ارائه‌ و ارزیابی مدل روابط بین سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی با فرهنگ سیاسی شهروندان شیراز

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 8، دوره 15، شماره 57، اسفند 1401، صفحه 157-173   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2022.1963460.1478

نویسندگان

شاهرخ امیری¹؛ علیرضا خدامی^{* 2}؛ کرامت الله راسخ³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی ،گرایش جامعه شناسی سیاسی ،گروه جامعه شناسی،دانشکده علوم اجتماعی،واحد جهرم ، دانشگاه آزاد اسلامی ، جهرم ، ایران

²استادیار جامعه شناسی،گروه جامعه شناسی ،دانشکده علوم اجتماعی ،واحد جهرم ، دانشگاه آزاد اسلامی ، جهرم ،ایران . ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³دانشیار جامعه شناسی ،گروه جامعه شناسی ،دانشکده علوم اجتماعی ،واحد جهرم ، دانشگاه آزاد اسلامی ، جهرم ،ایران

چکیده

از مهمترین و برجسته­ترین دلایل اندیشمندان علوم اجتماعی و سیاسی برای تأثیرات سیاسی انواع سرمایه، آن است که سرمایه­های اجتماعی از طریق منابع انسانی­ای نظیر مهارت­های انسانی به­وجود آمده­اند؛ منابعی که توانایی افراد را برای رفتارهای جمعی افزایش می­دهند. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه­های سه گانه­ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر فرهنگ سیاسی شهروندان شیراز صورت گرفته است. در تحقیق حاضر از تکنیک پیمایش استفاده شده است و از لحاظ نوع برخورد با مساله مورد بررسی و ورود به آن مطالعه­ای میدانی است. همچنین، جمع­آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه سرمایه اجتماعی دلاویز (1384)؛ پرسشنامه محقق‌ساخته سرمایه فرهنگی؛ پرسشنامه محقق‌ساخته سرمایه اقتصادی؛ و در نهایت، پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سیاسی انجام گردید. جامعه آماری تجقیق شامل شهروندان بین 15 تا 65 سال شهر شیراز می‌باشد که بر اساس سرشماری سال 1395 تعداد جامعه آماری برابر با 1154884 نفر می‌باشد و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر انتخاب گردید؛ همچنین، روش نمونه­گیری در این تحقیق، نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای می­باشد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار AMOS نشان دهنده این است که مدل تحقیق به خوبی برازش یافته و معنادار است. همچنین رابطه معناداری بین سرمایه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با فرهنگ سیاسی در بین شهروندان شهر شیراز وجود دارد.

واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، فرهنگ سیاسی، نسل.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ سرمایه اقتصادی؛ سرمایه فرهنگی؛ فرهنگ سیاسی

مراجع

احمدی، یعقوب، و نمکی، آزاد (1391). سرمایه اجتماعی و گونه دموکراتیک فرهنگ سیاسی، فصلنامه علوم اجتماعی،59(19)، 245-299.

ادریسی، افسانه، همتی، محمد ابراهیم،  ذوالفقاری، ابوالفضل (1398). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و نگرش به فرهنگ دموکراتیک (مورد مطالعه شهروندان شهرستان سمنان). دوفصلنامه علمی جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، 7((15)2).

آلموند، گابریل، جی. مونت، رابرت، و بینگهام، پاول ( 1381 ). چهارچوبی نظری برای بررسی سیاست تطبیقی، ترجمه طیب، علیرضا، چاپ سوم. تهران: ناشرمرکز آموزش مدیریت دولتی.71.

امینی، علی اکبر و خسروی، محمدعلی (1389). تأثیر فرهنگ سیاسی برمشارکت سیاسی زنان و دانشجویان. فصلنامه مطالعات سیاسی،2(7)، 127-140.

بشیریه، حسین (1381). جامعه شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، تهران: نشر نی،17.

پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت های مدنی، ترجمه دلفروز، محمدتقی. تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی کشور. 285.

پناهی، محمدحسین، و بنی فاطمه ، سمیه السادات(1394). فرهنگ سیاسی و مشارکت سیاسی زنان، فصلنامه علوم اجتماعی(علامه طباطبایی)،(68)، 36-78.

پناهی، محمدحسین، و امینی،اشرف (1390). دولت رانتی، اقتصاد دولتی، فرهنگ سیاسی و سرمایه اجتماعی در ایران، نشریه تحقیقات سیاسی و بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا، 3(7)، 59-94.

تاجبخش، کیان.، ثقفی، مراد. و کوهستانی نژاد، مسعود. (1382). سرمایة اجتماعی و سیاستهای اجتماعی (بررسی وضعیت سرمایة اجتماعی در ایران امروز)، فصلنامة رفاه اجتماعی،(10)، 155-200.

جهانگیری، جهانگیر، و ابوترابی، فاطمه (1391). بررسی عوامل مرتبط با جهت گیری ارزشی جوانان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شیراز)، مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی، (1)، 75-90.

جهانگیری، جهانگیر، و محمدی، نسرین (1397). بررسی رابطه بین شجاعت اجتماعی و فرهنگ سیاسی. فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق ). 12(4).  23-56.

حبی، اکرم و محمد بخش، بهمن (1396). نشاط اجتماعی در استان آذربایجان شرقی، نشریه کارایی، (36)، 22-26.

حسینی، مجید (1391). فیلم، معنا و تحول در فرهنگ سیاسی، فصلنامه سیاست، مجله ی دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی، 42(1)، 165-151.

حمیدی­هریس راد، فیروز (1396). بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مطالعات جامعه شناسی، 9(35)، 65-81..

دواس، دی .ای. (1386). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه نایبی، هوشنگ، چاپ دوم، تهران: نشرنی. صفحه 136-139 و صفحه 28 و سال 1395 صفحه 87.

رفیع­پور، فرامرز (1394). تکنیک های خاص تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: شرکت سهامی انتشار. 388-383و17.

رهبرقاضی، محمودرضا، گشول، سعید، عربیان، حسین و آشنایی، سهیلا (1395). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر فرهنگ سیاسی مشارکتی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، 4(4)، 101-122.

ساروخانی، باقر(1395). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 147، 139، 24.

ساعی، علی، و کریمی، زهیر (1391). تحلیل فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی اصلاح طلب و اصول‌گرا، مجله جامعه شناسی ایران، 13(4)، 117-147.

شارع پور. محمود (1383). ابعاد و کارکردهای سرمایه اجتماعی و پیامدهای حاصل از فرسایش آن، چاپ شده در بررسی مسائل اجتماعی ایران، گروه مؤلفان، تهران: پیام نور 67.

شایان مهر، علیرضا( 1379). دایره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات کیهان، 450-140.

شریف، محمدرضا. (1381). انقلاب آرام: در آمدی بر تحول فرهنگ سیاسی در ایران معاصر، تهران: روزنه. 8-15.

شویره، کریستیان، فونتن، اولیویه، و زرده ژان، پی یر (1385). واژگان بوردیو، ترجمه کتبی، مرتضی، چاپ اول. تهران: نشر نی. 96-97.

شیانی، ملیحه، موسوی، میر طاهر، فاطمی نیا، سیاوش، و امیدنیا، سهیلا (1394). بسط مفهومی سرمایه اجتماعی با رویکرد سلامت اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، 15(57)، ۱۰۹-۱۴۸.

فائقی، سحر و باینگانی، بهمن (1395). سنجش سرمایه فرهنگی طبقات بر اساس پایگاه اقتصادی – اجتماعی در میان شهروندان اصفهانی، جامعه­پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 7، 149-174.

فرهنگ، منوچهر(1388). فرهنگ علوم اقتصادی، چاپ یازدهم. تهران: ناشرذهن آویز. 1200.

فعلی، جواد، و ذوالفقاری، ابوالفضل (1388). تأثیر سرمایه های اقتصادی و فرهنگی افراد بر میزان اعتماد آنها به پلیس، فصلنامة علمی پژوهشی انتظام اجتماعی، 1(3)، 142-166.

فوکویاما، فرانسیس (1384). پایان نظم سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه توسلی، غلامعباس. تهران: قلم نوین. 170-169.

فیروزآبادی، سید احمد (1384). نقد و معرفی کتاب بولینگ تکنفره: فروپاشی و احیای مجدد اجتماع آمریکایی، مجله جامعه شناسی ایران، 6(2)، 164-156.

فیلد، جان (1385). سرمایه اجتماعی، ترجمه متقی، جلال. تهران: موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی. صفحات 19، 23، 24، 28، 33، 38، 46، 147.

قوام، عبدالعلی (1382). چالش های توسعه سیاسی، تهران: انتشارات هرمس. 109، 28.

کرلینجر،فردریک نیکلز(1396). مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه شریفی، حسن­پاشا و نجفی­زند، جعفر. تهران: انتشارات آوای نور. 55.

محمدی‌فر، نجات، مسعودنیا، حسین، و مرادی، گلمراد (1390). بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و فرهنگ سیاسی دانشجویان (نمونه موردی: دانشگاه اصفهان)، مطالعات فرهنگ ارتباطات، 12(16)، 203-234.

مسعودنیا، حسین، و مهدی پور، آسیه (1390). فرهنگ سیاسی قبیله ای و مشارکت سیاسی در استان ایلام، رهیافت های سیاسی و بین المللی، 26، 61-89..

نگهبان، علیرضا (1382). SPSS11 راهنمای روش تحقیق به کمک پرسشنامه. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران. 80.

 

Andersen, P. L. , & Hansen, M. N. (2011) Class and Cultural Capital: The Case of Class Inequality in Educational Performance, European Sociological Review, 27)1(. 1-15.

         Bourdieu, P. (1984). Homo Academics. Cambridge: Polity Press. 214.

Bourdieu, P. (1986). The forms of Capital. in J. G. Richardson s Handbook for Theory and Research for Sociology of Education,244-247.

Cigler, A. , & Joslyn, M. R. (2007 ). The extensiveness of group membership and social capital: The impact on political tolerance attitudes ,Political Research Quarterly, 55, 17-25.

Georg, W. (2004). Cultural capital and social inequality in the life course. European Sociological Review, 20(4), 333-344.

Hiller , j. , & Rooksby, E. (2002). Abitus: A sense of place. USA: A shgate Publishing.

Huang, L (2002) Cultural and economical Capital and Student Political Culture in Norwegian Secondary Schools, Learning and Individual Differences,(Online 5995: http: //dx. doi. org/3993933 /j. lindif. 59959339991)NOVA – Norwegian Social Research.

McDonough, P. M. , & Calderone, S. (2006). The meaning of money: Perceptual differences between college counselors and low-income families about college costs and financial aid. American behavioral scientist, 49(12), 1703-1718.

Orr, A. J. (2003). Black-white differences in achievement: The importance of wealth. Sociology of education, 281-304.

Paulsen, M. B. , & John, E. P. S. (2002). Social class and college costs: Examining the financial nexus between college choice and persistence. The Journal of Higher Education, 73(2), 189-236.

Rosenbaum, J. (1975). Political Culture,Praeger Publishers, New York. P. 20, pp.143-149.

Schuman, H. , & Scott, J. (1989). Generations and collective memories. American sociological review,5-15, 359-381.

Skoric, M. M. , Ying, D. , & Ng, Y. (2009). Bowling online, not alone: Online social capital and political participation in Singapore. Journal of Computer-Mediated Communication, 14(2), 414-433.

Wang and T. Yamagishi (2006). ‘Grip-based and Gender Differences in China’, Asian Journal of Social Psychology, No. 8. Pp. 12-25.