تأثیر افق مالکیت نهادی بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اقتصاد مالی

دوره 16، شماره 58، اردیبهشت 1401، صفحه 173-191   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/fed.2022.691506

نویسندگان

فاطمه صراف^{* 1}؛ مجتبی کریمی²؛ فاطمه بشارت پور³

¹گروه حسابداری واحد تهران جنوب.دانشگاه آزاد اسلامی. تهران .ایران

²گروه مدیریت مالی واحد تهران جنوب.دانشگاه آزاد اسلامی. تهران .ایران

³گروه حسابداری واحد تهران جنوب.دانشگاه آزاد اسلامی. تهران

چکیده

چکیده
سرمایه‌گذاران نهادی با مالکیّت بخش قابل توجّهی از سهام شرکت‌ها، از نفوذ زیادی در شرکت‌های سرمایه‌پذیر برخوردار هستند و می‌توانند رویه‌های مدیریت را تحت تأثیر قرار دهند. کارکرد درونی مسئولیت ‌اجتماعی و مالکیت‌ نهادی می‌تواند منجر به بهبود جایگاه شرکت، افزایش بازدهی، سودآوری، ارزشمندی و بقای بلندمدت شرکت‌ها شوند. با افشای مسئولیت ‌اجتماعی، می‌توان حمایت مادی و غیر‌مادی سرمایه‌گذاران نهادی را توسط شرکت‌ها به دست آورد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر افق مالکیت نهادی بر مسئولیت ‌اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی بازه زمانی 1389 الی 1399 است. یافته‏های پژوهش نشان می‌دهد، افق مالکیت ‌‌نهادی بلندمدت بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌ها تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین نتایج بیانگر آن است که افق مالکیت‌ نهادی کوتاه مدّت بر مسئولیت ‌اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌ها تأثیر منفی و معنادار دارد؛ بنابراین به سرمایه‏گذاران در بازار سرمایه پیشنهاد می‏گردد به‌منظور سرمایه‌گذاری بهتر با ریسک کمتر به نوع مالکان ‌نهادی شرکت‏ها توجه گردد.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: افق مالکیت نهادی؛ مسئولیت اجتماعی؛ ارزش سهام شرکت. طبقه بندی JEL : G32؛ H14؛ G23

اصل مقاله

تأثیر افق مالکیت نهادی بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکتهای پذیرفته شده
 در بورس اوراق بهادار تهران

 
تاریخ دریافت: 25/10/1400    تاریخ پذیرش: 28/12/1400    فاطمه صراف
مجتبی کریمی
فاطمه بشارت پور     

چکیده
سرمایه‌گذاران نهادی با مالکیّت بخش قابل توجّهی از سهام شرکت‌ها، از نفوذ زیادی در شرکت‌های سرمایه‌پذیر برخوردار هستند و می‌توانند رویه‌های مدیریت را تحت تأثیر قرار دهند. کارکرد درونی مسئولیت ‌اجتماعی و مالکیت‌ نهادی می‌تواند منجر به بهبود جایگاه شرکت، افزایش بازدهی، سودآوری، ارزشمندی و بقای بلندمدت شرکت‌ها شوند. با افشای مسئولیت ‌اجتماعی، می‌توان حمایت مادی و غیر‌مادی سرمایه‌گذاران نهادی را توسط شرکت‌ها به دست آورد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر افق مالکیت نهادی بر مسئولیت ‌اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی بازه زمانی 1389 الی 1399 است. یافته‏های پژوهش نشان می‌دهد، افق مالکیت ‌‌نهادی بلندمدت بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌ها تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین نتایج بیانگر آن است که افق مالکیت‌ نهادی کوتاه مدّت بر مسئولیت ‌اجتماعی و ارزش سهام شرکت‌ها تأثیر منفی و معنادار دارد؛ بنابراین به سرمایه‏گذاران در بازار سرمایه پیشنهاد می‏گردد به‌منظور سرمایه‌گذاری بهتر با ریسک کمتر به نوع مالکان ‌نهادی شرکت‏ها توجه گردد.

واژه‌های کلیدی: افق مالکیت نهادی، مسئولیت اجتماعی، ارزش سهام شرکت.
طبقه بندی JEL : G32, H14, G23

1- مقدمه
امروزه تأثیر شرکتها بر جامعه یک دغدغه جهانی است و انتظارات ذینفعان از نقش واحدهای تجاری در جامعه، روزبه‌روز بیشتر میشود. رسواییهای مالی شرکتها و مؤسسات بزرگ در آغاز قرن حاضر، بیانگر شواهدی از رویههای تجاری غیرمسئولانه از بعد اجتماعی است. این وقایع، سهامداران، اعتباردهندگان و طرفداران محیط‌زیست را بر آن داشت که علاوه بر ابعاد مالی، به‌ تعهدات واحدهای تجاری در زمینۀ مسئولیت اجتماعی و افشای آن در بازار سرمایه، بیش‌ازپیش توجّه کنند.
بر اساس تئوری حل تعارض، فعالیتهایCSR  با کاهش تضاد منافع، بین مدیران و مالکان، میتواند باعث بهبود، اصلاح اعتبار و افزایش سودآوری شرکت شود که به‌تبع آن ارزش شرکت نیز افزایش خواهد یافت. در همین حال، تئوری سرمایهگذاری بیش‌ازحد، چنین شیوههایی را هزینه‌بر و باعث نگرانی میداند. نتایج پژوهشهای تجربی نیز هر دو تأثیرات مثبت و منفی CSR بر ارزش شرکت را نشان میدهند. برای مثال، برد، هال، مُمنته و رگیانی (2007) و هارجُتو و جو (2015)، نشان دادند که جنبههای گوناگون فعالیتهای CSR از قبیل CSR وابسته به جامعه در مقابل CSR وابسته به محصول یا  CSR حقوقی در مقابل CSR هنجاری، تأثیرات مختلفی بر ارزش شرکت دارند.
عوامل خارج از شرکت مانند عوامل اقتصادی و اجتماعی، نیز بر ارزش شرکتها، که یکی از مورد توجّهترین اطلاعات در تصمیمگیری سرمایهگذاران است، مؤثر هستند. در این میان سرمایهگذاران نهادی با توجّه به مالکیت بخش قابل توجهی از سهام شرکتها، از نفوذ قابل توجهی در شرکتهای سرمایهپذیر برخوردارند و به دنبال راهی برای پیشبینی مسئولیت اجتماعی و عوامل تأثیرگذار بر آن هستند. کارکرد درونی مسئولیت اجتماعی و مالکیت نهادی میتواند منجر به بهبود جایگاه شرکت و سپس افزایش بازده و سودآوری و درنهایت ارزش و بقای بلند مدّت شرکتها می‏شود. با افشای مسئولیت اجتماعی، میتوان حمایت سهامداران، به‌خصوص سرمایهگذاران نهادی را ازنظر مادی و غیرمادی (اجتماعی) توسط شرکتها به دست آورد. همچنین میتواند در جذب سرمایهگذاران نهادی مؤثر باشد (پور علی و حجامی،1392).
با وجود پژوهشهای متعددی در رابطه با مسئولیت‌پذیری اجتماعی، هنوز دامنه گزارشگری و افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای شرکتها، مشخص نیست. برخی از پژوهشگران حوزه مسولیّت اجتماعی شرکتها، معتقدند که نظریه یا رویکرد عام پذیرفته‌شده‌ای برای مسئولیت اجتماعی شرکتها وجود ندارد. آن‌ها مسئولیت اجتماعی شرکتها را یک مفهوم وسیع و پیچیده و در حال تکامل مستمر میدانند که نگرشها و ایدههای گوناگونی را شامل میشود (گادفری و هاچ، 2007). با توجه به موارد مطرح شده، برنامههای سهامداران نهادی، به ویژه افقهای سرمایهگذاری متفاوت سهامداران نهادی میتواند بر انگیزههای نظارتی و شیوهها و تصمیمات مختلف شرکتها تأثیرگذار باشد.
با توجه به موارد مطرح شده در این پژوهش تأثیر افق مالکیت نهادی از دیدگاه مالکان نهادی کوتاهمدت و مالکان نهادی بلندمدت بر مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت مورد بررسی قرار گرفته و این سؤالات مطرح میشود که آیا بین افق مالکیت نهادی و مسئولیت اجتماعی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟ همچنین آیا بین افق مالکیت نهادی و ارزش سهام شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
مقاله حاضر در پنج بخش سازمان‌دهی شده است: پس از مقدمه، ادبیات مرور می‌شود. سپس، روش تحقیق بیان می‌شود. بخش چهارم، شامل یافته‌هاست و بخش پایانی به نتیجه‌گیری و پیشنهادها اختصاص یافته است.

2- مروری بر ادبیات پژوهش
در اکثر کشورهای جهان حجم بزرگی از سرمایهگذاریها در بازار سرمایه، توسط مالکان نهادی و عمدتاً به شکل غیرمستقیم صورت میگیرد. آنها پساندازها و سرمایهگذاریهای کوچک افراد جامعه را جمعآوری کرده و سپس سرمایهگذاری در طرحها و پروژههای تجاری به وسیله مالکان نهادی انجام میگردد. این مالکان، در تجزیه‌وتحلیل اطلاعات حسابداری نسبت به مالکان انفرادی تواناتر هستند و از صورتهای مالی به‌عنوان محرّک برای نظارت بر گزارشگری مالی استفاده میکنند. بزرگ‌ترین گروه سهامداران شرکتهای سهامی عام، سرمایهگذاران نهادی هستند و سه دیدگاه متفاوت در این زمینه وجود دارد که عبارت‌اند از:
در فرضیه نظارت کارا، یک نهاد به علّت ملاحظات ریسک خود، بیشتر متقاضی نظارت بر مدیران است. البته هزینههای نظارت بالاست و سرمایهگذاران نهادی بزرگ، فرصت، منابع، تخصص و توانایی نظارت و تأثیرگذاری بر مدیران را دارند.
طبق فرضیه تضاد منافع سرمایهگذاران نهادی به علت تضاد منافع به مدیریت کنونی رأی میدهند. این رفتار تابعی از ساختار مقررات کنونی است. در فرضیه همسویی راهبردی، سرمایهگذاران نهادی با مدیریت کنونی نوعی اتحاد راهبردی به وجود میآورند. آنها حفظ نقدینگی سهام خود و تمایل به کسب سود در کوتاه‌مدت را، بر مزایای حاصل از نظارت بر مدیریت به امید کسب سود بیشتر در بلندمدت ترجیح دادند.
مالکیت نهادی از معیارهای راهبری شرکتی است که به دلیل در اختیار داشتن درصد قابل توجهی از سهام شرکتها و همچنین حرفهای بودن در امر سرمایهگذاری، نقش با اهمیتی در شرکتها دارد. سرمایهگذاران نهادی برای نظارت بر رویههای اتخاذ شده شرکتها انگیزه یکسانی ندارند (بوکانان و همکاران، 2019)
سهامداران نهادی بزرگ، دارای تمرکز بلندمدت بوده و با توجّه به حجم سرمایه‌گذاری و توان نظارت بر حوزه مدیریتی و جلوگیری از مدیریت سود، می‌توانند، موجب توجّه به حداکثر سازی ارزش بلند مدّت سهام شرکت شود. در مقابل سرمایهگذاران نهادی کوتاه مدّت، سهامداران موقّتی بوده و در حوزه مدیریتی تأثیرگذار نمیباشند. آن‌ها به خرید و فروش سریع و سودهای جاری توجّه زیادی دارند که این امر موجب ایجاد انگیزه در مدیران برای جلوگیری از انتشار اخبار کاهنده قیمت سهام میگردد. در نتیجه مدیران شرکتهایی که دارای مالکان انفرادی بیشتری هستند، انگیزه بالاتری برای دست‌کاری سود دارند.
مطابق با نظریه ریسکگریزی، مالکان نهادی، با در نظر گرفتن ریسک و بازده مربوط به هر سرمایهگذاری مطرح، به دنبال سرمایهگذاری کارآمد و منطقی میگردند؛ بنابراین، ممکن است به برنامهها و اقدامات اجتماعی شرکتها به‌عنوان ابزاری برای کاهش ریسک بالقوه بنگرند (وهاب، 2010). مطابق با این نظریه، تأثیر مسئولیت اجتماعی بر مالکیت مؤسسه مثبت خواهد بود. به عبارتی دیگر، شرکتهایی که بیشتر بر روی کسب اعتبار اجتماعی خود سرمایهگذاری میکنند قادر به جذب مالکیت نهادی بیشتری خواهند بود (وهاب و الساید، 2015). با حضور روزافزون سهامداران نهادی، محققان آن‌ها را ناظرانی قدرتمند میدانند که نتایج نظارت آن‌ها بسیار سودمندتر از سرمایهگذاران عادی است (کسکس و مانسی، 2013).
در ایران معمولاً پاداش مدیران بر اساس عملکرد مالی و سود محاسبه و پرداخت میشود. برخی معتقدند که مسئولیت اجتماعی شرکت موجب افزایش عملکرد مالی، ارزش شرکت و در نهایت افزایش سود شرکت و پاداش مدیران میشود در مقابل عدّهای معتقدند مسئولیت اجتماعی شرکت موجب کاهش منابع، افزایش هزینهها و در نهایت کاهش سود شرکت و پاداش مدیران میگردد. از دیدگاه نظری، نظریه ذینفعان و اثر موازنه، چارچوب روابط بین مسئولیت‌پذیری، رابطه اجتماعی و عملکرد مالی را مشخص میکند. (مولایی ایل ذوله و همکاران،1399).
تغییرات در ساختار مالکیت همراه با افزایش منافع مالکیت نهادی نظیر بانکها، صندوقهای سرمایهگذاری، شرکتهای بیمه و صندوقهای بازنشستگی، محققان را بر آن داشته است تا رابطه بین مسئولیت اجتماعی و مالکیت نهادی را بررسی نمایند (ساندارا مورتى و همکاران، 2005). این امکان که شرکتها با تغییراتی در رفتار و نگرشهای سرمایهگذاران نسبت به اجتماع و سرمایهگذاری بر روى مسئولیت اجتماعی، میتوانند یک مزیت رقابتی به وجود آورند؛ باعث شده مفهوم مسئولیت اجتماعی جایگاه بالایی در سازمانها به دست آورد. (وهاب و الساید،2015)
مسئولیت اجتماعی میتواند شهرت و اعتبار مطلوبی برای شرکت ایجاد کند که منجر به ارزشگذاری بیشتر شرکت در بلندمدت میشود (تیتمن،1984؛ کرنل و شاپیرو، 1987؛ هیل و جونز، 1992) بر اساس دیدگاه حداکثر سازی ارزش ذینفعان، با گسترش وفاداری مشتریان، فروشندگان، کارکنان، بستانکاران و جامعه، برای خودش ارزش بلندمدت خلق میکند (جنسن،2001، فریمن و همکاران، 2004).
پژوهشگران با استفاده از روشهای متعدد به بررسی اثر مالکیت نهادی بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکت پرداختهاند. به‌عنوان مثال، محمد رمضان و همکاران (2021) بررسی کردند که چگونه مسئولیت اجتماعی شرکت بر عملکرد مالی، ثبات مالی و شمول مالی در بخش بانکداری تأثیر میگذارد و دریافتند که مسئولیت اجتماعی و همچنین سن و اندازه بانک، تأثیر مثبتی بر هر سه فاکتور دارد. با این حال، سطح بالای اهرم موجب کاهش شمول مالی و ثبات مالی میشود، در حالی که شمول مالی ارتباط منفی با ملموس بودن داراییها دارد.
هوانگ و ارهمجام (2019) به پژوهشی با عنوان افق مالکیت نهادی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و ارزش شرکت پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان داد شرکتهای با افق مالکیت نهادی بلندتر، باعث ترفیع در رتبه مسئولیت اجتماعی می‌شوند. همچنین نتایج دیگر نشان داد نسبت بالاتری از افق مالکیت نهادی بلند مدّت، باعث اثرگذاری بالاتر مسئولیت اجتماعی بر بازده‌های خرید و فروش می‌شود.
ایبارا (2019) پژوهشی تحت عنوان طراحی و عرضه یک شیوه جامع برای ارزیابی عملکرد سهام و اوراق بهادار: آیا افق سرمایه‌گذاری اهمّیّت دارد؟ را انجام داد. یافته‌های این پژوهش نشان میدهند که برای افقهای طولانی مدّت سرمایهگذاری، فقط پورتفوهای دارای نسبت بالای سهام از نظر حاکمیت اثربخشتر میباشند
بوکانان و همکاران (2019) به بررسی رابطه مسئولیت اجتماعی شرکت، ارزش شرکت و مالکیت نهادی پرداختند. آن‌ها با استفاده از تجزیه و تحلیل تفاضل سه‌گانه نشان دادند که رابطه بین مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت به سطح مالکیت نهادی بستگی دارد. همچنین تأثیر مالکیت نهادی برای شرکتهای دارای مسئولیت اجتماعی که ریسکهای بازپرداخت بدهی زیادی دارند، اهمیت چندانی ندارد.
ارهان و آزگر (2018) به بررسی رابطه افق سرمایه‌گذاری سهامداران نهادی و سیاست تقسیم سود در کشور انگلستان پرداختند. نتایج نشان داد افق سرمایهگذاری سرمایهگذاران نهادی بر تصمیمهای سود سهام شرکت تأثیر می‌گذارد و مؤسسات سرمایهگذاری کوتاه‌مدت، (بلند مدّت) اثر منفی (مثبت) در سیاستهای سود سهام دارند. همچنین سرمایهگذاران نهادی بلند مدّت سود سهام بیشتری را برای افزایش نظارت بر بازار سرمایه ترجیح می‌دهند.
هسیه و یه (2017) به بررسی تأثیرگذاری کیفیت هیئت‌مدیره بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی پرداختند. نتایج نشان می‌دهد برای شرکتهای دارای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالا، میزان حضور هیئت‌مدیره به طور مثبت بر روی رتبهبندی مسئولیت‌پذیری اجتماعی تأثیر میگذارد و کوشش هیئت‌مدیره برای نظارت بر مدیریت برای دستیابی به اهداف اجتماعی بالاتر ضروری است. با این حال، سرمایه اجتماعی و آموزش به طور قابل توجّه امّا منفی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی تأثیر میگذارد که نشان دهنده انگیزه، هیجان و کمبود مهارتهای هیئت‌مدیره است.
سالواسکی و زالچ (2017) در مقاله‏ای تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها بر کیفیت گزارشگری مالی را بررسی کرده و دریافتند شرکتهایی که مدیریت سود بالاتر دارند امتیاز مسئولیت اجتماعی آنها بالاتر است، هرچه میزان محافظهکاری بیشتر باشد مسئولیت اجتماعی کمتر و کیفیت اقلام تعهّدی تأثیر چندانی بر مسئولیت اجتماعی ندارند. همچنین بین مسئولیت اجتماعی و مدیریت سود رابطه مثبت وجود دارد و بین CSR و کیفیت اقلام تعهَدی رابطه معناداری وجود ندارد.
گراس گیل و همکاران (2016) در پژوهش خود رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مدیریت سود را در بورس اسپانیا مورد بررسی قرار دادند. نتایج تأیید کرد که مسئولیت پذیری اجتماعی بهتر باعث بهبود کارایی منابع می‌شود که این اثر منفی بر روی مدیریت سود دارد.
آروری و پیجولت (2015) به بررسی مسئولیت اجتماعی و ارزش وجه نقد پرداختند. نتایج آنها نشان داد که سرمایهگذاران ارزش بالاتری از پول نقد را به شرکتهای یا ضریب مسئولیت اجتماعی بالاتر اختصاص میدهند.
چانگ و همکاران (2015) رابطه مالکیت نهادی بلند مدّت با نسبت پرداخت سود سهام را بررسی کردند. آنها دریافتند رابطه مثبتی بین مالکیت نهادی بلند مدّت با نسبت پرداخت سود سهام وجود دارد که این رابطه در شرکتهایی با هزینههای نمایندگی بالاتر و زمانی که نظارت خارجی کمتر است برجستهتر میگردد.
حساس یگانه و همکاران (1399) ارتباط گزارشگری مسئولیت اجتماعی با ارزش شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند نتایج به دست آمده نشان دهنده همبستگی مثبت بین ارزش شرکت و امتیاز گزارشگری مسئولیت اجتماعی شرکتها است. همچنین با در نظر گرفتن هم‌زمان اطلاعات مالی گزارشهای سالانه و اطلاعات مسئولیت اجتماعی نسبت به توجه صرف به اطلاعات مالی به نحو بهتری تغییرات ارزش سهام را توضیح میدهد.
گروسی و همکاران (1399) ارتباط سطح افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی با ارزش بازار شرکت را بررسی کردند و دریافتند که شرکتها با مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالاتر، ارزش بازار بیشتر و هزینه سرمایه کمتری دارند ولی جریان نقدی عملیاتی بالاتری ندارند.
عنایت پور شیاده و همکاران (1399) به بررسی تأثیر مالکیت نهادی بر ارزش و ریسک شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میپردازد. نتایج حاصل تأثیر معنادار مالکیت نهادی بر ارزش و ریسک را تأیید میکند.
بیابانی و همکاران (1398) در پژوهشی به بررسی تبیین رابطه رتبهبندی مسئولیت‌پذیری اجتماعی ویجئو با عملکرد مالی و ارزش شرکت پرداختند. نتایج حاکی از ارتباط منفی بین رتبه مسئولیت پذیری شرکتها بر اساس شاخصهای مسئولیت اجتماعی ویجئو با ارزش شرکت و رابطه مثبت با عملکرد مالی میباشد.
صراف و همکاران (1397) هموارسازی سود، مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. نتایج بیانگر آن است که بین هموارسازی و مسئولیت اجتماعی با کیوتوبین در شرکتهای هموارساز پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار با مسئولیت اجتماعی بالا، رابطه معناداری وجود دارد؛ یعنی ارزش، در شرکتهای هموارساز با مسئولیت اجتماعی بالا، نسبت به شرکتهای غیر هموارساز با مسئولیت اجتماعی پایین، بیشتر است.
خرمنی مقدّم و امیدی پور (1396) به بررسی رابطه بین سهامداران نهادی، فرصتهای سرمایهگذاری و سیاست تقسیم سود شرکت‌ها پرداختند. طبق یافتههای این پژوهش، بین سهامداران نهادی و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد ولی بین فرصتهای سرمایهگذاری و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود ندارد.
صراف و همکاران (1394) به تأثیر نوع مالکیت نهادی بر ریسک و ارزیابی عملکرد شرکت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج نشان می‌دهد که بین مالکیت نهادی و سطح ریسک شرکت یک رابطه منفی و معنادار وجود دارد همچنین بین مالکیت نهادی فعال و سطح ریسک رابطه منفی و معنادار وجود دارد و نیز بین سطح مالکیت نهادی و هر دو معیار عملکرد شرکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد در حالی که بین مالکیت نهادی فعال و بازده داراییها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد ولی بین متغیر مالکیت نهادی فعال و کیوتوبین رابطه معناداری مشاهده نشد.
حسّاس یگانه و همکاران (1394) مدلی برای افشاء مسئولیت اجتماعی و پایندگی شرکتها و وضعیت موجود آن در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران تدوین نمودند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که از 60 شاخص سنجش شده در این تحقیق، به طور متوسّط 75% آنها در گزارشهای سالانه فعّالیّت هیئت مدیره شرکتهای بورسی افشاء نمیگردد. از این رو، سطح پایین افشاء ابعاد مسئولیت اجتماعی در شرکتهای بورسی، نشان دهنده شکاف وضعیت موجود از انتظارات ذینفعان است.
سرلک و کلوانی (1394)، به رابطه بین انواع مالکیت نهادی و محافظهکاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج حاکی از این است که هیچ‌گونه رابطه معنیداری بین مالکیّتنهادی مستقل با افق سرمایهگذاری بلندمدت و محافظه‌کاری، مالکیّتنهادی وابسته با افق سرمایهگذاری بلند مدّت و محافظهکاری و نیز مالکیت نهادی با افق سرمایهگذاری کوتاه‌مدت و محافظهکاری وجود ندارد.
با تحلیل مطالعات پیشین میتوان دریافت ارتباط متغیرهای پژوهش از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته اما ارتباط بین متغیرهای پژوهش تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است؛ بنابراین نوآوری پژوهش حاضر، در افق مالکیت نهادی (کوتاه‌مدت و بلندمدت) و ارتباط آن با متغیّرهای دیگر پژوهش است.

3- معرفی و بررسی متغیّرهای پژوهش
دادههای این پژوهش مبتنی بر ارقام و اطلاعات واقعی بازار سهام و صورتهای مالی شرکتهاست که از طریق مراجعه به صورتهای مالی، یادداشتهای توضیحی و نرمافزارهای رهآورد و تدبیر پرداز گردآوری شده است. بازه زمانی پژوهش ده سال، از سال 1389 الی 1399 جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. شرکتهای مورد بررسی به لحاظ افزایش مقایسه، باید دوره مالی آنها منتهی به پایان اسفندماه بوده و طی بازه زمانی مذکور تغییر سال مالی نداشته باشد و همچنین به دلیل ماهیت خاص فعالیت، جزو صنعت بانکها و مؤسسات مالی و سرمایهگذاری نباشد. علاوه بر این کلیه اطلاعات مالی و غیرمالی مورد نیاز از جمله یادداشتهای همراه صورتهای مالی، در دسترس باشد. با توجه به محدودیتهای ذکر شده تعداد 138 شرکت برای این پژوهش انتخاب شده است. متغیّرهای مورد استفاده و نحوه محاسبه آنها در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1 – متغیّرهای پژوهش
 
نوع متغیر    نام متغیر    علامت اختصاری    نحوه محاسبه       
مستقل    افق مالکیت نهادی
کوتاه مدّت
و
بلند مدّت    SIO
LIO    بعد از محاسبه میانگین نرخ گردش، مالکان نهادی به دو دسته تقسیم میشوند. در صورتی که نرخ بدست آمده آنها بالاتر از میانه نرخ کلّی در سال مورد بررسی باشد به‌عنوان مالکان کوتاه مدّت (SIO) و اگر نرخ بدست آمده آنها کمتر از میانه نرخ کلی باشد به عنوان مالکان بلندمدت در نظر گرفته میشوند (LIO)
       
وابسته    ارزش شرکت    Q. Tobin    
که در آن
: ارزش بازار سهام شرکت  سال ؛
: ارزش دفتری بدهی‌های شرکت  سال ؛
: جمع کل دارائی‌های شرکت  سال ؛       
     مسئولیت اجتماعی شرکت    CSR    برای اندازهگیری مسئولیت اجتماعی شرکتها از مجموع معیارهای Environment، Diversity و Community استفاده خواهد شد.
Community: اگر شرکت برنامه حمایت از آموزش برای اعضای حرفه و یا صنعت و یا جامعه داشته باشد برابر با یک و در غیر این صورت برابر با صفر است.
Diversity: از لگاریتم تعداد اعضای هیئت مدیره استفاده میشود.
Environment: از دو معیار استفاده شده است:
-نسبت داراییهای ثابت به کل داراییها
-اگر شرکت دارای گواهینامه ISO2014 باشد برابر با یک و در غیر این صورت برابر صفر است.       
کنترلی    فروش شرکت    Sales    لگاریتم کل فروش شرکت       
     عمر شرکت    Firm Age    لگاریتم طبیعی تعداد سنوات تأسیس شرکت       
     نوسانات بازده سهام    Stock Volatility    انحراف معیار سالیانه بازده سهام در طی دوره پژوهش       
     اهرم مالی    Leverage    میزان کل بدهی به کل داراییهای شرکت       
     بحران مالی        عبارت است از امتیاز z آلتمن       
     تمرکز بازار صنعت        در این پژوهش میزان این متغیّر بر اساس شاخص ﻫﺮﻓﻴﻨﺪال- ﻫﻴﺮﺷﻤﻦ و از حاصل جمع توان دوّم سهم ‏بازار کلیّه بنگاههای فعّال در صنعت، حاصل میشود‏     
منبع: یافتههای پژوهشگر

به منظور شناخت بیشتر جامعه آماری و متغیرهای مورد مطالعه آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در جدول 2 ارائه گردیده است. ارزش شرکت بیشترین و نوسانات قیمت سهام کمترین انحراف از میانگین را دارند.

جدول 2 – آمار توصیفی پژوهش
 
حداکثر    حداقل    واریانس    انحراف معیار    میانه    میانگین    تعداد    متغیر       
205/1    176/0    043/0    206607/0    56890/0    59576/0    1380    مسئولیت اجتماعی شرکت       
000/1    000/0    249/0    499297/0    00000/1    52971/0    1380    افق مالکیت نهادی کوتاه مدّت       
000/1    000/0    249/0    499297/0    00000/0    47029/0    1380    افق مالکیت نهادی بلند مدّت       
598/1    584/0    496/0    704302/0    44961/1    165972/1    1380    کیو- توبین       
123/6    000/0    363/0    602098/0    78415/0    89697/0    1380    فروش شرکت       
227/4    303/2    153/0    391428/0    73767/3    89697/0    1380    عمر شرکت       
521/1    000/0    003/0    058250/0    05427/0    06896/0    1380    نوسانات بازده سهام       
658/2    090/0    058/0    241757/0    62458/0    63127/0    1380    اهرم مالی       
000/0    000/0    249/0    498970/0    00000/1    53478/0    1380    بحران مالی       
740/0    000/0    010/0    099937/0    05289/0    08497/0    1380    تمرکز بازار صنعت     
منبع: یافتههای پژوهشگر

به‌منظور بررسی ایستایی متغیرها از آزمون لوین، لین و چو، آزمون ریشه واحد فیشر– دیکی فولر تعمیم‌یافته و آزمون ریشه واحد فیشر- فلیپس پرون استفاده‌شده است. طبق جدول 3، نتایج این آزمون‏ها نشان می‏دهد که تمامی متغیرها در سطح 99 درصد مانا می‏باشند.
در جدول 5 نتایج آزمون  لیمر، نشان میدهد احتمال به دست آمده از 5 درصد کمتر است، پس برای آزمون این فرضیه، داده‌ها باید به روش اثرات تابلویی مورد آزمون قرار گیرند. نتایج آزمون هاسمن، نشان میدهد احتمال به دست آمده برای آماره کایدو در مدل از 5 درصد بیشتر است، لذا هر دو مدل مورد استفاده برای پژوهش، دارای اثرات تصادفی است.

 

جدول 3 – آزمون مانایی فرضیه‌ها در طی دوره پژوهش
 
فیشر- فیلیپس، پرون    فیشر- دیکی فولر تعمیم یافته    لوین، لین و چو    آزمونها
متغیّرها       
0000/0    0000/0    0000/0    مسئولیت اجتماعی شرکت       
0041/0    0000/0    0000/0    افق مالکیت نهادی کوتاه مدّت       
0001/0    0009/0    0001/0    افق مالکیت نهادی بلند مدّت       
0001/0    0000/0    0009/0    کیو- توبین       
0081/0    0000/0    0001/0    فروش شرکت       
0001/0    0003/0    0001/0    عمر شرکت       
0000/0    0001/0    0000/0    نوسانات بازده سهام       
0000/0    0000/0    0000/0    اهرم مالی       
0000/0    0000/0    0000/0    بحران مالی       
0000/0    0000/0    0000/0    تمرکز بازار صنعت     
منبع: یافتههای پژوهشگر

جدول 5- آزمون F لیمر و آزمون هاسمن
 
پارامترها    نوع آزمون    مقدار سطح اهمیت    آماره فیشر مقطعی (کای دو)    مدل مورد استفاده       
مدل اول    F لیمر    1697/7    0000/0    اثرات تابلویی       
     هاسمن    96478/4    7451/0    اثرات تصادفی       
مدل دوم    Fلیمر    215691/8    0000/0    اثرات تابلویی       
     هاسمن    557412/4    2369/0    اثرات تصادفی     
منبع: یافتههای پژوهشگر

به‌منظور بررسی نرمال بودن توزیع متغیّرها از آزمون کلموگروف اسمیرنف استفاده‌ شده است. نتایج این آزمون‏ نشان می‏دهد که متغیّر مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت به‌عنوان متغیر وابسته در سطح 99 درصد غیر نرمال می‏باشند. در ادامه جهت نرمال‌سازی از تبدیل جانسون استفاده شده است. مطابق با جدول 4 نتایج نشان می‏دهد متغیرهای تبدیل یافته حاصل از تبدیل جانسون نرمال است. 

آزمون کلموگروف اسمیرنف بررسی نرمال بودن متغیّرهای پژوهش 4 – جدول
 
متغیّرها    تعداد    پارامترهای نرمال    بیشترین تفاوت    مقدار  کلموگروف اسمیرنف    مقدار احتمال       
          میانگین    انحراف معیار    قدرمطلق    مثبت    منفی                 
مسئولیت اجتماعی شرکت    1380    59576/0    206607/0    087/0    057/0    087/0-    087/0    000/0       
افق مالکیت نهادی کوتاه مدّت    1380    52971/0    499297/0    357/0    326/0    357/0-    357/0    000/0       
افق مالکیت نهادی بلند مدّت    1380    47029/0    499297/0    357/0    357/0    326/0-    357/0    000/0       
کیوتوبین    1380    65972/1    704302/0    135/0    135/0    117/0-    135/0    000/0       
فروش شرکت    1380    89697/0    602098/0    143/0    143/0    105/0-    143/0    000/0       
عمر شرکت    1380    59898/3    391428/0    149/0    081/0    149/0-    149/0    000/0       
نوسانات بازده سهام    1380    06896/0    058250/0    120/0    101/0    120/0-    120/0    000/0       
اهرم مالی    1380    63127/0    241757/0    064/0    064/0    035/0-    064/0    000/0       
بحران مالی    1380    53478/0    498970/0    569/0    323/0    359/0-    359/0    000/0       
تمرکز بازار صنعت    1380    08497/0    099937/0    198/0    167/0    198/0-    198/0    000/0     
منبع: یافتههای پژوهشگر

4- برآورد الگوی پژوهش
به منظور پاسخگویی به سؤال اوّل پژوهش از رابطه (1) برای سؤال دوّم از رابطه (2) استفاده شده است:

 

(2)

نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل رگرسیون مدل پژوهش برای بررسی سؤال اول پژوهش نشان میدهد که ارتباطی منفی و معناداری بین افق مالکیت نهادی کوتاهمدت و مسئولیت اجتماعی و رابطه معنادار و مثبت بین افق مالکیت نهادی بلندمدت و مسئولیت اجتماعی وجود دارد که بیان میکند افزایش مالکیت نهادی بلندمدت منجر به افزایش مسئولیت اجتماعی شرکت میشود. افزایش بحران مالی در شرکتها نیز، به دلیل کاهش منابع، باعث کاهش فعالیتهای مسئولیت اجتماعی میگردد. همچنین شرکتهای با طول عمر بالاتر، ثبات مالی بیشتری داشته و انگیزه بیشتری برای حفظ اعتبار خود و جذب سرمایهگذاران نهادی دارند. این شرکتها تمایل دارند به درخواستهای ذینفعان خود توجه بیشتری داشته باشند. علاوه بر این، افزایش فروش شرکت موجب ورود نقدینگی به شرکت و منجر به سودآوری میگردد. در شرکتهای سودآور که منابع مالی بیشتری دارند، مسئولیت اجتماعی نیز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. میانگین اهرم مالی نشان میدهد 63 درصد از داراییهای شرکتهای نمونه آماری از طریق بدهی تأمین‌شده است. البته اگر شرکت، سرمایهگذاریهای مطلوبی از محل بدهیهای خود انجام داده باشد به‌طوری‌که بازده این سرمایهگذاریها از هزینه بهره شرکت بیشتر باشد، آنگاه میتوان گفت فعّالیّتهای شرکت سبب افزایش ثروت سهامداران شده است و لذا ریسک سرمایهگذاری در این شرکت‌ها نیز بالطبع کاهش مییابد.

جدول6 – نتایج برآورد مدل پژوهش
 
پارامترها    مقدار ضرایب    مقدار t    مقدار احتمال    نتیجه    VIF       
مقدار ثابت    035162/0-    061129/0-    9513/0    بی‌معنی    -       
افق مالکیت نهادی کوتاه مدّت    06-13/1-     036939/2-    0005/0    معنادار و منفی    021/1       
افق مالکیت نهادی بلند مدّت    000895/0    515280/3    0006/0    معنادار و مثبت    019/1       
فروش شرکت    06-80/5    069178/6    0000/0    معنادار و مثبت    033/1       
عمر شرکت    30477/0    290885/5    0000/0    معنادار و مثبت    033/1       
نوسانات بازده سهام    05-E27/4-    006175/0-    9951/0    بی‌معنی    030/1       
اهرم مالی    002/0    066/2    039/0    معنادار و مثبت    125/1       
بحران مالی    78/3-    672354/1-    0951/0    معنادار و منفی    114/1       
تمرکز بازار صنعت    015361/0-    396986/0    6915/0    بی‌معنی    039/1       
مقدار احتمال F    000000/0    مقدار آماره F    71801/6       
ضریب تعیین    649302/0    دوربین واتسون    98697/1     
منبع: یافتههای پژوهشگر

طبق جدول 6، برای متغیّر مالکیت نهادی کوتاه‌مدت، فرض این‌که بین افق مالکیت نهادی کوتاه‌مدت و مسئولیت اجتماعی شرکت، در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنادار و منفی وجود دارد، در سطح اطمینان 95% تأیید میگردد. یعنی با افزایش یا کاهش یک واحد در افق مالکیت نهادی کوتاه‌مدت، مسئولیت اجتماعی شرکت در جهت معکوس تغییر می‌یابد.
همچنین برای متغیر مالکیت نهادی بلندمدت، فرض مبنی بر این‌که بین افق مالکیت نهادی بلندمدت و مسئولیت اجتماعی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنادار و مثبت وجود دارد، در سطح اطمینان 95% تأیید میگردد؛ یعنی با افزایش یا کاهش یک واحد در افق مالکیت نهادی بلند مدّت، مسئولیت اجتماعی شرکت در جهت مستقیم تغییر می‌یابد.
با توجّه به توضیحات مطرح‌شده مدل آماری برازش شده برای متغیّر وابسته مسئولیت اجتماعی رابطه (3) است:

نتایج برآورد مدل دوّم پژوهش به‌منظور پاسخ به سؤال دوّم در جدول 7 گزارش گردیده است. نتایج نشان میدهد از بین متغیرهای مورد بررسی، حضور مالکان نهادی بلندمدت در یک شرکت بیشترین تأثیر در افزایش ارزش شرکت را دارد؛ و ارزش شرکتهایی که دارای درصد بالاتری از سهامداران نهادی کوتاه‌مدت هستند، رشد کمتری خواهند داشت. همچنین استفاده از اهرم مالی و ورود منابع به شرکت، میتواند منجر به افزایش حجم تولید و یا سرمایهگذاری در طرحهای سودآور شده و افزایش ارزش شرکت را در پی داشته باشد. نوسانات بازده سهام نیز باعث کاهش ارزش شرکت میشود. ثبات در رشد ارزش شرکت، در مطلوبیت آن در بین سهامداران، به‌خصوص سهامداران نهادی بلندمدت، اهمیت زیادی دارد.
بنابراین برای متغیّر مالکیت نهادی کوتاه‌مدت، این فرض که بین افق مالکیت نهادی کوتاه‌مدت و ارزش سهام شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه منفی و معنادار وجود دارد، در سطح اطمینان 90% تأیید میگردد؛ یعنی با افزایش یا کاهش یک واحد در افق مالکیت نهادی کوتاه‌مدت، ارزش شرکت در جهت معکوس تغییر می‌یابد.
 همچنین برای متغیّر مالکیت نهادی بلندمدت، این فرضیه که بین افق مالکیت نهادی بلندمدت و ارزش سهام شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، در سطح اطمینان 90% تأیید میگردد؛ یعنی با افزایش یا کاهش یک واحد در افق مالکیت نهادی بلندمدت، ارزش شرکت در جهت مستقیم تغییر می‌یابد.

جدول7 – نتایج برآورد مدل پژوهش
 
پارامترها    مقدار ضرایب    مقدار t    مقدار احتمال    نتیجه    VIF       
مقدار ثابت    182825/9    003482/2    0455/0    معنادار و مثبت    -       
افق مالکیت نهادی کوتاه مدّت    003694/0-    971051/1-    0496/0    معنادار و منفی    047/1       
افق مالکیت نهادی بلند مدّت    086325/0    270319/3    0070/0    معنادار و مثبت    018/1       
فروش شرکت    096393/0    870633/0    3842/0    معنادار و مثبت    030/1       
عمر شرکت    002204/0    249971/0    8027/0    بی‌معنی    033/1       
نوسانات بازده سهام    462739/0-    406999/2-    0000/0    معنادار و منفی    064/1       
اهرم مالی    013240/0    805576/2    0013/0    معنادار و مثبت    017/1       
بحران مالی    012064/0    800165/0    4240/0    بی‌‌معنی    018/1       
تمرکز بازار صنعت    599154/0-    600770/6-    0000/0    معنادار و منفی    114/1       
مقدار F    029797/5    مقدار احتمال F    002563/0       
ضریب تعیین    205780/0    دوربین واتسون    157741/2     
منبع: یافتههای پژوهشگر

با توجّه به توضیحات مطرح شده مدل آماری برازش شده برای متغیّر وابسته ارزش سهام شرکت رابطه (4) است:

 

نتیجهگیری و پیشنهادات
هدف این تحقیق بررسی افق مالکیت نهادی بر مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت طی سال‌های 1389 الی 1399 بوده است. چرا که امروزه با گسترش فعّالیّت‌های اقتصادی و پیشرفت بازار سرمایه و توجّه سرمایه‌گذاران نهادی بلندمدت به وضعیت شرکت‌ها، تأثیر مؤلفه‌های رفتاری بر متغیّرهای حسابداری از اهمّیّت ویژهای برخورداراست. نتایج پژوهش بیانگر وجود رابطه معناداری بین افق مالکیت نهادی برمسئولیّت اجتماعی و ارزش شرکت است. این نتایج مبنایی برای هم سویی منافع مدیریت با منافع سهامداران در راستای حداکثر سازی ارزش شرکت است. وجود سرمایهگذاران نهادی بزرگ به دلیل افزایش نظارت مؤثر بر شرکت، اثر مثبت بر مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت خواهد داشت. چرا که این سرمایهگذاران انگیزه و توانایی نظارت کارآمد بر افراد درون سازمان را دارند، بنابراین احتمال اخذ تصمیمات غیر بهینه آنها و مسئله نزدیکبینی مدیریت کاهش مییابد به‌نحوی‌که برای مدیران امکان سرمایهگذاری در پروژههای سودآور بلندمدت را فراهم مینماید. همچنین تخصّص و منابع لازم برای نظارت بر شرکت در اختیار مالکان نهادی است، آنها به ارزش ذاتی شرکت توجه دارند و به‌عنوان حاکمیت شرکتی عمل میکنند؛ و با نتایح هوانگ و ارهمجام (2019)، بوکان و همکاران (2018) مطابقت دارد.
وجود رابطه مثبت و معنادار بین افق مالکیت نهادی بلند مدّت بر مسئولیت اجتماعی و ارزش سهام شرکت، بیان میکند که سرمایه‌گذاران بلند مدّت نسبت به مسئولیت اجتماعی بیتفاوت نبوده و از آن به‌عنوان یک مزیت اطلاعاتی استفاده میکنند. این امر موجب می‌شود که این سهامدارن، محرک‌هایی برای بهبود عملکرد اجتماعی و ارزش شرکت داشته باشند و پرتفوی خود را به‌صورت فعّال مدیریت نمایند همچنین مدیران را به اخذ تصمیمات بهینه در زمینه‌های اجتماعی و عملکرد شرکت ترغیب ‌کنند؛ به عبارت دیگر وجود دید بلندمدت در سرمایه‌گذاری سهامداران نهادی، موجب بهبود عملکرد اجتماعی و افزایش ارزش شرکت است. نکته دیگر این است که اندازه و عمر شرکت با متغیّر مالکیت نهادی رابطه مستقیم و معناداری دارد. سهامداران نهادی، سرمایهگذاری در شرکتهای بزرگ و معتبر قدیمی را ترجیح میدهند. چرا که ریسک ورشکستگی و خطرات مالی کمتری آنها را تهدید میکند.
در شرکتهایی که دارای سرمایهگذاران کوتاه‌مدت بیشتری هستند، مدیران انگیزه بالاتری برای دست‌کاری سود دارند؛ به عبارت دیگر، در این شرکتها به احتمال قوی‌تر میتوان به دنبال رد پای استفاده از اقلام تعهّدی برای مدیریت سود بود؛ که این امر موجب کاهش کیفیت اقلام تعهّدی، افشای مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکتها میشود. این نوع سرمایهگذاران جذب شرکتهایی با افشای کمتر مسئولیت اجتماعی میشوند، چرا که شرکتهایی که افشای مسئولیت اجتماعی بالاتری دارند نسبت به سایرین، تأکید بیشتری بر اثرات بلندمدت تصمیمات خود دارند. افشای این اطلاعات در دورههای کوتاه‌مدت، شرکتها را با هزینههایی روبرو میکند که باعث افزایش ریسک سرمایهگذاری در شرکت میشود، چون که منافع این هزینهها در کوتاه‌مدت نصیب سرمایهگذاران نمیشود. ولی در صورت داشتن چشمانداز بلندمدت، مسئولیت اجتماعی، نه به‌عنوان یک سیاست هزینهبر که میتواند برای شرکت یک سرمایهگذاری اجتماعی تلقی شده و جایگاه و ارزش شرکت را در بین گروه صنعت افزایش دهد.
به‌طور کلی از نتایج آزمون فرضیه‌ها می‌توان استنباط کرد که سطح افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها جزء اطلاعات مربوط به شمار میآید. هر چقدر دیدگاه سرمایهگذاران نهادی بلندمدت‌تر باشد، شرکت‌ها مسئولیت‌پذیری اجتماعی و ارزش بالاتری دارند که این موضوع مورد توجّه تمام ذینفعان خواهد بود. به بیان دیگر، سرمایه‌گذاران نهادی با آگاهی از رتبه مسئولیت‌پذیری اجتماعی، آن را در تصمیم‌های خود لحاظ کرده و به شرکت‌هایی که رتبه مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالاتری دارند، جهت سرمایهگذاری، ارزش بیشتری میدهند.
بنابراین، سهامداران نهادی به‌عنوان یکی از سازوکارهای مهم نظام راهبری شرکت‌ها، می‌توانند نقش‌ها و کارکردهای مهمی در بازار سرمایه داشته باشند. کانون سهامداران نهادی نیز میتواند با انتشار بیانیه‌های لازم در رابطه با نحوه فعّالیّت این سهامداران در بازار سرمایه و نیز ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه، باعث ارتقا نقش و جایگاه سهامداران نهادی در بازار سرمایه کشورمان گردد.
همچنین، مدیران و متصدیان بازار سرمایه، با اتّخاذ سیاستهای مناسب، در جهت شفافسازی فضای اطلاعاتی بازار و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، بستری مناسب برای افزایش سرعت افشای اطلاعات در بازار سرمایه را فراهم کنند. این اقدام، کارایی اطلاعاتی و به‌تبع آن کارایی بازار سرمایه را به دنبال خواهد داشت.
به فعّالان بازار سرمایه، تصمیم‌گیرندگان، تحلیلگران مالی و سرمایهگذاران بورس اوراق بهادار نیز پیشنهاد میشود در شرکتهایی سرمایهگذاری نمایند که از سطوح بالای مالکیت نهادی نسبت به سایر شرکتها برخوردار باشند چرا که این شرکتها از درماندگی مالی کمتری نسبت به سایر شرکتها برخوردار و وضعیت بهتری دارند. (مرادی و سهرابی 1397). همچنین در تحلیل طرحهای سرمایهگذاری به ترکیب، چشمانداز و استراتژیهای معاملاتی سرمایهگذاران نهادی شرکتها و روابط بین مدیریت گزارشگری مالی و مسئولیت اجتماعی، توجّه داشته باشند؛ لحاظ این عوامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایهگذاری بهینه با کمترین مخاطره و بیشترین بازدهی میگردد، ضمن آن‌که شفافیت محیط تصمیمگیری و نتایج حاصل را نیز دو چندان مینماید.
مدیران نیز میتواند به مسئولیت‌پذیری اجتماعی، به‌عنوان یک عامل جهت بقای سازمان در بلندمدت، توجه بیشتری داشته و سیاست‌های مؤثر مربوط به مسئولیت‌ اجتماعی شرکت‌ها که برای به حداکثر رساندن ثروت در بلندمدت ضروری می‌دانند را توسعه داده و برای شرکت‌ها در زمینه نقش مسئولیت اجتماعی در کسب منافع آتی، بینشی را فراهم ‌کنند.
پیشنهاد میشود در تحقیقات آتی تأثیر میزان مالکیت اعضای هیئت مدیره (اعضای موظّف و غیرموظّف) بر افق سرمایهگذاری سهامداران نهادی مورد بررسی قرار گیرد.
میتوان متغیرهای پژوهش را با دادههای مستخرج از صورتهای مالی شرکتها، پس از تعدیل تورم، مورد مطالعه قرار داد و یا تأثیر متغیّرهای کلان اقتصادی بر افق سرمایهگذاری سهامداران نهادی مورد بررسی قرار گیرد.

مراجع

فهرست منابع
بیابانی، میلاد، لشگری، زهرا، یعقوب نژاد، احمد، حیدرپور، فرزانه. (1399). تبیین رابطه رتبه بندی مسئولیت پذیری اجتماعی ویجئو با عملکرد مالی و ارزش شرکت. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(34), 145-156.
پورعلی، محمّدرضا، حجامی، محدثه. (1392). بررسی رابطه بین افشای مسئولیت اجتماعی و مالکیّت نهادی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3(10), 135-150.
حاجیها، زهرا و چناری بوکت، حسن. (1395), مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت و چولگی بازده سهام. حسابداری ارزشی و رفتاری، 01,01, 77-98.
حسّاس یگانه، یحیی، سهرابی، حسینعلی، غواصی کناری، محمّد. (1399). ارتباط گزارشگری مسئولیت اجتماعی با ارزش شرکت. پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی، 12(45), 1-20.
حسّاس یگانه، یحیی و برزگر، قدرت اله. (1394). مدلی برای افشاء مسئولیت اجتماعی و پایندگی شرکتها. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 08, 29, 91-110.
حسّاس یگانه، یحیی، برزگر، قدرتاله. (1391)، مسئولیت اجتماعی شرکتها سیر تکامل و تعاریف. حسابدار رسمی، 22, 17-31.
خرمنی مقدّم، فرشته، امیدی پور، رضا. (1396)، بررسی رابطه بین سهامداران نهادی، فرصتهایسرمایهگذاری و سیاست تقسیم سود شرکتها. پایان نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی مولوی.
سرلک، نرگس، کلوانی، داود. (1394). رابطه بین انواع مالکیّت نهادی و محافظه کاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های تجربی حسابداری، 5(1), 149-164.
عباسی آقا ملکی، حامد، عبدلی، قهرمان، سوری، علی، ابراهیمی، محسن. (1397). تاثیر نوآوری بر نوسانات سهام شرکتهای داروسازی بورس اوراق بهادار تهران. اقتصاد مالی، 12(45), 27-49.
عنایت پور شیاده، ابراهیم، قلی پور پاشا، مهدی، درخشان، جواد، فرقانی، ابوالقاسم. (1399). تأثیر مالکیّت نهادی بر ارزش و ریسک شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. چشم انداز حسابداری و مدیریت، 3(23),16-26.
گروسی، حبیب اله، ایزدی نیا، ناصر، دستگیر، محسن. (1399). تأثیر سطح افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر ارزش بازار شرکت. پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی، 12(46), 51-76.
مرادی رامز، زهرا، سهرابی، شهلا. (1397). بررسی رابطه سهامداران نهادی به عنوان مالک و مدیر بردرماندگی مالی شرکت‌های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران. اقتصاد مالی، 12(44), 87-102.
مولایی ایل ذوله، علی، نوراله زاده، نوروز، جعفری، سیده محبوبه، دارابی، رویا. (1399). بررسی رابطة مسئولیت اجتماعی شرکت وپاداش مدیران باگزارشگری متهورانه مالیاتی. اقتصاد مالی، 14(52), 101-128.
Arouri, M and Pijourle. (2015). CSR Performance and the Value of Cash Holdings: International Evidence, Journal of Business Ethics, Vol 140, Issue 2, pp. 263–284. Attig, N., Cleary, S., El Ghoul, S., & Guedhami, O. (2013). Institutional investment horizons and the cost of equity capital. Financial Management, 42(2), 441-477.
Bird, R., Hall, A. D., Momentè, F., & Reggiani, F. (2117). What corporate social responsibility activities are valued by the market?. Journal of Business Ethics, Vol. 78(2), PP. 127-218.
Buchanan, B., Cao, C. X., & Chen, C. (2019). Corporate social responsibility, firm value, and influential institutional ownership. Journal of Corporate Finance, Vol. 22, PP. 73-72
Bushee, Brian, J(1998), The Influence of Institutional Investors on Myopic R &D Investment Be Buchanan, B., Cao, C. X., & Chen, C. (2112). Corporate social responsibility, firm value, and influential institutional ownership. Journal of Corporate Finance, Vol. 22, PP. 73-72. havior, Accounting Review, 73, PP, 305-334.
Chang, Yen-cheng, Harrison, Hang, Inessa, Liskovich, (2015), Regression discontinuity and the price effects of stock market indexing, Review of Financial Studies, 28, PP, 212-246.
Chen, X., Harford, J., Li, K.,( 2007). Monitoring: Which institutions matter? Journal of Financial Economics 86, 279-305.
Erhan Kilincarslan, Ozgur Ozdemir, (2018), Institutional investment horizon and dividend policy: An empirical study of UK firm, Finance Research Letters, Volume 24, PP,  291-300.
Erhemjamts, otgontsetseg & Kershen, Huang, (2019), Institutional Owner Horizon, Corporate Social Responsibility and Shareholder Value, Journal of Business Research, for the coming.
Gaspar, J. M., Massa, M., Matos, P., Patgiri, R., & Rehman, Z. (2013). Payout policy choices and shareholder investment horizons. Review of Finance, 17(1), 261-320.
Gil Gras, Ester, Palacios, Manzona, Joaquin, Hernandez,  (2016), Investigating the relationship between corporate social responsibility and earnings management: Evidence  trom Spain, BRQ Business Research  Quarterly, Vol, 19(4), PP, 289-299.
Godfrey, P. C. & Hatch, N. W. (2007), Researching Corporate Social Responsibility: An Agenda for the 21st Century, Journal of Business Ethics, 70, 87– 98.
Harford, J., Kecskes, A., Mansi, S.,( 2013). Investor horizons and corporate cash holdings. Working paper, University of Washington
Harjoto, M. A., & Jo, H. (2015). “Legal vs. normative CSR: Differential impact on analyst dispersion, stock return volatility, cost of capital, and firm value”. Journal of Business Ethics, Vol. 122(1), PP. 1-21.
Jory, R, Ngo, T, & Sakaki, H.(2017), Institutional Ownership Stability and Dividend Payout Policy, Managerial Finance, 1-11.
Muhammad, R. & Muhammad, A. & Muhammad, A. (2021), How does corporate social responsibility affect financial performance, financial stability, and financial inclusion in the banking sector, Research in International Business and Finance, Research, for the coming.
Kim, Y, Park, M.S, & Wier, B, (2012), Is earnings quality associated with courporate social responsibility?, Th Accounting Review, 87(3), PP, 761-796.
Salewski, Marcus, Zulch, Hening, (2017), The Responsibility and Earnings Quality, papers, SSRN.com.
Sundaramurthy, C., Rhoades, D., & Rechner, P. (2005). A metal-analysis of the effects of executive and institutional ownership on firm performance. Journal of Managerial Issues, 15, 494-510.
Wahba, H. (2010). How do institutional shareholders manipulate corporate environmental strategy to protect their equity value? A study of the adoption of ISO 14001 by Egyptian firms. Business Strategy and the Environment, 19, 8, 495- 511.
Wahba, Hayam; Elsayed, Khaled. (2015). The Mediating Effect of Financial Performance on the Relationship between Social Responsibility and Ownership Structure.Future Business Journal.