پیش‌بینی نشانگان افسردگی پس از زایمان در نخستین بارداری براساس تصویر بدن و ابعاد شخصیت

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 13، شماره 48، خرداد 1401، صفحه 97-109   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فریده باغبانی¹؛ محمود گودرزی^{* 2}؛ سمیرا شاه اویسی¹؛ عمادالدین عزت پور¹

¹کارشناسی ‌ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی بالینی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

²استادیارگروه مشاوره خانواده،واحد سنندج،دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج ، ایران

چکیده

هدف: افسردگی پس از زایمان بر سلامت مادر و روابط خانوادگی اثرات منفی بر جای می­گذارد، لذا شناسایی علت­های ایجادکننده آن، به­خصوص در نخستین بارداری که برای اولین بار تغییرات جسمی و روحی همراه با بارداری را تجربه می­کنند؛ مهم و ضروری است. این پژوهش با هدف پیش­بینی نشانگان افسردگی پس از زایمان در نخستین بارداری براساس تصویربدن و ابعاد شخصیت انجام گرفت. این پژوهش در قالب روش توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان دهگلان در سال 1398 بود که نخستین بارداری خود را تجربه می­کردند. از بین 421 نفر،  179 نفر که شرایط ورود به مطالعه را داشتند با روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای اندازه­گیری شامل پرسشنامه­های افسردگی پس از زایمان ادینبورگ، نگرانی از تصویربدن و شخصیت پنج عاملی نئو بود. داده­ها با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از تحلیل داه های پژوهش نشان داد که تصویربدن پیش­بین افسردگی پس از زایمان است (01/0P<)؛ همچنین از بین ابعاد پنج­گانه شخصیت تنها دو بعد روان­رنجورخویی (05/0P<) و بعد برون­گرایی (01/0P<) قادر به پیش بینی افسردگی پس از زایمان بودند.  باتوجه به شیوع بالا و تاثیرات منفی افسردگی پس از زایمان در جامعه ما، توصیه می­گردد درمانگاه­های مراقبت از بارداری به طور معمول غربالگری تصویربدن و ابعاد شخصیت را به عنوان یک جزء اساسی در مراقبت­ها انجام دهند تا موارد را شناسایی کرده و مشاورة لازم را انجام دهند.

کلیدواژه‌ها

افسردگی پس از زایمان؛ نخستین بارداری؛ تصویربدن؛ ابعاد شخصیت

مراجع

پورخالقی، نجمه؛ عسکری‌زاده، قاسم و فضیلت پور، مسعود (1396). پیش‌بینی افسردگی پس از زایمان در زنان نخست‌زا: نقش حمایت اجتماعی و نوع زایمان. مجله سلامت و مراقبت، ۱۹(۱)، 29-18.

گروسی فرشی، میرتقی (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت: کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت. تبریز، انتشارات: جامع پژوه

میرشکاری، حمیدرضا؛ هرمزی، محمدرضا و سراوانی، محمدرضا (1393). بررسی ویژگی های شخصیتی زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان با گروه عادی. مجله اصول بهداشت روانی، 16(63)، 251-244.

Allison, KC., & Sarwer, DB. (2014). Body image disturbance during pregnancy and the postpartum period. InThe Oxford handbook of perinatal psychology.

American Psychiatric Association. (2015). Depressive Disorders: DSM-5® Selections. American Psychiatric.\Tutkuviene J, Juskaite A, Katinaite J, Silove S, Drasutis J,

Bergmeier, H., Hill, B., Haycraft, E., Blewitt, C., Lim, S., Meyer, C., & Skouteris, H. (2020). Maternal body dissatisfaction in pregnancy, postpartum and early parenting: An overlooked factor implicated in maternal and childhood obesity risk. Appetite, 147, 104525.

Costa, PT., & McCrae, RR. (1992). Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI): Professional Manual. Psychological Assessment Resources, Odessa, FL.

Cox, JL., Holden, JM., & Sagovsky, R. (1987). Detection of postnatal depression: development of the 10-item Edinburgh Postnatal Depression Scale. The British Journal of Psychiatry, 150(6), 782-786.

De Mendonça, JS., Bussab, VS., Rodrigues, A., Siqueira, J., & Cossette, L. (2012). Postpartum depression, father's involvement, and marital and co-parental relationships from mothers' and fathers' perspectives in a low-income Brazilian sample. Fam Si, 3(3-4), 64-73.

Denis, A., & Luminet, O. (2018). Cognitive factors and postpartum depression: W hat is the influence of general personality traits, rumination, maternal selfesteem, and alexithymia?. Clinical psychology & psychotherapy, 25(2), 359-67.

Fuller-Tyszkiewicz, M., Skouteris, H., Watson, B., & Hill, B. (2012). Body image during pregnancy: an evaluation of the suitability of the body attitudes questionnaire. BMC Pregnancy and Childbirth, 12(1), 91.

Gelabert, E., Gutierrez-Zotes, A., Navines, R., Labad, J., Puyané, M., Donadon, MF., Guillamat, R., Mayoral, F., Jover, M., Canellas, F., & Gratacós, M. (2019). The role of personality dimensions, depressive symptoms and other psychosocial variables in predicting postpartum suicidal ideation: a cohort study. Archives of Women's Mental Health. 4,1-9.

Grav, S., Stordal, E., Romild, UK., Hellzen, O. (2012). The relationship among neuroticism, extraversion, and depression in the HUNT Study: in relation to age and gender. Issues in Mental Health Nursing, 33(11), 777-785.

Grogan, S. (2016). Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women and children. Taylor & Francis.

Hartley, E., Fuller-Tyszkiewicz, M., Skouteris, H., & Hill, B. (2020). A qualitative insight into the relationship between postpartum depression and body image. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 4, 1-3.

Hosseini Sarbazi, M., Badami, R., & Taqian, F. (2017). The effect of resistance training on body image, eating disorder and sexual function in lean women. Studies in Sport Psychology, 6(20), 137-48.

Hwang, RH. (2018). Self-Esteem, Body Image and Factors Influencing on Maternal Fetal Attachment Behavior of Pregnant Women. Journal of Digital Convergence, 16(9), 197-206.

Iliadis, SI. (2016). Personality and the HPA-axis in association with postpartum depression (Doctoral dissertation, Acta Universitatis Upsaliensis).

Iliadis, SI., Koulouris, P., Gingnell, M., Sylvén, SM., Sundström-Poromaa, I., Ekselius, L., Papadopoulos, FC., & Skalkidou, A. (2015). Personality and risk for postpartum depressive symptoms. Archives of Women's Mental Health, 18(3):539-546.

Johnson, SL, & Jacob, T. (2012). Marital interactions of depressed men and women. J Consult Clin Psychol, 65(1), 15-23.

Koulouris, P., Iliadis, SI., Sundstr, I., Ekselius, L., Skalkidou, A., Papadopoulos, F. (2013). 1546–Personality traits and postpartum depression: results from basic study in sweden. European Psychiatry, 28, 1.

Lee, JE., Ahn, HY., & Choi, HS. (2015). A study of body image, self-esteem and depression in girls with precocious puberty and normal girls. Advanced Science and Technology Letters, 116, 5-21.

Littleton, HL., Axsom, D., & Pury, CL. (2005). Development of the body image concern inventory. Behaviour Research and Therapy, 43(2), 229-241.

Maliszewska, K., Świątkowska-Freund, M., Bidzan, M., & Preis, K. (2016). Relationship, social support, and personality as psychosocial determinants of the risk for postpartum blues. Ginekologia Polska, 87(6), 442-447.

Mazhari, S., & Nakhaee, N. (2007). Validation of the Edinburgh postnatal depression scale in an Iranian sample. Archives of Women's Mental Health, 10(6), 293-297.

McCrae, RR., & Costa, Jr PT. (1989). Rotation to maximize the construct validity of factors in the NEO Personality Inventory. Multivariate Behavioral Research, 24(1), 107-124.

Montazeri, A., Torkan, B., & Omidvari, S. (2007). The Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS): translation and validation study of the Iranian version. BMC Psychiatry, 7(1), 11.

Muehlenkamp, JJ., & Brausch, AM. (2012). Body image as a mediator of non-suicidal self-injury in adolescents. Journal of Adolescence, 35(1), 1-9.

Nagl, M., Jepsen, L., Linde, K., & Kersting, A. (2019). Measuring body image during pregnancy: psychometric properties and validity of a German translation of the Body Image in Pregnancy Scale (BIPS-G). BMC Pregnancy and Childbirth, 19(1), 244.

Nath, S., Pearson, RM., Moran, P., Pawlby, S., Molyneaux, E., Howard, LM. (2019). Maternal personality traits, antenatal depressive symptoms and the postpartum mother–infant relationship: a prospective observational study. Social psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 23:1-4.

Nayak, AS., & Nachane, HB. (2018). Risk analysis of suicidal ideations and postpartum depression with antenatal alpha methyldopa use. Asian journal of Psychiatry, 38, 42-44.

Peñacoba-Puente, C., Marín-Morales, D., Carmona-Monge, FJ., Velasco Furlong, L. (2016). Post-partum depression, personality, and cognitive-emotional factors: a longitudinal study on spanish pregnant women. Health Care for Women International, 37(1), 97-117.

Plante, AS., Doyon, AA., Savard, C., Groupe ÉquiLibre, Meilleur, D., Achim, J., Provencher, V., Morisset, AS. (2020). Weight Changes and Body Image in Pregnant Women: A Challenge for Health Care Professionals. Canadian Journal of Dietetic Practice and Research, 19(81), 1-5.

Prorok, M., & Lawrence, DS. (1989). Handbook of Personality: Theory and Research. 3rd ed. New York: Guilford.

Roomruangwong, C., Kanchanatawan, B., Sirivichayakul, S., & Maes, M. (2017). High incidence of body image dissatisfaction in pregnancy and the postnatal period: Associations with depression, anxiety, body mass index and weight gain during pregnancy. Sexual & Reproductive Healthcare, 1(13),103-109.

Sargautyte, R., Ramasauskaite, D., & Drasutiene, G. (2018). Body image issues in Lithuanian females before and during pregnancy. Anthropologischer Anzeiger; Bericht uber die biologisch-anthropologische Literatur, 75(1), 9-17.

Sharma, V., Doobay, M., & Baczynski, C. (2017). Bipolar postpartum depression: An update and recommendations.  Journal of Affective Disorders, 1(219), 105-111.

Silveira, ML., Ertel, KA., Dole, N., & Chasan-Taber, L. (2015). The role of body image in prenatal and postpartum depression: a cr itical review of the literature. Archives of Women's Mental Health, 18(3), 409-421.

Silveira, ML., Ertel, KA., Dole, N., (2015). Chasan-Taber, L. The role of body image in prenatal and postpartum depression: a critical review of the literature. Archives of Women's Mental Health, 18(3), 409-421.

Tikotzky, L., Chambers, AS., Kent, J., Gaylor, E., & Manber, R. (2012). Postpartum maternal sleep and mothers’ perceptions of their attachment relationship with the infant among women with a history of depression during pregnancy. Int J Behav Dev, 36(6), 440-448.

Udovičić, S. (2014). Big five personality traits and social support as predictors of postpartum depression. Journal of European Psychology Students, 5(3), 26.