تبیین نقش میانجی استرس شغلی در تأثیر تعارض کار- خانواده بر تمایل به ترک شغل کارکنان زن

زن و مطالعات خانواده

مقاله 1، دوره 16، شماره 59، خرداد 1402، صفحه 7-26   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2022.1953298.1663

نویسندگان

سمیرا حسین زاده¹؛ سمانه سلیمی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

²استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران، (نویسنده مسئول). [e-mail]

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر تعارض کار- خانواده بر تمایل به ترک شغل با نقش میانجی استرس شغلی بود. در این مطالعه توصیفی همبستگی، جامعه آماری کارکنان زن ادارات دولتی شهر زاهدان به تعداد 870 نفر بود که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970) تعداد 275 به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه­ تعارض کار-خانواده کارلسون، کاکمر و ویلیامز(2000)، استرس شغلی استاینمتز (1997) و تمایل به ترک شغل کیم و وانگ (2007) بود. روایی محتوایی پرسشنامه ها مورد تأیید قرار گرفت. اعتبار پرسشنامه ها براساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 90/0، 79/0 و 89/0برآورد گردید. داده­های پژوهش با استفاده از روش­های آماری ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری و از طریق نرم افزارspss23 و Lisrel8.8 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های بدست آمده از مدل معادلات ساختاری نشان داد که تعارض کار- خانواده بر تمایل به ترک شغل (24/0)؛ تعارض کار- خانواده بر استرس شغلی (43/0)؛ استرس شغلی بر تمایل ترک شغل (26/0) تأثیر مستقیم دارد. همچنین تعارض کار- خانواده بر تمایل به ترک شغل کارکنان زن ادرات دولتی شهر زاهدان از طریق استرس شغلی (57/0) تأثیر غیر مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

تعارض کار- خانواده؛ استرس شغلی؛ تمایل به ترک شغل. کارکنان زن

مراجع

استادیان، ندا. (1394). بررسی عوامل فشار روانی در محیط کار. دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهش­های نوین در علوم انسانی.

جعفری، مهرنوش؛ هوشمند، بهرام و ماهر، علی. (1398). رابطه استرس شغلی، کیفیت زندگی کاری و تمایل به ترک شغل در پرستاران بیمارستان های خصوصی شهرهای منتخب استان گلستان. مجله تحقیقات سلامت در جامعه، 2(3)، 24-12.

حدادیان، علیرضا و محمد زاده، زهره. (1393). بررسی اثر تعارض کار- خانواده بر فرسودگی شغلی با اثر واسط سرمایه روان شناختی در بین کارکنان بانک های دولتی شهرستان گناباد. پژوهش های مدیریت تحول، 6(12)، 135-185.

خجیر، فرامرز و ذاکری، محمد. (1398). بررسی تاثیر استرس شغلی کارکنان بر تمایل آنان به ترک شغل. کنفرانس سالانه پژوهش در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی.

زارع، امین؛ توکلی، غلامرضا و کرمی، ذبیح الله. (1395). تأثیر تعارض کار - خانواده از طریق فرسودگی شغلی، بر تمایل به ترک سازمان در میان کارکنان ناجا. فصلنامة علمی پژوهشی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 3(4): 151-175.

سبک رو، مهدی و فلتحی، محمد باقر. (1397). تبیین تعارض کار-خانواده از طریق سرمایه روانشناختی پرستاران. پژوهش پرستاری ایران، 79(2)، 80-88.

سبک رو، مهدی. (1392). تعارض کار و خانواده :نقش ادراک حمایت های سازمانی در قصد ترک خدمت (مورد کاوی پرستاران بیمارستان های شهر تهران، مدیریت دولتی. 3(6): 111-126.

شریف زاده، فتاح؛ قربانی زاده، وجه الله و محمدی مهموئی، علی. (1393). تأثیر تعارض کار خانواده بر فرسودگی شغلی بر تمایل به ترک سازمان؛ مقایسه تطبیقی بیمارستان های بخش خصوصی و دولتی. فصلنامه پژوهش های مدیریت در منابع انسانی، 3(9): 21-42.

شناور، فضل اله؛ بشلیده، کیومرث، هاشمی، سید اسماعیل و نعامی، عبدالزهرا. (1394). بررسی نقش میانجی گری تعارض کار-خانواده در رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی با خشنودی شغلی و خشنودی خانوادگی. دست آوردهای روان شناختی. 22(1)، 111-132.

فرهادی، علی؛ موحدی، یزدان؛ نعلچی، معصومه؛ دارایی، مهری؛ محمدزادگان، رضا. (1392). رابطه بین تعارض کار خانواده با مولفه های فرسودگی شغلی و تمایل به ترک شغل در پرستاران زن. نشریه پرستاری ایران، 96(24): 34-43.

فیاضی، مرجان و ساروی، نازلی. (1395). بررسی تأثیر تضاد کار –خانواده مادران شاغل بر فرسودگی عاطفی و بهزیستی روانی آن ها. مجله مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 14(4)، 95-122.

قدیرزاد، داریوش؛ رنجی، نیما وکیاکجوری، کریم. (1396). بررسی تاثیر تعارض کار- خانواده و تعارض خانواده – کار بر نیت ترک شغل کارکنان اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان. همایش بین المللی مدیریت.

موسوی، مرضیه. (1395). بررسی مقایسه ای تاثیر تعدد نقش زنان در تعامل خانوادگی آن ها دربین زنان شاغل وغیر شاغل. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور استان تهران.

میرکمالی، سید محمد؛ مزاری، ابراهیم؛ خبازه، کبری و ذوقی پور، سودابه. (1394). شناسایی عوامل استرس زای شغلی و رابطه آن با کیفیت زندگی کاری. مدیریت فرهنگ سازمانی، 13(4)، 111301123.

نداف، مهدی؛ بهجو، سپیده ارغوان و رحیمی، فرج اله. (1395). بررسی پویایی های گروهی مؤثر بر تعارض کار-خانواده و تأثیر آن بر تنیدگی شغلی و قصد جابجایی. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی. 9(33)، 125-106.

نعامی، عبدالزهرا و محمدی کیان، مریم. (1398). رابطه تعارض کار-خانواده با فشار روانشناختی و رضایت زندگی. مجله روان شناسی، 23 (1)، 99-111.

وحدانی، فرشته. (1393). بررسی عوامل جامعه شناختی و روانشناختی مؤثر بر سلامت روان زنان شاغل متأهل. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

Abdullah, N. A., Adenan, N. F. binti, & Zaiedy, N. S. I. M. (2021). Relationship between Work-Family Conflict, Organizational Commitment and Welfare in The Workplace among Working Women. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 11(3), 154-168.

Bakker, A. B., Demerouti, E. E., & Martin, C. (2015). Job resources buffer the impact of job demands on burnout. Journal of Occupational Health Psychology, 10(2), 170-180.

Berkovits, M. D. (2018). The Role of organizational justice and stress in predicting job burnout. Journal of Career Development, 45(5), 411-424.

Berta, P., Hawkins, J. R., Sinclair, A. H., Taylor, A., Griffiths, B. L., Goodfellow, P. N., & Fellous, M. (2014). Genetic evidence equating SRY and the testis-determining factor. Nature, 348: 448-450.

Bolino, M. C., & Turnley, W. H. (2018). Going the extra mile: Cultivating an managing employee citizenship behavior. The Academy of Management Executive, 17(3), 60-71.

Braunstein-Bercovitz, H., Dimentman-Ashkenazi, I., & Lubow, R. E. (2001). Stress affects the selection of relevant from irrelevant stimuli. Emotion, 1(2), 182.

Carlson, D. S.; Williams, L. J., & Kacmar, K. M. (2016). Construction and initial validation of a multi dimensional measure of work-family conflict, Journal of Vocational Behavior, 56(2), 249-76.

Cooper CL, Sloan S, Williams S. (2013). Occupational stress indicator. Slough, UK: NFER-Nelson.

Kalliath, T., & Brough, P. (2018). Work-life balance: A review of the meaning of the balance construct. Journal of Management and Organization, 14(3), 323-327.

Kashif, M. F., & Rehman, S. (2020). Relationship between Work-Family Conflict and Job Satisfaction of Female Teachers of Universities. Global Regional Review, 2, 206-214.

Khursheed, A., Mustafa, F., Arshad, I., & Gill, S. (2019). Work-family conflict among married female professionals in Pakistan. Management Studies and Economic Systems, 4(2), 123-130.

Lambert, A. Clinton E. (2018). Literature review of role stress/strain on nurses: An international perspective", Nursing and Health Sciences, 3, 161–172.

Mauno S, Ruokolainen M, Kinnunen U. (2015). Work–family conflict and enrichment from the perspective of psychosocial resources: Comparing Finnish healthcare workers by working schedules. Appl Ergon;48:86-94.

Michel, J. S., Kortba, L. M., Mitchelson, J. K., Clark, M. A., & Baltes, B. B. (2013). Antecedents of work family conflict: A meta analytic review. Journal of Organizational Behavior, 32: 689-725.

Mihelič, K. K., & Tekavčič, M. (2014). Work-family conflict: A review of antecedents and outcomes. International Journal of Management & Information Systems, 18(1), 15-26.

Mohamad, N., Ismail, A., Mohamad, N. M., Ahmad, S., & Yahy, Z. (2016). Role ambiguity and role overload as important predictors of work-family conflict. Humaniora, 7(4), 473-483.

Noorazwana, M. (2017). Pengaruh konflik kerja-keluarga terhadap kepuasan hidup dalam kalangan ibu bapa bekerja. Jurnal Psikologi Malaysia, 31, 19-30.

Sang Long, C., Azami, A., Kowang, T. O., & Fei, G. C. (2016). An Analysis on the Relationship between Work Family Conflict and Turnover Intention: A Case Study in a Manufacturing Company in Malaysia. Journal of International Business Management, 10 (3), 176-182.

Sorensen, T. J. (2015). Agriculture Teachers’ Work and Family Domain Characteristics, Work-Family Conflict, and Turnover Intentions: A National Study. A thesis submitted in fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy in Science Education presented.

Teoh, W. M., Chong, C.W., Chong, S.C., & Ismail, H. (2016). Managing work-family conflict among entrepreneurs: an empirical study. International Journal of Business and Management, 11(9): 191-179.

Tett, R.P., & Meyer, J.P. (2013). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention and turnover: Path analyses based on meta-analytic findings. Journal of Personnel Psychology, 46, 259-271.

Vahedi, A., Krug, I., & Westrupp, E. (2019). Crossover of Parents' WorkFamily Conflict to Family Functioning and Child Mental Health. Journal of Applied Developmental Psychology, 62, 38-49.

Young, M., & Schieman, S. (2018). Scaling back and finding flexibility: Gender differences in parents’ strategies to manage work–family conflict. Journal of Marriage and Family, 80(1), 99–118. doi:10.1111/ jomf.2018.80. issue- 1.