مخاطب‌شناسی تقدیم‌نامه‌های کتاب‌های منتشر شده در ایران و نقش فرهنگی و ارتباطی آنها در جامعه اسلامی - ایرانی (مطالعه موردی: کتاب‌های کتابخانه عمومی شهید آوینی وایقان)

دانش شناسی

مقاله 7، دوره 15، شماره 56، خرداد 1401، صفحه 54-106   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

علی صادق زاده وایقان^*

کارشناس مسئول پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

چکیده

هدف: هدف اصلی نشان دادن اهمیت و نقش فرهنگی و ارتباطی تقدیم‌نامه‌نویسی و بررسی مخاطب‌شناسی تقدیم‌‌نامه‌های کتاب‌های منتشر شده در ایران است.
روش‌ پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات از طریق فیش‌برداری از 1800 عنوان کتاب جمع‌آوری شده است.
یافته‌ها: حدود 10 درصد از کتاب‌ها دارای تقدیم‌نامه هستند. پدیدآور 78 درصد از تقدیم‌نامه‌ها مردان‌ها و 18 درصد زنان هستند. بیش از 60 درصد تقدیم‌نامه‌ها دارای یک مخاطب و به‌طور میانگین هر تقدیم‌نامه تقریبا به 2 مخاطب تقدیم شده است. به‌ترتیب آثار تالیفی، ترجمه و تصحیح متون بیشترین فراوانی تقدیم‌نامه را دارند و 65/96 درصد تقدیم‌نامه‌ها در کتاب‌هایی نوشته شده که پدیدآور آن یک نفر است. 33/50 درصد مخاطبان تقدیم‌نامه‌ها، از خانواده و بستگان پدیدآور است. 26/9 درصد از مخاطبان تقدیم‌نامه‌‌ها ائمه اطهار (ع) است که فراوانی امام زمان (عج) بیشتر از بقیه است. شهدا، استادان و نوجوانان و جوانان، بیشتر از بقیه گروه‌ها و شخصیت‌ها مخاطب بوده‌اند. از 3143 مخاطب در تقدیم‌نامه‌ها، 102 مخاطب غیر اشخاص بوده است.
نتیجه‌گیری: تقدیم‌نامه‌نویسان کتاب‌ها، معتقد به آموزه‌های دین مبین اسلام به ویژه کلام الهی (قرآن) هستند. این موضوع سرمایه بسیار مهم معنوی و اعتقادی است که مدیران جامعه اسلامی و خانواده‌ها باید این نوع سرمایه‌ها را تقویت، تکریم و تجلیل نمایند. حس ملی و وطن‌پرستی پدیدآورندگان در تقدیم‌نامه‌ها در دنیای کنونی سرمایه فرهنگی ارزشمندی در مقابل تهاجم و جنگ نرم و فرهنگی بیگانگان و نقش‌آفرین است. توجه به بحث حفظ محیط زیست، منابع طبیعی و سرمایه‌های کشاورزی و دامپروری، پیام و رسانه بسیار ارزشمند برای حفظ این منابع است.

کلیدواژه‌ها

کتاب؛ تقدیم‌نامه‌نویسی؛ ایران؛ ارتباطات؛ رسانه

مراجع