رمان «سمفونی مردگان» عباس معروفی با تأکید بر((نظریه ایدئولوژی)) آلتوسر

مطالعات نقد ادبی

دوره 16، شماره 51، اسفند 1400، صفحه 255-266   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه ادراکی^{* 1}؛ هادی دهقانی یزدلی²

¹دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران

چکیده

وجود نظریه ها و مکاتب ادبی گوناگون این امکان را به وجود می آورند که آثار ادبی از دیدگاه ها و زوایای گوناگونی مورد مطالعه، تحلیل و بررسی قرار بگیرند. بررسی شخصیت مرد رمان سمفونی مردگان بر مبنای ((نظریه ایدئولوژی)) می تواند خوانشی نو از این رمان باشد. مقاله ی حاضر به موضوع قدرت و چگونگی آن در رمان سمفونی بر اساس نظریه آلتوسر((Althusser نظریه پرداز فرانسوی می پردازد.
مهمترین جایگاه تجلی قدرت در جامعه ی ایران خانواده و مصداق ملموس و عینی آن، پدرسالاری است. دراین پژوهش استدلال شده است که این داستان، روایتی است درباره ی قدرت درجامعه ایرانی از دوران باستانی تا دوران مدرن. پرسشهایی که در این پژوهش به آن پاسخ خواهیم گفت : از دیدگاه آلتوسر، ایدئولوژی ها چه تاثیری در زندگی افراد دارند؟ پیروی افراد از ایدیولوژی های حاکم بر آنها، در بازتولید جامعه چه نقشی دارد؟ و سرانجام عباس معروفی با ایدئولوژی پدرسالار چگونه برخورد می کند؟
در این پژوهش نخست خلاصه ای از داستان ارائه می شود و سپس به بررسی ایدئولوژی از دیدگاه آلتوسر می پردازیم و داستان از نگاه ایدئولوژیک مورد بررسی قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

سمفونی مردگان؛ عباس معروفی؛ ایدئولوژی؛ پدرسالار؛ آلتوسر

مراجع

آرنت، هانا.(1359). خشونت، ترجمه ی عزت الله فولادوند، تهران : خوارزمی.

آلتوسر، لویی.(1388). ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدئولوژیک دولت، ترجمه ی روزبه صدر آرا، تهران : چشمه.

استونز، راب.(1390). متفکران بزرگ جامعه شناسی، ترجمه ی مهرداد میردامادی، چاپ هفتم، تهران : چشمه.

ایدل، له اون.(1374). قصه روان شناختی نو، ناهید سرمد، چاپ دوم، تهران : شباویز

بال، ترنس و دگر ریچارد.(1390). آرمان ها و ایدئولوژی ها، ترجمه ی احمد صبوری، تهران : کتاب آمه.

حسینی، صالح.(1387). تحریر کارگاه خیال (مقاله های ادبی و نقد ادبی)، تهران : نیلوفر.

سلدن، رامان و پیتر ویدوسون.(1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر، تهران : طرح نو.

صادقی، امیرحسین.(1387). «پدرسالاری در بامداد خمار»، مجله ی پژوهش زبان های خارجی، شماره ی 46، صص 85-100.

فرتر، لوک.(1387). لویی آلتوسر، ترجمه  ی امیر احمدی آریان، تهران : نشر مرکز.

کامو، آلبر.(1387). عصیانگر، ترجمه ی مهستی بحرینی، تهران : نیلوفر.

معروفی، عباس.(1380). سمفونی مردگان، تهران : ققنوس.

Therborn, Goran (1999) , The Ideology of power and the power of Ideology. London : Verso.