شناسایی مواد موثره اسانس و بررسی اثر ضدباکتریال اسانس و عصاره گیاه Salvia multicaulis Vahl علیه باکتری Xanthomonas translucens pv. Cerealis

فیزیولوژی محیطی گیاهی

دوره 4، شماره 15، آذر 1388، صفحه 39-48   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امیر عزیزی^{* 1}؛ عبدالمجید عزیزی²؛ غلامرضا عزیزی³

¹مدیر گروه‌ کشاورزی و صنایع شیمیایی آموزشکده فنی و حرفه ای سما اراک و عضو باشگاه پزوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی

²کارشناس ارشد موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، استان مرکزی

³کارشناس مبارزه بیولوژیک سازمان حفظ نباتات استان مرکزی

چکیده

گیاه Salvia multicaulis Vahl از گونه‌های مهم دارویی است که خواص درمانی آن از گذشته مورد توجه مردم جنوب شرق آسیا و منطقه مدیترانه بوده، به همین خاطر اثر ضد باکتریایی اسانس وعصاره الکلی برگ گیاه بر رشد باکتری  Xanthomonas translucens pv. Cerealis با استفاده از روش‌های دیسک دیفیوژن، چاهک و تعیین MIC مورد مطالعه قرار گرفت. گونه مورد مطالعه در اواخر خرداد ماه از کوه‌های اطراف اراک در مرحله گلدهی جمع‌آوری و اسانس‌گیری به روش تقطیر با بخار آب (طرح کلونجر) انجام شد. عصاره اتانلی گیاه توسط سوکسله و ترکیب‌های موجود در اسانس با استفاده از دستگاه‌‌های GC و GC-MS شناسایی شدند. 23 ترکیب از مجموع 23/98 درصد وزنی اسانس استخراج شده قابل شناسایی بود. 1و8- سینئول با 78/24 درصد و کامفور با 95/17 درصد بیشترین ترکیبات اسانس بودند. در این بررسی محلول‌های مادر استاندارد به ترتیب از حل کردن 5/0 میلی لیتر و5/0 گرم اسانس و عصاره برگ گیاه سالویا مولتی کولیس هرکدام در 25 میلی لیتر آب تهیه شد. با توجه به رقتهای مختلف استفاده شده در آزمایش مقادیر حداقل غلظت مهار کنندگی(MIC ) و حداقل غلظت کشند (MBC) تعیین گردید. تاثیر عصاره گیاه گیاه علیه باکتری Xanthomonas translucens pv. Cerealis در غلظت‌های بکار رفته منجر به ایجاد هاله‌های عدم رشد با قطر میانگین 5/12 میلی‌متر در روش‌های دیسک و چاهک مشاهده گردید. رقت‌های 20 و60 درصد تهیه شده از اسانس و رقت‌های 20 و 80 درصدی از عصاره گیاه علیه باکتری مورد مطالعه به ترتیب غلظت هایی بودند که باعث MIC و MBC شدند. قطر هاله‌های عدم رشد با افزایش غلظت محلول‌های تهیه شده از عصاره و اسانس گونه بررسی شده کاهش معنی‌داری نشان می‌دادند.

کلیدواژه‌ها

باکتری Xanthomonas translucens pv؛ ترکیبات اسانس؛ عصاره الکلی؛ Salvia multicaulis؛ استان مرکزی

مراجع

آبروش،ز، (1383). اثر فعالیت ضدباکتریایی اسانس S.officinalis L.. فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر جلد 20. صفحه468-457.

بیکی، ف. (1383). بررسی اثرات ضد باکتریایی اسانس گیاه دارویی Ecehincphora sibteorplana و اجزاء آن روی باکتری Xanthomonas translucens pv. Cerealis. خلاصه مقالات شانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران-تبریز.صفحه 516.

خانجانی، م. (1384). آفات گیاهان زراعی ایران. انشارات دانشگاه بوعلی سینا همدان.

رضایی، م. (1379). ترکیب شیمیایی و فعالیت ضدمیکروبی اسانس شوید و مریم گلی اولین همایش بین المللی طب سنتب و مفردات پزشکی. 5 صفحه.

زرگری،ع. (1369). گیاهان دارویی.انتشارات دانشگاه تهران.

سلطانی پور، م. (1381). مقایسه ترکیب‌های اسانس برگ گیاه مور خوش و بررسی پتانسیل آللوپاتیک و خواص ضدمیکروبی اسانس استخراج شده. پایان نامه دانشجوئئ کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.120 صفحه.

سلطانی پور، م.، رضایی، م. (1383) بررسی ضد میکروبی اسانس گیاه مورخوش.فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر.جلد20شماره 3 سال 1383.صفحه 277-289

قهرمان، ا.، (1373). کور موفیت‌های ایران. مرکز نشر دانشگاهی.

مجد، ا. (1380). بررسی ساختار تشریحی- تکوینی و مطالعه سیتوژ نتیکی دو گونه مریم گلی و برخی از خواص ضد میکروبی آنها. مجموعه مقالات دهمین کنفرانس سراسری زیست شناسی ایران.

محمدی، م. (1378). بررسی سمیت حاد و اثرات ضد دردی و ضدالتهابی عصاره تام Zhumeria majdae بر موش‌های سفید کوچک و بزرگ پایان نامه دکتری داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 150 صفحه.

مصحفی، م. (1383). بررسی اثرات ضدمیکروبی عصاره‌های مریم گلی ایرانی و مری مگلی آذربایجانی برشش سوش میکروبی گرم مثبت و گرم منفی. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دورۀ یازدهم، صفحه 109-118.

وند یوسفی، ج. (1374). فعالیت بیولوزیکی گیاه Artemisia hausskenchtil مجله پزوهش وسازندگی، شماره، 28، ص 28-30.