طراحی مشاوره پیش از ازدواج و ارزیابی اثربخشی آن بر نگرش‌های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر در دانشجویان دختر

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 13، شماره 48، خرداد 1401، صفحه 82-69   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمانه صالحی مبارکه¹؛ محمدحسین فلاح یخدانی^{* 2}؛ سعید وزیری یزدی³؛ زهرا چابکی‌نژاد⁴

¹دانشجوی دکتری مشاوره، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

²دانشیار گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، یزد، ایران.

³عضو هیئت علمی، استادیار گروه علوم تربیتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

⁴عضو گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه علم و هنر یزد، یزد، ایران.

چکیده

 
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی طراحی مشاوره پیش از ازدواج بر اساس تجارب زیسته زنان با انتخاب ناموفق و ارزیابی اثربخشی آن بر نگرش‌های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر در دانشجویان دختر انجام گرفت. روش‌: روش پژوهش حاضر در بخش کیفی، پدیدارشناختی و در قسمت کمی نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر در بخش کیفی را زنان متاهل با انتخاب ناموفق شهر اصفهان در سال 1398 و بخش کمی را نیز دانشجویان دختر مجرد دانشگاه‌های شهر اصفهان در سال تحصیلی 1399-1398 تشکیل دادند. در این پژوهش برای تدوین بسته مشاوره پیش از ازدواج تعداد 12 زن با انتخاب ناموفق به شکل هدفمند انتخاب و تحت مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در بخش کمی نیز تعداد 40 دانشجوی دختر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه­های آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه‌ آزمایش مشاوره پیش از ازدواج (10 جلسه) را دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه تعارض زناشویی (MCQ) و بر نگرش‌ نسبت به انتخاب همسر (ATCSQ) بود. داده‌ها به شیوه تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که مشاوره پیش از ازدواج بر نگرش‌های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر (0001≥P؛ 56/0=Eta؛ 23/41=F) در دانشجویان دختر تاثیر دارد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، بسته مشاوره پیش از ازدواج با بهره‌گیری از تجارب زنان با انتخاب ناموفق و آشکار نمودن ویژگی‌های یک انتخاب ناموفق، می‌تواند به عنوانی روشی کارآمد در جهت کاهش نگرش‌های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر در جوانان مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها

دانشجویان دختر؛ زنان با انتخاب ناموفق؛ بر نگرش‌های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر؛ مشاوره پیش از ازدواج

مراجع

ابراهیمی، س؛ گودرزی، م؛ عیسی‌نژاد، ا. (1398). اثربخشی مشاوره پیش از ازدواج با برنامه مراقبت زوجین «CARE»  بر انتظارات زناشویی و باورهای ارتباطی افراد در شرف ازدواج، مشاوره و روان درمانی خانواده، 9(1)، 217-236.

اختیاری امیری، ر؛ فرحبخش، ک؛ کلانتر هرمزی، آ؛ سلیمی بجستانی، ح. (1397). تدوین و ارائه الگوی مطلوب مشاوره پیش از ازدواج مبتنی بر فرهنگ اسلامی – ایرانی، مجله پایش، 17(4)، 442-431.

اکبری ترکستانی، ن؛ رمضان نژاد، پ؛ عابدی، م؛ عشرتی، ب؛ نکوبهر، ع؛ رمضان نژاد، پ.(1395). تاثیر مشاوره قبل از ازدواج با رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد بر عملکرد جنسی زوجین. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، 19(12)، 42-34.

پاشیب، م؛ سیدمحرمی، ا؛ محمدی، س؛ تاتاری، م. (1395). تاثیر مشاوره پیش از ازدواج بر انتظار از ازدواج در بین دانشجویان علوم پزشکی، مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، 4(4)، 10-15.

رجبی، غ؛ عباسی، ق؛ سودانی، م؛ اصلانی، خ. (1395). آموزش قبل از ازدواج به شیوه برنامه آگاهی و انتخاب‌های بین‌فردی بر انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه دانشجویان مجرد، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 22(3)، 212-221.

رضوی، س.ح؛ جزایری، ر؛ احمدی، س.ا؛ اعتمادی، ع. (1398). مقایسه تأثیر برنامه آماده‌سازی پیش از ازدواج براساس مدل اولسون و بسته مشاوره پیش از ازدواج بومی بر مشکلات دوران عقد زوجین، مجله خانواده پژوهشی، 15(58)، 181-195.

زمانی خانی، ف؛ تیزویر، ا؛ داداشی عین‌شیخ، ز؛ عطاالهی، س. (1399). شکاف کیفیت برنامه آموزشی مشاوره پیش از ازدواج در استان البرز سال 1397، مجله پایش، 19(3)، 299-309.

سقزی، ا؛ یزدانی اسفیدواجانی، ح. (1399). پیش‌بینی رغبت به ازدواج براساس نگرش به ارتباط پیش از ازدواج: کنترل نقش جنسیت و تجربه رابطه با جنس مخالف، رویش روان شناسی، ۹(۷)، ۱۳۹-۱۴۶.

قاضی، ب؛ عباسی، ق؛ حسن‌زاده، ر. (1398). اثربخشی آموزش ایماگوتراپی بر کاهش پشیمانی از انتخاب همسر دانش‌آموزان متاهل، خانواده پژوهشی، 15(60)، 505-518.

رجبی، غ؛ پیردایه، م؛ خجسته مهر، ر.(1391). اثربخشی آموزش شناختی رفتاری به شیوه الیس بر کاهش باورهای محدود کننده انتخاب همسر در دانشجویان دختر، فصلنامه مشاوره کاربردی، 2(2)، 1-40.

حسین پور لنگرودی، ف؛ نوری قاسم آبادی، ر؛ وکیلی، پ. (1392). بررسی رابطه سبک های دلبستگی با نگرش به ازدواج در دانشجویان مجرد کارشناسی دانشگاه تهران، فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 4(3)، 12-25.

آهنی، ژ؛ گل محمدین، م؛ حجت خواه، م. (1394). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر نگرش ناکارامد انتخاب همسر و انتظارات زناشویی دانشجویان دختر مجرد دانشگاه رازی، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی کرمانشاه.

سپهری شاملو، ز؛ صالحی فدردی، ج؛ شیخی کوهسار، ز. (1390). اثربخشی آموزش غنی‌سازی ازدواج اولسون بر ارتقاء آگاهی از انتظارات، بهبود باورهای ارتباطی و افزایش رضایت زناشویی افراد مراجعه کننده به بهزیستی گنبد کاووس. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشگاه فردوسی مشهد.

شیری، ط؛ گل‌محمدیان، م؛ حجت‌خواه، س. م. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر نگرش های ناکارامد نسبت به انتخاب همسر در دانشجویان دختر، فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(27)، 171-189.

کریمی ثانی، پ؛ اسماعیلی، م. (1394). اثربخشی الگوی راهنمائی و مشاوره قبل از ازدواج مبتنی بر رویکرد چند بعدی بومی نگر بر کیفیت زندگی زناشویی، پژوهش‌های روان‌شناسی یالینی و مشاوره، 5(1)، 4-19.

مظلومی محمودآباد، س.س؛ اسلامی، ه؛ دهقانی‌زاده، م؛ اعرابی، م. (1395). بررسی تاثیر مشاوره قبل از ازدواج بر آگاهی و نگرش زوجین در شهر یزد، مجله طلوع بهداشت، 15(2)، 105-113.

مقتدر، ل.(1395). بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نشخوار فکری، نگرش ناکارآمد و افکار خودآیند منفی در افراد مبتلا به اضطراب فراگیر، مجله علوم پزشکی ارومیه، 27(9): 836-825.

رئیسی دستگردی، م.، عارفی، م. (1398). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر مدل داگاس بر نگرش‌های ناکارآمد و نگرانی دانش‌آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر، توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(3)، 85-95.

Afdal, A., Wulandari, E., Nirwana, H. (2019). Premarital Counseling: Opportunities And Challenges In The Era Of Industrial Revolution. International Conference on Educational Technology, International Conference on Educational Technology.

 Al-Qahtani, F.S.,  Alfahad, M.I., Alshahrani, A.M.M.,   Almalih, HS., Al-Malki, A.S.Q.,  Alshehri, T.K., Alqhtani, A.A.N.,  Al-Qahtani,  A.M.,  Alfaifi, S.H., Alasmari, R.F.A., Bharti, R.K., Chaudhary, S. (2019). Perception of premarital counseling among King Khalid University students. Journal of Family Medicine and Primary Care, 8(8), 2607–2611.

Barry, R.A., Lawrence, E., & Langer, A. (2008). Conceptualization and Assessment of Disengagement in Romantic Relationships. Personal Relationships, 15(3), 297–315.

Baumeister, R.F., Masicampo, E.J., Vohs, K.D. (2011). Do conscious thoughts cause behavior? Annual Review of Psychology, 62(1), 331–361.

Birnbaum, G. E., Reis, H. T., Mikulincer, M., Gillath, O., & Orpaz, A. (2006). When Sex is More than Just Sex: Attachment Orientations, Sexual Experience, and Relationship Quality. Journal of Personality and Social Psychology, 91(5), 929–943.

Blanchard, V.L., Hawkins, A. J., Baldwin, S.A., & Fawcett, E.B. (2009). Investigating the effects of marriage and relationship education on couples' communication skills: A meta-analytic study. Journal of Family Psychology, 23(2), 203-214.

Broomhall, A.G., & Phillips, W.J. (2018). Self-Referent Upward Counterfactuals and Depression: Examining Regret as a Mediator. Cogent Psychology, 5(1), 5-37.

Broomhall, A.G., Phillips, W.J., Hine, D.W., & Loi, N.M. (2017). Upward Counterfactual Thinking and Depression: A Meta-Analysis. Clinical Psychology Review, 55, 56-73.

Coats,S., Harrington, J., Beaubouef, M,.& Locke, H. (2012). Sex Differences in Relation-ship Regret: The Role of Perceived Mate. Evolutionary Psychology. 10(3),422-442.

Croke, A. (2017). Counterfactuals and Romantic Life Experiences: A Longitudinal Study of the Benefits of Thinking What Might Have Been. Master of Arts in Psychology. State University of New York.

Cunningham, K., German, N.M., & Mattson, R.E. (2015). Regretful Liaisons: Exploring the Role of Partner Regret in the Association Between Sexual and Relationship Satisfaction. Journal of Sex & Marital Therapy, 41(3), 325–338.

El-Hazmi, M. (2006). Pre-marital examination as a method of prevention from blood genetic disorders. Research Policy Review, 33(1), 205-227.

Frankel, L.A., Umemura , T., Jacobvitz, D., Hazen, N.(2015). Marital conflict and parental responses to infant negative emotions: Relations with toddler emotional regulation. Infant Behavior and Development, 40, 73-83.

Gao, T., Meng, X., Qin, Z., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., Mei, G. (2018). Association between parental marital conflict and Internet addiction: A moderated mediation analysis. Journal of Affective Disorders, 240, 27-32.

Kalil, A., Ziol‐Guest, K. M., Levin Epstein, J. (2010). Nonstandard work and marital instability: Evidence from the National Longitudinal Survey of Youth. Journal of Marriage and Family, 72(5), 1289-1300.

Krivickas, K.M., Sanchez, L.A., Kenney, C.T., Wright, J.D. (2010). Fiery wives and icy husbands: Pre-marital counseling and covenant marriage as buffers against effects of childhood abuse on gendered marital communication? Social Science Research, 39(5), 700-714.

Li, X., Liu, Q.(2020). Parent–grandparent coparenting relationship, marital conflict and parent–child relationship in Chinese parent–grandparent coparenting families. Children and Youth Services Review, 109, 104-108.

Liu, Y., Ge, T., Jiang, Q. (2020). Changing family relationships and mental health of Chinese adolescents: the role of living arrangements. Public Health, 186, 110-115.

Makhanova, A., McNulty, J.K., Eckel, L.A., Nikonova, J., Maner, J.K.(2018). Sex differences in testosterone reactivity during marital conflict. Hormones and Behavior, 105, 22-27.

Mattson, R.E., Franco-Watkins, A., Cunningham, K.(2012). How Do I Regret Thee? Let Me Count My Alternatives: Regret and Decision Making in Intimate Relationships. Psychology, 3(9), 657-665.

Morrison, M., Epstude, K., & Roese, N.J. (2012). Life Regrets and the Need to Belong. Social Psychological and Personality Science, 3(6), 675-681.

Onsy, E., Amer, M.M. (2014). Attitudes Toward Seeking Couples Counseling among Egyptian Couples: Towards a Deeper Understanding of Common Marital Conflicts and Marital Satisfaction.  Social and Behavioral Sciences, 140, 470-475.

Osei- Tata, A., Oti-Boadi, M., Affram, A.A., Dzokoto, V.A., Asante, P.Y., Agyei, F., Kenin, A. (2020). Premarital Counseling Practices among Christian and Muslim Lay Counselors in Ghana. Journal of Pastoral Care & Counseling, 47(3), 203-211.

Park, S. (2012). The Development of the Marital Attitudes and expectations scale thesis Department of Psychology, Colorado State University Colorado.

Sagesse, W. (2018). Relationships between Premarital Counseling, Religiosity, and Marital Satisfaction. A Dissertation Presented in Partial Ful fillment of the Requirements for the Degree Doctorate of Education, Grand Canyon UniversityPhoenix, Arizona.

Salkovskis, P.M., Wroe, A.L., Gledhill, A., Morrison, N,. Forrester, E., Richards, C., et al.(2007). Responsibility attitudesand interpretations are characteristic of obsessive compulsive disorder. Behavior Research Therapy, 38(4), 347-372.

Schoemann, A.M. Gillath, O. & Sesko, A.K. (2012). Regrets, I’ve had a few: Effects of Dispositional and Manipulated Attachment on regret. Journal of Social and Personal Relationships, 29(6), 795-819.

Scott, S. B., Rhoades, G. K., Stanley, S. M., Allen, E. S., Markman, H. J. (2013). Reasons for divorce and recollections of premarital intervention: implications for improving relationship education. Family Psychology, 2(2), 131-145.

Sullivan, K. T., Cobb, R. J. (2015). Relationship education and marital satisfaction in newlywed couples: A propensity score analysis. Journal of Family Psychology, 29(5), 667-678.

Vlivioes-Cases, C., Gil-gonzalez, D., Carrasco-Portino, M. (2009). Systematic review of studies about socioeconomic status of men who batter their intimate partners. Gaceta Sanitaria, 21, 425-430.

Wilson , S.J., Jaremka, L.M., Fagundes, C.P., Andridge, R.J., Habash, D., Belury, M.A., Kiecolt-Glaser, J.K. (2017). Shortened sleep fuels inflammatory responses to marital conflict: Emotion regulation matters. Psychoneuroendocrinology, 79, 74-83.