم خصوصی افراد، حین اقدامات پیشگیرانه است که نصب‌العین قرار دادن این آموزه‌ها، ضامن صیانت از حقوق بنیادین شهروندان در فرآیند پیشگیری جرم‌شناختی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

پیشگیری از جرم؛ سیاست جنایی؛ حقوق شهروندی؛ امنیت؛ حریم خصوصی

مراجع

قرآن کریم.

نهج‌البلاغه.

ابراهیمی، شهرام (1387). پیشگیری از جرم در چالش با موازین حقوق بشر. رساله دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی. تهران: دانشکده حقوق، دانشگاه تهران.

ابن بابویه، محمد بن علی (1377). متن و ترجمه معانی الأخبار. مترجم عبدالعلی محمدی شاهرودی؛ مصحح علی اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ج2.

اعلامیه جهانی حقوق بشر1948.

اعلامیه حقوق شهروندان فرانسه1789.

بخاری، محمد بن اسماعیل (1414ق). صحیح البخاری. بیروت: دار ابن الکثیر، ج6.

پاک‌نهاد، امیر (1388). سیاست جنایی ریسک مدار. تهران: میزان.

حاجی ده‌آبادی، محمدعلی (1397). جرم‌شناسی کاربردی. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ع)، چاپ دوم.

حرّعاملی، محمد بن حسن (1387). وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه. مصحح محمد الرازی. تهران: اسلامیه، چاپ هشتم، ج18.

 حویزی، عبد علی ابن جمعه (1373). تفسیر نور الثقلین. مصحح هاشم رسولی. قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم، ج5.

خواجه پیری، عباس (1396). قلمرو حریم خصوصی در اسلام. شهر قانون، شماره20.

خویی، ابوالقاسم (1375). مصباح الفقاهه (طبع قدیم). مقرر محمدعلی توحیدی. قم: انصاریان، چاپ چهارم، ج1.

دارابی، شهرداد (1396). پیشگیری از جرم در مدل مردم‌سالار سیاست جنایی. تهران: میزان، چاپ دوم.

دارابی، شهرداد؛ نجفی توانا، علی (1395). مطالعه تطبیقی راهبرد پیشگیری از جرم در مدل‌های مردم‌سالار و اقتدارگرای فراگیر سیاست جنایی. حقوق تطبیقی(نامه مفید)، شماره 1.

رحمدل، منصور (1384). حق انسان بر حریم خصوصی. حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 17.

عابدزاده، اصغر (1398). ضرورت امر به معروف و نهی از منکر در عصر حاضر با رویکرد قرآنی و روایی. پژوهش‌های اعتقادی کلامی، شماره 34.

غفوری چرخابی، حسین؛ قدرتی، محمد (1397). بررسی قاعده لاضرر با رویکرد تطبیق بر حق کرامت انسانی. مطالعات حقوق، شماره 19.

 قربانی لاهیجی، زین‌العابدین (1384). تفسیر جامع آیات الاحکام. تهران: سایه، ج11.

کلینی، محمد (1388). ترجمه اصول کافی. ترجمه لطیف راشدی و سعید راشدی. قم: اجود.

کنوانسیون اروپایی حقوق بشر1953.

محمدی ری‌شهری، محمد (1386). حکمت‌نامه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم (فارسی). ترجمه گروه مترجمان. قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ج12.

محمدی ری‌شهری، محمد (1387). منتخب میزان الحکمه با ترجمه فارسی. تلخیص سید حمید حسینی؛ ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ج1.

مفید، محمد بن محمد (1346). الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد. مترجم هاشم رسولی محلاتی. قم: انتشارات علمیه الاسلامیه، چاپ دوم، ج1.

مندنی، اسلام ؛ آشوری، محمد (1397). تحلیل سیاست جنایی امنیت‌مدار در پرتو اصول اخلاقی و موازین حقوق بشری. پژوهش‌های اخلاقی، شماره 33.

میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی1966.

میرخلیلی، سید محمد (1394). مبانی و راهبردهای سیاست جنایی اسلام. کمیسیون تخصصی فقه و حقوق اسلامی، شماره2.

میرخلیلی، سید محمود (1390). سد ذرائع و پیشگیری از بزهکاری در آموزه‌های اسلامی. حقوق اسلامی، شماره31.

نجفی خوانساری، موسی (1418ق). تقریرات نائینی. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج1.

نوری، حسین بن محمدتقی (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت (ع) لإحیاء التراث، چاپ دوم، ج9.

 واقدی، محمد بن عمر (1361). المغازی: تاریخ جنگ‌های پیامبر(ص). مترجم محمود مهدوی دامغانی. تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، ج1.

هاشمی، سید محمد (1391). حقوق بشر و آزادی‌های اساسی. تهران: میزان، چاپ دوم.

 

Felosen, M. & Clark, R.V. (1997). The Ethics of Situational Crime Prevention. In: G. Newman, R.V. Clark & S. Goria Shoham (Eds.), Rational Choice and Situational Crime Prevention. Hants, Dartmouth Publishing Company Limited.

Garland, D. (2002). The Culture of Control Oxford. Oxford University pres.

MacLatchie, J.M. (Ed.) (1987). Insights in to violence in contemporary socity. Ottawa, The John Howard Society of Canada.