تأثیر سرمایه روانشناختی بر اخلاق حرفه‌ای ذی‌حسابان (مطالعه موردی: ذی‌حسابان دستگاه‌های اجرایی استان زنجان)

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

دوره 1، شماره 3، فروردین 1401، صفحه 7-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی محمدی^{* 1}؛ محسن توحیدلو²

¹استادیار، گروه حسابداری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

²دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سرمایه روانشناختی، به عنوان یکی از مبانی مزیت رقابتی در سازمان‌ها و ابعاد آن (امیدواری، خوش‌بینی، خودکارآمدی و تاب‌آوری) بر اخلاق حرفه‌ای ذی‌حسابان دستگاه‌های اجرایی استان زنجان است. جامعه آماری پژوهش 48 نفر از ذی‌حسابان دستگاه‌های اجرایی استان زنجان می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه سرمایه روانشناختی استاندارد لوتانز و همکاران (2007) و جهت سنجش متغیر اخلاق حرفه‌ای از پرسشنامه محقق‌ساخته مبتنی بر آیین رفتار حرفه‌ای جامعه حسابداران رسمی ایران و نتایج مطالعات زارفر (2016)، استفاده شده است. فرضیه‌ها با روش مدل‌‌یابی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Smart PLS استفاده گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین سرمایه روانشناختی و ابعاد آن و اخلاق حرفه‌ای ذی‌حسابان دستگاه‌های اجرایی، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، می‌توان ادعا کرد تقویت سرمایه روانشناختی و ابعاد آن منجر به تقویت سطح اخلاق حرفه‌ای ذی‌حسابان می‌شود. در نتیجه، توجه به مولفه‌‌های سرمایه روانشناختی و لحاظ نمودن آن‌ها در برنامه‌‌ریزی و مدیریت ذی‌حسابان از سوی ادارات کل امور اقتصادی و دارایی استان‌ها و در رأس آن وزات امور اقتصادی و دارایی می‌تواند در بهبود اعمال نظارت مالی از سوی ذی‌حسابان اثرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

سرمایه روانشناختی؛ اخلاق حرفه‌ای؛ ذی‌حسابان؛ استان زنجان؛ اخلاق حسابداری

مراجع

امیری، فاطمه؛ روحی، محمد (1394). بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی بر عملکرد شغلی کارکنان سازمان امور اقتصادی و دارایی استان اردبیل. در: تهران: اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و حسابداری با رویکرد ارزش‎آفرینی.

باباییان، علی؛ سیدنقوی، میرعلی؛ علی‌زاده، حسین؛ پورغلامی، محمدرضا (1391). تاثیر سرمایه روانشناختی بر رضایت شغلی افسران مرد ناجا (مورد مطالعه فا.ا. قزوین). پژوهش‌های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی)، 7(3)، ص346-369.

بروکی میلان، شعبان؛ قاسم‌زاده علیشاهی، ابوالفضل؛ یارمحمدزاده، پیمان (1395). تعامل سیاست ادراک شده سازمانی و سرمایه روانشناختی در پیش‌بینی اخلاق حرفه‌ای. اخلاق در علوم و فناوری، 11(3)، ص9-20.

بیک‌زاد، جعفر صادقی، محمد؛ کاظمی، روح‌اﷲ (1389). اخلاق حرفه‌ای ضرورت اجتناب‌ناپذیر سازمان‌های امروزی. عصر مدیریت، 4(17)، ص16-17.

جعفری، اصغر؛ حنیفی، عاطفه (1400). رابطه سرمایه ‏روان‌شناختی و اخلاق حرفه‌ای در پرستاران: نقش واسطه‏ای مکانیسم‏‌های دفاعی. مشاوره شغلی و سازمانی، 13(2)، ص113-128.

دانش‌فرد، کرم‌اله؛ صفری، پروانه (1394). بررسی تأثیر عوامل فردی و سازمانی بر عملکرد ذی‌حسابان در سازمان‌های مالی با نقش تعدیل‌گر سبک تصمیم‌گیری دستگاه‌های دولتی استان آذربایجان غربی. مدیریت راهبردی دانش سازمانی، 2(5)، ص53-81.

رویایی، رمضانعلی؛ محمدی، مهدی (1390). اخلاق و حرفه‌ای گرایی در حسابداری. چاپ دوم. تهران: انتشارات کتابخانه فرهنگ.

سوادکوهی، علیرضا؛ معتمدی، الهام (1396). رابطه ابعاد سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی. مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، 4(1)، ص59-74.

صراف، مریم؛ صراف، فاطمه؛ بیاتی، سمانه (1398). تاثیر سرمایه روانشناختی بر مربوط بودن اطلاعات مالی. در: تهران: دومین کنفرانس ملی تحقیقات بنیادین در مدیریت حسابداری.

صفرزاده بندری، محمدحسین؛ کاظمی، کاظم؛ دهقانی سعدی، علی اصغر (1397). بررسی نقش توانمندسازی روانشناختی حسابرسان بر رعایت آیین رفتار حرفه‌ای با تأکید بر نقش تعدیلی جایگاه سازمانی و سابقه کار. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 25(1)، ص71-90.

صفرزاده، محمدحسین؛ کریمداد، علیرضا (1399). بررسی عوامل مؤثر بر شجاعت اخلاقی حسابرسان داخلی. دانش حسابداری مالی، 7(1)، ص133-155.

علی مدد، مصطفی (1389). اخلاق و آیین رفتار حسابداران حرفه‌ای. تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی.

قربانی، محمود؛ عبدالهی، محمدعلی (1396). بررسی نقش تعدیل‌گر اخلاق حرفه‌ای در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی و هویت‌ سازمانی. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، 23(64)، ص99-118.

کمیته فنی سازمان حسابرسی (1385). آیین رفتار حرفه‌ای. تهران: انتشارات سازمان حسابرسی.

 لوتانز، فرد (1391). سرمایه روانشناختی (رفتار سازمانی پیشرفته). ترجمه بهروز رضایی‌منش، علیرضا تقی‌زاده و مریم کاهه. تهران: نشر علمی.

مشیری، اسماعیل؛ جلیلی، آرزو (1388). حسابگری ذهنی: چالشی نو بر مدل‌های کلاسیک مدیریت مالی. حسابداری مدیریت، 2(2)، ص37-49.

ندری، مسعود؛ قلعه‌ای، علیرضا؛ قلاوندی، حسن؛ حسنی، محمد (1399). بررسی الگوی علّی روابط بین اخلاق حرفه‌ای، سرمایه روانشناختی و سرمایه فکری با عملکرد شغلی با میانجی‌گری تسهیم دانش در بین اعضای هیئت علمی. توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 11(4)، ص890-900.

Avey, J., Patera, J., West, L. & Bradley, J. (2006).The Implications of Positive Psychological Capital on Employee Absenteeism. Journal of Leadership & Amp; Organizational Studies,13(2), P.42-60.

Avey, J.B., Luthans, F. & Carolyn, M. (2010). The additive value of positive psychological capital
in predicting work attitudes and behaviors. Journal of Management, 36, P.430-452.         
DOI: https://doi.org/10.1177/0149206308329961

Avolio, B. & Luthans, F. (2006). The high impact leader. New York: McGraw-Hill.

Bakker, A. & Schaufeli, W.B. (2008). Positive organizational behavior: Engaged employee in flourishing organizations. Journal of Organizational Behavior, 29(2).

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: he exercises of control. New York: W.H. Freeman. /Times Books/ Henry Holt & Co

Duska Ronald, F. & Duska Ronald, F. (2003). Accounting Ethics. Blackwell Publishing.

Duska. R.F. & Duska, B.S. (2003). Accounting Ethics. Blackwell Publishing. India.

Kappagoda, U., Othman, H. & Alwis, G. (2014). Psychological Capital and Job Performance: The Mediating Role of Work Attitudes. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 2, P.102-116. DOI: 10.4236/jhrss.2014.22009.

Lee, H., Jeon, S. & Zeelim-Hovav, A. (2016). Impact of Psychological Empowerment, position and Awareness of Audit on Information Security Policy Compliance Intention. In: Pacific Asia Conference on Information Systems (PACIS), P.62-73.

Li, T., Liang, W.,Yu, Zh. & Xin, D. (2020). Analysis of the Influence of Entrepreneur’s Psychological Capital on Employee’s Innovation Behavior Under Leader-Member Exchange Relationship. In: Psychology Original Research, Frontiers in Psychology, 11.

Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23, P.695-706.

Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, B.J. & Norman, M.S. (a2006). Psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction (Working paper, No.2006-1). Gallup Leadership Institute, University of Nebraska-Lincoln.

Luthans, F., Vogelgesang, G. & Lester, P.B. (b2006). Developing the Psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5, P.25-44.

Luthans, F., Youssef-Morgan, M.C. & Avolio, J.B. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, England: Oxford University Press.

NGUYEN, H., Minh, N.G.O. & Trung, Th. (2020). Psychological Capital, Organizational Commitment and Job Performance: A Case in Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(5), P.269-278

Nikhil, S. & Arthi, J. (2018). Perceived Organizational Support and Work Engagement: Mediation of Psychological Capital - A Research Agenda. Journal of Strategic Human Resource Management (JSHRM), 7(1).

Paul, V., Maria, T. & Uma Devi, N. (2018). Exploring the Relationship between Psychological Capital and Entrepreneurial Success. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 119(18),
P. 2987-2999.

Seligman, M.E.P. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, P.5-14.

Sen, Ch. & Hooja, H. (2015). Psychological Capital & Work-Life Balance: A Study on Police Officers. International Journal of Management and Social Sciences Research, 4(7).

Setiawan, H., Murwaningsari, E., Augustine, Y. & Yanti, H.B. (2021). Can Psychological Capital, Leadership Style, and Environmental Complexity Lower the Company's Budget Game? European Journal of Buiness and Innovation Research, 9(3), P.17-37.

Stajkovic, A.D. & Luthans, F. (1998). Socialcognitive theory and self-efficacy: Going beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26, P.62-74

Zarefar, A. & Zarefar, A. (2016). The Influence of Ethics, experience and competency toward the quality of auditing with professional auditor scepticism as a Moderating Variable. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219, P.828-832.