رفتارهای خودآسیب‌رسان در دختران نوجوان: احتمال خودکشی، نقش عوامل روان‌شناختی و تأثیر همسالان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 13، شماره 49، مرداد 1401، صفحه 115-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم اکبری‌مطلق¹؛ سعید تیموری^{* 2}؛ محمدجواد اصغری ابراهیم‌آباد³؛ بهروز مهرام⁴

¹دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، واحد تربت‌جام، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت‌جام، ایران.

²دکتری روان‌شناسی، گرایش کودکان استثنایی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، تربت‌جام، ایران

³دکتری روان‌شناسی، دانشیار دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

⁴دکتری علوم تربیتی، گرایش سنجش و ارزیابی، دانشیار دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

چکیده

هدف: نوجوانان به دلیل عدم رسش کامل شناختی ممکن است نسبت به سایر گروه‌های سنی در معرض مشکلات آسیب روان‌شناختی مانند خودکشی و خودآسیب‌رسانی قرار بگیرند و بررسی عوامل مرتبط با این موضوع از ضروریات مطالعات امروزی است. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی رفتارهای خودآسیب‌رسانی در دختران نوجوان، احتمال خودکشی و نقش عوامل روان‌شناختی و همسالان صورت گرفت. روش: این مطالعه به روش توصیفی همبستگی صورت گرفت. جامعه آماری شامل نوجوانان بزهکار کانون اصلاح و تربیت مشهد بود که در بازه زمانی سه‌ماهه اول سال 1399 در مراکز زندان مشهد، به سر می‌بردند. تعداد 148 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب و با استفاده از سیاهه خودآسیب‌رسانی، مقیاس انگیزه‌های خودآسیب‌رسانی (سانسون و همکاران،1994)، مقیاس مشکلات تنظیم هیجانی (گارنفسکی و همکاران، 2001)، مقیاس خودانتقادی (گیلبرت، کلارک، همپل و میلز، 2004)، پرسشنامه قلدری/قربانی (آلوئوس، 1996) و مقیاس الگوگیری از خودجرحی همسالان (کلایتر، نیکسون (2003) ارزیابی شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از روش‌های آماری پیرسون و رگرسیون در نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 20 صورت گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که نقایص تنظیم هیجانی، خودانتقادی و الگوگیری از خودجرحی همسالان به‌صورت معناداری خودآسیب‌رسانی مستقیم را پیش‌بینی می‌کنند (0.05>P). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های مطالعه می‌توان نتیجه گرفت مشکلات در تنظیم هیجانات، خودانتقادی و همسالان در افزایش رفتارهای خودآسیب‌رسان نقش دارند و می‌بایست در پیشگیری از رفتارهای آسیب‌زا در نوجوانان مدنظر قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

رفتارهای خودآسیب‌رسان؛ نوجوانان؛ خودکشی؛ عوامل روان‌شناختی؛ همسالان

مراجع

ایزکیان ساره، میرزاییان بهرام، حسینی سید حمزه. (1397). بررسی شیوع خودجرحی بدون خودکشی در نوجوانان و جوانان ایرانی. تعالی بالینی. ۸ (۲): ۱۴-۲

حسنوند، مهدی.، دباغی، پرویز.، و ربیعی، مهدی. (1395). ارتباط بین هیجانات منفی با رفتارهای خودآسیبی بدون قصد خودکشی: با تأکید بر نقش میانجی تصویر بدن و تنظیم هیجان در سربازان. فصلنامه پزشکی ابن سینا، 18(3،)60-56.

خانی پور حمید. (1393). رفتارهای خودآسیب‌رسانی در نوجوانان: ماهیت، احتمال خودکشی و نقش عوامل روان‌شناختی و همسالان. پایان‌نامه دکتری روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی.

خانی پور, حمید, برجعلی, احمد, فلسفی نژاد, محمدرضا. (1395). خودجرحی بدون‌خودکشی در نوجوانان بزهکار و نوجوانان با سابقه بدرفتاری دوران کودکی: انگیزه‌ها و احتمال خودکشی. روانشناسی افراد استثنایی, 6(21), 59-79.

خدمتی نسرین. (1398) رابطه نشخوار فکری و دشواری تنظیم هیجان با رفتارهای خودآسیب‌رسان دانش آموزان. رویش روان‌شناسی. ۸ (۱۱): ۱۹-29.

طاهباز حسین زاده, قربانی, نبوی, سید مسعود. (1391). مقایسه گرایش شخصیتی خودتخریبی و خودشناسی انسجامی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروز و افراد سالم. روانشناسی معاصر، دوفصلنامه انجمن روانشناسی ایران, 6(2), 35-44.

رحیم زاده ینگی کند, عباس, کرد, بهمن, اپروز, کمال. (1399). رابطۀ سبک‌های دفاعی و ناگویی هیجانی با داشتن افکار خودکشی. فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی, 11(40), 13-24.

زمانی‌نیا, فاطمه, بخشی پور جویباری, باب الله, کیمیایی, سید علی. (1397). بررسی اثربخشی رویکرد تجربه نگر ستیر بر بهبود الگوی ارتباطی و خود تمایزیافتگی زنان. فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی, 9(35), 33-44.

قادری مریم، آهی قاسم، وزیری شهرام، منصوری احمد، شهابی زاده فاطمه. (1398). نقش میانجی خودانتقادی و تحمل پریشانی در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و رفتارهای خودزنی غیر انتحاری نوجوانان. تحقیقات علوم رفتاری. ۱۷ (۴): ۵۵۲-۵۳۷.

Bentley, K. H., Nock, M. K., & Barlow, D. H. (2014). The four-function model of nonsuicidal self-injury: Key directions for future research. Clinical Psychological Science, 2(5), 638-656.

Bjureberg, J., Sahlin, H., Hedman-Lagerlöf, E., Gratz, K. L., Tull, M. T., Jokinen, J., ... & Ljótsson, B. (2018). Extending research on Emotion Regulation Individual Therapy for Adolescents (ERITA) with nonsuicidal self-injury disorder: open pilot trial and mediation analysis of a novel online version. BMC psychiatry, 18(1), 1-13.

Brereton, A., & McGlinchey, E. (2020). Self-harm, emotion regulation, and experiential avoidance: A systematic review. Archives of suicide research, 24(sup1), 1-24.

Burke, T. A., Fox, K., Kautz, M. M., Rodriguez-Seijas, C., Bettis, A. H., & Alloy, L. B. (2020). Self-Critical and Self-Punishment Cognitions Differentiate Those With and Without a History of Nonsuicidal Self-Injury: An Ecological Momentary Assessment Study. Behavior Therapy.

Cull, J. G., & Gill, W. S. (2002). Suicide Probability Scale (SPS) Manual.LosAngeles, CA: Western psychological Service.

Doyle, L., Sheridan, A., & Treacy, M. P. (2017). Motivations for adolescent self‐harm and the implications for mental health nurses. Journal of psychiatric and mental health nursing, 24(2-3), 134-142.

Eltz, M., Evans, A.S., Celio, M., Dyl, J., Hunt, J., Armstrong, L., Spirito, A. (2007). Suicide probability scale and its utility with adolescent psychiatric patients. Child psychiatry and Human Development, 38, 17-29.

Falgares, G., Marchetti, D., De Santis, S., Carrozzino, D., Kopala-Sibley, D. C., Fulcheri, M., & Verrocchio, M. C. (2017). Attachment styles and suicide-related behaviors in adolescence: the mediating role of self-criticism and dependency. Frontiers in psychiatry, 8, 36.

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2007). The cognitive emotion regulation questionnaire. European Journal of Psychological Assessment, 23(3), 141-149.

Gholamzadeh, S., Zahmatkeshan, M., Zarenezhad, M., Ghaffari, E., & Hoseni, S. (2017). The pattern of self-harm in Fars Province in South Iran: A population-based study. Journal of forensic and legal medicine, 51, 34-38.

Gilbert P, Clarke M, Hempel S, Miles J, Irons C. (2004). Criticizing and reassuring oneself: An exploration of forms, styles and reasons in female students. Br J Clin Psychol 2004; 43: 31-50.

Klonsky, E.D., Glen, C.R. (2011). Assessing the functions of Non-suicidal Self-injury: Psychometric properties of the inventory of statements about self-injury (ISAS). Journal of psychopathological behavior assessment. 31, 215-219

Laghi, F., Bianchi, D., Lonigro, A., Pompili, S., & Baiocco, R. (2019). Emotion regulation and alcohol abuse in second-generation immigrant adolescents: the protective role of cognitive reappraisal. Journal of Health Psychology, 1359105318820715.

Lockwood, J., Daley, D., Townsend, E., & Sayal, K. (2017). Impulsivity and self-harm in adolescence: a systematic review. European child & adolescent psychiatry, 26(4), 387-402.

Mars, B., Heron, J., Klonsky, E. D., Moran, P., O'Connor, R. C., Tilling, K., ... & Gunnell, D. (2019). Predictors of future suicide attempt among adolescents with suicidal thoughts or non-suicidal self-harm: a population-based birth cohort study. The Lancet Psychiatry, 6(4), 327-337.

McManus, S., Gunnell, D., Cooper, C., Bebbington, P. E., Howard, L. M., Brugha, T., ... & Appleby, L. (2019). Prevalence of non-suicidal self-harm and service contact in England, 2000–14: repeated cross-sectional surveys of the general population. The Lancet Psychiatry, 6(7), 573-581.

Nixon, M. K., Levesque, C., Preyde, M., Vanderkooy, J., & Cloutier, P. F. (2015). The Ottawa Self-Injury Inventory: Evaluation of an assessment measure of nonsuicidal self-injury in an inpatient sample of adolescents. Child and adolescent psychiatry and mental health, 9(1), 1-7.

Peh, C. X., Shahwan, S., Fauziana, R., Mahesh, M. V., Sambasivam, R., Zhang, Y., ... & Subramaniam, M. (2017). Emotiondysregulation as a mechanism linking child maltreatment exposure and self-harm behaviors in adolescents. Child abuse& neglect, 67(13), 383-390.

Prinstein MJ, Heilbron N, GuerryJD, Franklin JC, Rancourt D,Simon V, Spirito A. (2010).Peer influence and nonsuicidal self injury: Longitudinal results in community and clinically-referred adolescent samples. Journal of abnormal child psychology;38(5):669-682

Rajabi, G., Malik Mohammadi, F., Amanallahifar, A., & Sudani, M. (2015). Self-criticism, internal religious orientation, depression, and feeling of loneliness with mediation of silencing the self among students involved in romantic relationships: A path analysis model. Journal of fundamentals of mental health, 17(6), 284-291.

Sansone RA, Fine MA, Nunn JL. A (1994). comparison of borderline personality symptomatology and self-destructive behavior in women with eating, substance abuse, and both eating and substance abuse disorders. Journal of Personality Disorders.8(3):219-28.

Sansone, R.A., Wiederman, M.W., & Sansone, L. A. (1998). The Self-harm Inventory (SHI):1

Schneider, L. A., King, D. L., & Delfabbro, P. H. (2018). Maladaptive coping styles in adolescents with Internet gaming disorder symptoms. International Journal of Mental Health and Addiction, 16(4), 905-916.

Sharifian, M., Gholamali-Lavasani, M., Ejei, J.,Taremian, F., Amrani, K. (2011). The relationship among classroom community, attitude toward parents, anxiety disorders and depression with adolescents suicide probability. Procidia Social and Behavioral Sciences. 15, 520-525

Tørmoen, A. J., Myhre, M., Walby, F. A., Grøholt, B., & Rossow, I. (2020). Change in prevalence of self-harm from 2002 to 2018 among Norwegian adolescents. European journal of public health, 30(4), 688-692.

Wadman, R., Vostanis, P., Sayal, K., Majumder, P., Harroe, C., Clarke, D., ... & Townsend, E. (2018). An interpretative phenomenological analysis of young people's self-harm in the context of interpersonal stressors and supports: Parents, peers, and clinical services. Social Science & Medicine, 212, 120-128.

Zelkowitz, R. L., & Cole, D. A. (2019). Self‐criticism as a transdiagnostic process in nonsuicidal self‐injury and disordered eating: Systematic review and meta‐analysis. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 49(1), 310-327.