شناسایی ابعاد‎ ‎مسئولیت‎ ‎اجتماعی مقصد از دیدگاه گردشگران مقاصد گردشگری ‏شهری و روستایی استان گیلان با روش نظریه داده بنیاد کلاسیک

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 64، آذر 1402، صفحه 93-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته قویدل¹؛ علی قلی پورسلیمانی^{* 2}؛ سید محمود شبگو منصف³؛ علیرضا فرخ بخت فومنی⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت بازاریابی، گروه مدیریت بازرگانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

³استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

⁴استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد بندرانزلی، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر انزلی، ایران

چکیده

مقدمه: صنعت گردشگری یکی از مهمترین منابع کسب درآمد کشورهای جهان است و در قرن 21 به عنوان دومین صنعت مهم دنیا برشمرده شده است. گردشگری یک مقصد، به شدت به منابع طبیعی و فرهنگی آن وابسته است و تأثیرات مثبت و منفی بر محیط دارد. بنابراین مسئولیت ­پذیری اجتماعی، به عنوان دغدغه مسئولین مقاصد گردشگری شهری و روستایی بیش از گذشته مورد توجه گرفته است.
هدف: شناسایی ابعاد مسئولیت اجتماعی مقاصد ‏گردشگری شهری و روستایی استان گیلان از دیدگاه گردشگران، هدف اصلی این پژوهش است.
روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر بر اساس نوع داده ­ها، کیفی و بر اساس نوع هدف، بنیادی و بر اساس مکان، تحقیق میدانی و از نظر روش و فرایند، داده بنیاد کلاسیک است. جامعه آماری این تحقیق گردشگران و خبرگان از سراسر ایران می­باشند که حداقل دو سال گذشته به مقاصد گردشگری استان گیلان سفر کرده باشند. روش نمونه ­گیری، به دلیل نامحدود بودن جامعه آماری و عدم امکان دسترسی به کل نمونه مورد نیاز، غیراحتمالی در دسترس و گلوله برفی و ابزار جمع­ آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند است که به دلیل محدودیت­های قرنطینه، بیشتر به صورت تلفنی انجام شد. تعداد نمونه با توجه به رسیدن به اشباح نظری 12 نفر بود. تجزیه و تحلیل داده ­ها از طریق کدگذاری باز، نظری و برپایه نظریه با استفاده از نرم ­افزار مکس.کیو.دی.ای 2020 انجام شد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه پژوهش شامل تمامی مقاصد گردشگری سیاحتی، زیارتی، سرگرمی، پارک­ها و فضاهای سبز، هتل­ها، اقامت­گا­ه­ها، رستوران­ها در کلیه شهرها و روستاهای استان گیلان می­باشد.
یافته ­ها: یافته­ ها نشان می­دهد ابعاد قانونی، زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی به ترتیب به عنوان ابعاد مسئولیت­اجتماعی مقصد مورد نظر گردشگران    می­باشند.
نتایج: از آنجا که این مطالعه دیدگاه گردشگران را در مورد مسئولیت ­اجتماعی مقصد آشکار ساخت، نتایج آن می­تواند پیامدهای مهمی برای بازاریابان و مدیران مقاصد داشته باشد؛ چرا که می­توانند محصولات مقصد خود را از دیگران متمایز کنند و در طولانی مدت از مزایای بزرگی همچون پیوندهای طولانی مدت بین گردشگران و مقصد برخوردار شوند.

کلیدواژه‌ها

پژوهش داده بنیاد کلاسیک؛ مسئولیت‌پدیری اجتماعی مقصد؛ مقصد گردشگری.&rlm؛ &lrm

مراجع

حسام، مهدی. (1398). شناسایی موانع تأسیس و توسعه اقامتگاه­های بوم­گردی در نواحی روستایی استان گیلان. فصلنامه پژوهش­های روستایی، 10(3)،  559-546.   

دادورخانی، فضیله؛ محمودی چناری، حبیب و موسوی، سمیه سادات. (1400). ارزیابی اثرات محیطی خانه­ های دوم گردشگری (مطالعه موردی: دهستان رودبار قصران، شهرستان شمیرانات، استان تهران). فصلنامه مطالعات برنامه ­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 16)4(، 873-855.  

رحمتی غفرانی، یلدا؛ دل افروز، نرگس و شعبانی نشتایی، میترا. (1398). تأثیر ادراک از ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت بر رضایت و ابقاء مشتری. فصلنامه مدیریت کسب و کار، 41، 78-51.

سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان. (1398). سامانه اطلاعات آماری استان گیلان. معاونت آمار و اطلاعات.

سلطانی، مرتضی؛ نجات، سهیل و جعفری، خشایار. (1394). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی سازمان بر تعهد عاطفی کارکنان؛ نقش میانجی فرهنگ سازمانی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(15)، 171-145.

شفیعی رودپشتی، میثم؛ اسعدی، میرمحمد و محمدمیرزایی، نگار. (1396) تحلیلی بر جایگاه و سطح تحقق مسئولیت ­پذیری اجتماعی در صنعت گردشگری (مورد مطالعه: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد). مدیریت سرمایة اجتماعی، 4(3)، 333-351.

شمس، مجید و امینی، نصیره. (1388). ارزیابی شاخص فرهنگ ایرانی و تأثیر آن در توسعه گردشگری. فصلنامه نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 1(4)، 93-81.

صاحبی، نغمه؛ پوررمضان، عیسی؛ آمار، تیمور و قریشی، محمد باسط. (1400). آسیب شناسی توسعه گردشگری با تأکید بر اثرات زیست محیطی در نواحی روستایی شهرستان لنگرود. فصلنامه مطالعات برنامه­ ریزی سکونتگاه­های انسانی، 16(1)، 42-29.

صفری علی­اکبری، مسعود؛ احمدیان فرد، کرم؛ حجت­الله، صادیی و غلامیان حسین آبادی، سمیه. (1397). شناخت و تحلیل امنیت اجتماعی در روستاهای هدف گردشگری )مطالعه موردی: استان اصفهان(. فصلنامه مطالعات برنامه ­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 31(2)، 483-503.

فراستخواه، مقصود. (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری). چاپ اول، تهران: نشر آگه.

فرهنگی، علی اکبر؛ کروبی، مهدی و صادق وزیری، فراز. (1394). نظریة داده بنیاد کلاسیک؛ شرح مراحل تولید نظریة مرکز ثقلی هویت برند توریسم سلامت ایران. مدیریت بازرگانی، 7(1)، 162-145.

نوروزی، محمدرضا؛ دانایی فرد، حسن؛ فانی، علی اصغر و حسن زاده، علیرضا. (1393). پردازش نظری مسئولیت اجتماعی بر مبنای نظریه داده بنیاد. نشریه بهبود مدیریت، 8(26)، 34-5.

Carroll, A. B. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders. Business Horizons, 34(4), 39-48.

Galbreath, J., & Shum, P. (2012). Do customer satisfaction and reputation mediate the CSR–FP link? Evidence from Australia. Australian Journal of Management, 37(2), 211–229.

Fatma, M., Rahman, Z., & Khan, I. (2016). Measuring consumer perception of CSR in tourism industry: Scale development and validation. Journal of Hospitality and Tourism Management, 27, 39-48.

Horng, J., Hsu, H., & Tsai, Ch. (2017). An assessment model of corporate social responsibility practice in the tourism industry. Journal of Sustainable Tourism, 26(7), 1085-1104.

Lyra, F.R., Barbosa De Souza, M.J., Verdinelli, M.A., & Lana, J. (2017). Corporate social responsibility: comparing different models. Social Responsibility Journal, 13(4), 728-742.

Mariño-Romero, J., Hernández-Mogollón, J., Campón-Cerro, A., & Folgado-Fernández, J. (2020). Corporate Social Responsibility in Hotels: A Proposal of a Measurement of its Performance through Marketing Variables. Sustainability, 12(7), 1-15.

Martinez, P., Pérez, A., & Del Bosque, I. (2013). Measuring Corporate Social Responsibility in tourism: Development and validation of an efficient measurement scale in the hospitality industry. Journal of Travel & Tourism Marketing, 30(4), 365–385.

Palacios-Florencio, B., Del Junco, J., Castellanos-Verdugo, M., & Rosa-Díaz, I. (2018). Trust as mediator of corporate social responsibility, image and loyalty in the hotel sector. Journal of Sustainable Tourism, 7(26), 1273-1289.

Park, J., Lee, H., & Kim, Ch. (2013). Corporate social responsibilities, consumer trust and corporate reputation: South Korean consumers' perspectives. Journal of Business Research, 67(3), 295-302.

Sindhu, M., & Arif, M. (2017). Corporate Social Responsibility and Loyalty: Intervening influence of Customer Satisfaction and Trust. Cogent Business Management, 4(1), 1-20.

Su, L., & Hwang, Y. (2019). How does perceived destination social responsibility impact revisit intentions: The mediating roles of destination preference and relationship quality. Sustainability, 11(1), 1-23.

Su, L., & Swanson, S. R. (2017). The effect of destination social responsibility on tourist environmentally responsible behavior: Compared analysis of first time and repeat tourists. Tourism Management, 60, 308-321.

Su, L., Swanson, S., & He, X. (2019). A scale to measure residents perceptions of destination social responsibility. Journal of Sustainable Tourism, 28(2), 1-25.

Tran, H., Hwang, Y., Yu, Ch., & Yoo, S. (2018). The Effect of Destination Social Responsibility on Tourists’ Satisfaction: The Mediating Role of Emotions. sustainability, 10(9), 30-44.

Yu, Ch., & Hwang, Y. (2019). Do the Social Responsibility Efforts of the Destination Affect the Loyalty of Tourists. sustainability, 11(7), 1-17.