تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 10,003 |
تعداد مقالات | 83,616 |
تعداد مشاهده مقاله | 78,247,884 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,300,255 |
چالشی بر طبقهبندی انواع اضافه در دستور زبان فارسی (بحثی دربارۀ قواعد افزودگی در زبان فارسی) | ||
تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) | ||
دوره 14، شماره 52، تیر 1401، صفحه 407-435 اصل مقاله (4.82 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.1940110.2332 | ||
نویسنده | ||
عطاالله کوپال* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. | ||
چکیده | ||
مقالۀ کنونی به بررسی روشهای طبقهبندی انواع اضافهها در دستور زبان فارسی میپردازد و نظریههای پیشین در بارة نامگذاری انواع اضافهها و شیوههای طبقهبندی آنها را در کتابهای دستور یا منابع زبانشناسی به چالش میکشد. اهمیت این تحقیق در گشودن بحث ضرورت کاربردی بودن طبقهبندی اضافات است. مهمترین بحث نظریِ این مقاله، به چالش کشیدن مقایسههای نادرستِ انواع اضافهها در زبان فارسی با زبان عربی و یا زبانهای اروپایی است. پرسشهای اساسی مقاله این است که چه کاستیهایی در طبقهبندی اضافات در منابع پیشین وجود داشته است و چگونه میتوان قواعدی وضع کرد که تشخیص انواع اضافات را بدون استثنا (و یا با حداقل استثناها) امکانپذیر سازد. این مقاله، حاصل پژوهشی پردامنه بر روی مبحث اضافات بوده است و به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای (از قرن یازدهم هجری تا به امروز)، به این نتیجه میرسد که بسیاری از طبقهبندیهای متأخر در مبحث اضافات فاقد جنبه کاربردی هستند و قابلیت شمول بر اضافههای مشابه خود را ندارند و طبقهبندی اضافات بر حسب رابطههای معنایی، امکانِ دستیافتن به معنیِ کلام در زبان معاصر و همچنین در کلام ادبی را تسهیل میکند و به تحلیل و درک سخن ادبی یا غیر ادبی یاری میرساند و لذا آن را به عنوان طبقهبندی موثر و مفید در انواع اضافات میتوان پذیرفت. | ||
کلیدواژهها | ||
افزودگی؛ افزونه؛ افزوده؛ ترکیب؛ مرکب | ||
مراجع | ||
کتابها ابوالقاسمی، محسن (1375) دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت. احمدی گیوی، حسن و انوری، حسن (1393) دستور زبان فارسی 1، تهران: انتشارات فاطمی. اصفهانی، میرزا حبیب (1394) دستور سخن، تهران: نسخۀ الکترونیکی فیدیبو. افراشی، آزیتا (1391) ساخت زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت. باطنی، محمدرضا (1364) توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر. تهانَوی، محمد علی ( 1996) کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت: مکتبت لبنان ناشرون. خانلری، پرویز (1366) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات توس. خانلری، پرویز (1366) تاریخ زبان فارسی، جلد 3، تهران: نشر نو. خیامپور، عبدالرسول (1373) دستور زبان فارسی، تهران: نشر کتابفروشی تهران. دهخدا، علیاکبر (1372) لغتنامه، (مقدمه و جلد 2)، تهران: موسسۀ انتشارات دانشگاه تهران. عمرانی، غلامرضا و سبطی، همایون (1384) زبان فارسی (راهبردهای یاددهی – یادگیری)، تهران: انتشارات مبتکران. قریب، عبدالعظیم و دیگران (1385) دستور زبان فارسی (پنج استاد)، تهران: انتشارات ناهید. لازار، ژیلبر (1389) دستور زبان فارسی معاصر، ترجمۀ مهستی بحرینی، تهران: انتشارات هرمس. ماهوتیان، شهرزاد (1378) دستور زبان فارسی از دیدگاه رده شناسی، ترجمۀ مهدی سمائی، تهران: نشر مرکز. مدیری، احمدحسین (1365) گرامر کامل انگلیسی، تهران: انتشارات امیرکبیر. مشکوه الدینی، مهدی (1385) دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ گشتاری، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. مشکوه الدینی، مهدی (1384) دستور زبان فارسی (واژگان و پیوندهای ساختی)، تهران: انتشارات سمت. نوبهار، مهرانگیز (1372) دستور کاربردی زبان فارسی، تهران: انتشارات هرمس. وحیدیان کامیار، تقی (1392) دستور زبان فارسی 1 ، تهران: انتشارات سمت. همایی، جلالالدین (1373) مقدمۀ لغتنامۀ دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. مقالات بهنامفر، محمد و زهره ساداتناصری. (1393). بررسی جایگاه دستوری کسره اضافه. مجموعه مقالات دهمین همایش بینالمللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، 318-326. شیرازی، الهام، کرمی، محمد حسین. (1399). شاهرخنامه: منظومۀ حماسی یا تغزلی؟. فصل نامه علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(44)، 13-40. doi: 10.30495/dk.2020.675974 فرع شیرازی، سید حیدر، قهرمانی مقبل، علی اصغر، توانا، فاطمه. (1397). بررسی تطبیقی تتابعاضافات در زبان و ادب عربی و فارسی. پژوهشنامه نقد ادب عربی، 8(1)، 215-238. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 264 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 149 |