بررسی نقش مراکز اجتماعی تاریخی شهری بر هویت شهرهای تاریخی (نمونه موردی شهر شیراز)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 11، شماره 44، دی 1401، صفحه 98-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آرش دیده روشن؛ حامد مضطرزاده^*

گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

شهر پدیده‌ای است تاریخی که بخش چشمگیری از تاریخ مدنیت بشر در بافت‌های قدیمی آن تجلی می‌یابد که بیانگر فرهنگ، هویت نسل‌های گذشته است و گنجینه‌ای از میراث ملموس و ناملموس تاریخ سرزمین را در خود پرورانده است. مراکز اجتماعی بافت تاریخی به عنوان بخشی ازصورت ظاهری (کالبد)؛ دارای ارزش‌های معماری و مفاهیم متعددی هستند. که بایسته است موضوع تحقیق‌های دامنه دار و عمیقی جهت بازشناخت این مفاهیم و تداومشان، قرار گیرد. این مطالعه مبتنی بر رویکرد مطالعه موردی با تمرکز بر بازآفرینی شهری در مرکز تاریخی شهر شیراز است. از آنجایی که پروژه ساختی انجام نشده است، این پژوهش بیشتر بر جنبه‌های فیزیکی هویت شهری تمرکز خواهد کرد تا ابعاد اجتماعی آن. تحقیقات تجربی از یک کار میدانی جامع که از طریق چندین بازدید از سایت انجام شده است. این مقاله استدلال می‌کند که یکی از راه‌های بازیابی هویت شهری مراکز اجتماعی تاریخی شهری شیراز، بازگشت به ریشه‌های اولیه آن و تلاش برای حفظ آنها در مواجهه با محیط‌‌های نوظهور است. این پژوهش با بررسی مراکز اجتماعی تاریخی شهر شیراز، تجربه جدیدی را در ایجاد هویت شهری امروزی با الهام از گذشته مورد توجه قرار می‌دهد. نتایج حاصل از این بخش نشان می‌دهد که عناصر و مولفه‌های معماری بافت تاریخی شهر شیراز در شاخص تداوم دارای بیشترین نمره و میانگین هستند که معرف معنای صریح بافت تاریخی این شهر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

هویت شهری؛ بازسازی شهری؛ شیراز؛ مراکز تاریخی؛ مراکز اجتماعی تاریخی

مراجع

Alexander, C. Sara Ishikawa, and Murray Silverstein. A Patfern Language; Oxford University Press: New York, NY, USA, 1977.

Alexander, C.; Hajo, N.; Artemis, A.; Ingrid, K. A New Theory of Urban Design; Oxford University Press: New York, NY, USA, 1987.

Australia ICOMOS. The Burra Charter. ICOMOS: Burra, Australia, 1999. Available online: www.icomos.org/australia/burra.htm (accessed on 15 August 2017).

Butina-Watson, G.B.; Bentley, I. Identity by Design; Architectural Press: Oxford, UK, 2007. [Google Scholar]

Carrion, F.M. The Historical Centre as an Object of Desire. City Time 2005, 1, 3.

Carta, M. L’armatura Culturale del Territorio Il Patrimonio Culturale Come Matrice di Dentita e Strumento per lo Svillupo; Franco Angeli: Milano, Italy, 1999. [Google Scholar]

Cheshmehzangi, A. Identity and public realm. Soc. Behav. Sci. 2012, 50, 307–317.

Cheshmehzangi, A. Urban Identity as a Global Phenomenon: Hybridity and Contextualization of Urban Identities in the Social Environment. J. Hum. Behav. Soc. Environ. 2015, 25, 391–406.

Cheshmehzangi, A. Urban Identity, Human and Environment. In: Identity of Cities and City of Identities. Springer, Singapore. 2020. https://doi.org/10.1007/978-981-15-3963-3_3

European Parliament. 1975. Available online: http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/en/FTU_1.3.1.pdf (accessed on 25 July 2017).

Evans, G. Measure for measure: Evaluating the evidence of culture’s contribution to regeneration. Urban Stud. 2005, 42, 959–983.

Goldsteen, J.; Elliott, C. Designing America: Creating Urban Identity; Van Nostrand Reinhold: New York, NY, USA, 1993.

Graham, B.; Ashworth, G.; Tunbridge, J. A Geography of Heritage: Power, Culture and Economy (Hodder Arnold Publication); Routledge: London, UK, 2000.

Hague, C.; Jenkins, P. Place Identity, Planning and Participation; Routledge: London, UK, 2005; Available online: http://www.icvbc.cnr.it/all%202.pdf (accessed on 15 January 2017).

Halbwachs, M. On Collective Memory; University of Chicago Press: Chicago, IL, USA; London, UK, 1992.

Jacobs, J. The Death and Life of Great American Cities; Modern Library: New York, NY, USA, 2011.

Jones, P.; Evans, J. Urban Regeneration in the UK; Sage: London, UK, 2013.

Kelbaugh, D. Common Place: Toward Neighborhood and Regional Design; University of Washington Press: Seattle, WA, USA, 1997.

Kim, J. Understanding Elements of Local Identity of Place: Physical vs. Personal-Social Attributes. In Proceedings of the 88th ACSA Annual Meeting Proceedings, Heterotopolis, La Verne Wells-Bowie, Los Angeles, CA, USA, 11–14 March 2000; pp. 451–455.

Lynch, K. What Time is This Place? MIT Press: Cambridge, MA, USA, 1972.

Lynch, K. A Theory of Good City Form; MIT Press: Cambridge, MA, USA, 1981.

Lynch, K. The Image of the City; MIT Press: Cambridge, MA, USA, 1960. [Google Scholar]

Nora, P. Realms of Memory 1–3; Columbia University Press: New York, NY, USA, 1996–1998.

Norberg-Schulz, C. Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture; Rizzoli: London, UK, 1980.

Relph, E. Place and Placelessness; Pion: London, UK, 1976. [Google Scholar]

Roberts, P. The evolution and Purpose of Urban Regeneration. In Urban Regeneration: A Handbook; Roberts, P., Hykes, Eds.; Sage: London, UK, 2000; p. 17.

Rossi, A. The Architecture of the City; Opposition Books: New York, NY, USA, 1982.

Scheffler, N.; Kulikauskas, P.; Barreiro, F. Managing Urban Identities: Aim or Tool of Urban Regeneration? Academia Press: New York, NY, USA, 2009; pp. 9–13.

Schuster, J.; Davidson, M. Growth and the Loss of Regional Character. Places 1989, 6, 78–86.

The Academy of Urbanism. Urban Identity, Learning from Place 2; Routledge: Oxon, UK, 2011.

Tunbridge, J.E.; Ashworth, G.J. Dissonant Heritage: The Management of the Past as a Resource in Conflict; Wiley: Hoboken, NJ, USA, 1996.

Tweed, C.; Southerland, M. Built cultural heritage and sustainable urban development. Landsc. Urban Plan. 2007, 83, 62–69.

Udeaja, C., Trillo, C., Awuah, KGB., Makore, BCN., Patel, DA., Mansuri, LE., Jha, KN. Urban Heritage Conservation and Rapid Urbanization: Insights from Surat, India. Sustainability. 2020, 12(6),2172. https://doi.org/10.3390/su12062172

UN-HABITAT. State of the World’s Cities 2010/2011: Bridging the Urban Divide; Earthscan: London, UK, 2011.

Urry, J. Consuming Places; Routledge: London, UK; New York, NY, USA, 1995.

Ziyaee, M. Assessment of urban identity through a matrix of cultural landscapes. Cities. 2018, 74, 21-31.