تبیین جرم دولتی در چشم انداز جرم شناسی پسامدرن؛ از هنجارگذاری جنائی تا هنجارگریزی دولت

تحقیقات حقوقی بین المللی

دوره 13، شماره 50، اسفند 1399، صفحه 371-395   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1914469.1976

نویسندگان

سیروس ایمانی¹؛ مهرداد رایجیان اصلی^{* 2}؛ قاسم محمدی³

¹دانش آموخته دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی ، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی ، قم، ایران.

²عضو هیأت علمی گروه حقوق پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی: سمت (نویسنده مسئول)

³استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: پنهان شدگی و توجیه شدن اقدامات و تصمیمات زیان بار دولت ها و دولتمردان در سایه قدرتمندی آنان از یک سو و غفلت سامانه دادگری جنایی و جرم شناسی مدرن از تبیین شایسته و شناساندن آن به عنوان جرم از سوی دیگر، مسئله ای است که نمی توان آن را در ساحت جرم شناسی و حقوق جنائی نادیده انگاشت. حال پرسش اساسی که مقاله حاضر در پی یافتن پاسخی در خور به آن تدوین یافته، این است که چرا حقوق جنائی و جرم شناسی مدرن در تبیین و واکاوی جرم دولتی ناتوان بوده است و آیا جرم شناسی پسامدرن در خصوص جرم دولتی و غفلت های موجود، تبیین تازه تری دارد؟
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.
یافته ها و نتایج: بر اساس مطالعات انجام شده و یافته های مقاله امکان تبیین و تحلیل جرم دولتی از رهگذر نظریه ها و رهیافت های جرم شناسی رایج و مدرن ناممکن است بلکه نمایاندن و تبیین رابطه متقابل میان معادله جرم و قدرت هنجارگذاری و آنگاه چگونگی پنهان ماندن دولت ها و انکار شدن آنها به عنوان ابر بزهکاران، جز از طریق نگرش انتقادی و فراتر رفتن از سیطره جرم شناسی رایج و دولت بنیاد امکان پذیر نیست. از این رو مقاله حاضر با تکیه بر نظریه انتقادی و با رویکرد پسامدرن – به عنوان یکی از رویکردهای انتقادی معاصر- به تبیین و واکاوی جرم دولتی در پهنه جرم شناسی و حقوق جنائی و شناساندن آن به عنوان جرم و آسیب شدید می پردازد.

کلیدواژه‌ها

جرم دولتی؛ هنجارگذاری جنائی؛ جرم شناسی پسامدرن؛ برساختگی جرم؛ قدرت

مراجع