تحلیلی بر نقش سرمایه اجتماعی در ظرفیت سازی برند شیراز فضای شهری (مطالعه موردی: منطقه 2 شیراز)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 20، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 64، آذر 1402، صفحه 287-299   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید رحمانی¹؛ کریم حسین زاده دلیر^{* 2}؛ محمدرضا پاکدل فرد³

¹دانشجوی دکتری گروه طراحی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استاد گروه شهرسازی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

³دانشیار گروه طراحی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: سرمایه اجتماعی شامل جنبه ­هایی از ساختار اجتماعی است که کنش جمعی را تسهیل کرده و منابعی را جهت دستیابی مردم به اهدافشان در اختیار می­گذارد. جیمز کلمن معتقد است که طرح سرمایه اجتماعی به عنوان منبعی برای کنش، یکی از راه­های وارد کردن ساختار اجتماعی در پارادایم کنش عقلانی است. برندسازی شهری بازنمایی این کنش در پهنه کنشگران اقتصاد فرهنگی شهر است که پیامد جمعی و ضرورتِ برخاسته از پیچیدگی­های ناشی از میدانِ جهانی شدن و سرمایه داری مالی و سینمای هالیوود است.
هدف پژوهش: تبیین کلی و فهم نظری سرمایه اجتماعی و برندسازی شهری، تبیین و استدلال نقش سرمایه و شبکه ­های اجتماعی در ظرفیت سازی تولید برند شهری، سنجش میزان سرمایه اجتماعی در مقیاس خیابان، محله و کل شهر با تمرکز در منطقه 2 شهرداری شیراز، سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی چند سطحی بر ظرفیت سازی برند شیراز.
روش شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. مقیاس سه سطحی خیابان، محله و کل محدوده شهری منظقه 2 شهرداری جهت سنجش سرمایه اجتماعی مورد توجه بوده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه 2 شهرداری یکی از مناطق هشت گانه شهرداری شیراز می­باشد که در جنوب و غرب بافت تاریخی قرار گرفته و در امتداد محورهای مدرس و ابوذر غفاری تا محدوده غربی فرودگاه شیراز امتداد یافته است. مساحت آن بالغ بر 1680 هکتار می­باشد و در حال حاضر 178000 نفر جمعیت دارد.
یافته ­ها: شیراز، شهرِ شعر حافظ است. بازنمایی روح جمعی در ادبیات شعر شهری و عاشقانه حافظ، پیشا- برندسازی شهری شیراز است. این مقاله به دنبال آفرینش­های شهری و ظرفیت سازی همانند تجارت و برند از رهگذر بازتولید سرمایه اجتماعی در منطقه 2 شهرداری شیراز است.
نتیجه گیری: حاکی از آن است "بازتولید ساختاری و ظرفیت سازی برند شیراز " در بستر تعاملی با نهاد سرمایه اجتماعی مردم قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

برند ساز؛ سرمایه؛ سرمایه اجتماعی؛ کنش جمعی؛ منطقه 2 شیراز

مراجع

اسلیتر دن، تونکیس فرن. (1386).‌ جامعه بازار؛‌ بازار و نظریه اجتماعی مدرن. ترجمه حسین قاضیان، تهران:  نشر نی.

بودریار ژان. (1389). جامعه مصرفی؛ اسطوره ­ها و ساختارها. ترجمه پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.

پیری، عیسی و شیرمحمدی مینا. (1395). ظرفیت سازی توسعه اجتماع محلی در راستای توسعه پایدار: همبودگی متغیرهای  زمینه­ ای فقر و فضای جغرافیایی. مجله مطالعات جغرافیای مناطق خشک، 6(2)، 48-35.

حبیبی، محسن. (1386).  شهرسازی؛ تخیلات و واقعیات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

روستا احمد،؛ قره چه، منیژه؛ حمیدی­زاده محمدرضا و محمدی­ فر یوسف. (1395). مدلی برای برندسازی شهری در ایران بر اساس نظریه داده بنیاد. فصلنامه مدیریت برند، 3(5)، 68-41.

فکوهی، ناصر. (1383). انسان شناسی شهری. چاپ اول، تهران: نشر نی.

لش اسکات. (1388). جامعه شناسی پست مدرنیسم. ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز.

گیدنز آنتونی و بردسال کارن. (1387). جامعه شناسی. ترجمه حسین چاوشیان، تهران:  نشر نی.

Andrews, R. ( 2008). Civic Engagement, Ethnic Heterogeneity and social capital in urban areas: evidence from England. Journal of Urban Affairs Review, 44(3), 428- 440.

Anholt, S. (2010). Places, Identity, Image and reputation. London. Palagrave, Macmillan.

Ashworth G., J. (2009). the instrumental of the place branding. How is it done? Journal of European Spatial Research and Policy, 16(1), 9-22.

Besser, T. ( 2009). Changes in small town social capital and civic engagement. Journal of Rural Studies, 25(2), 185-193.

Batterbury, S.P.j., & Fernando, j.L. (2006). Rescaling governance and the impacts of political and environmental decentralization: an introduction. Journal of World Development, 34(11),1851-1863.

Blanco H., & Cambell, T. (2006). social capital of cities: emerging networks of horizontal assistance.  Technology in Society, 28(1-2),169-181.

Carpiano, R.M. (2008). Actual or potential neighborhood resources and access to them: Testing hypotheses of social capital for the health of female caregivers. Journal of Social Science and Medicine, 67(4), 568- 582.

Chu, W. W. (2009). Can Taiwan’s second movers upgrade via branding?.  Journal of Research Policy, 38(6), 1054–1065.

Chuang Y.C., & Chuang K.Y. (2008). Gender differences in relationships between social capital and individual smoking and drinking behavior in Taiwan. Journal of Social Science and Medicine, 67(8), 1321- 1330.

Fanni, Z .(2006). Cities and urbanization in Iran after Islamic revolution, Cities, 23(6), 407-411.

Folland, S. (2007). Does community social capital contribute to population health?. Journal of Social Science and Medicine, 64(11), 2342- 2354.

Huang, J., Brink M.V.D., & NGroot, W. (2009). A meta- analysis of the effect of education on social capital. Journal of Economics of Education Review, 28(4), 454-464.

Ibeh K., Lue, Y., & Dinnie K. (2008). E-branding strategies of internet companies: some preliminary insights from the UK. Journal of Brand Management, 12(5), 355-373.

Ishihara, H., & Pascuala, U. (2009). social capital in community level environmental governance: a critique. Journal of ecological economics, 68(5),1549-1562

Jones N. (2010), Environmental activation of citizens in the context of policy agenda formation and influence of social capital. Social science, 47(1), 121-136.

Maru, Y.T., Macalister,  R.RJ., Smith, M., & Stafford,  S. (2007). Modeling community interactions and social capital dynamics:  the case of regional and rural communities of Australia. Agricultural Systems, 92(1-3),179-200.

Mercer, C. (2003). Performing partnership: civil society and the illusions of good governance in Tanzania. Political geography, 22(7), 741-763.

Merrilees B., Miller D., & Herington C. (2011). City branding: A facilitating framework for stressed satellite cities. Journal of Business Research, 66(1), 37-44.

Morgan, A., & Swann, C. (2004). social capital for health: issues of definition, measurement and links to health. London: Publisher: Health Development Agency.

Mubangizi, B.C. (2003). Drawing on social capital for community economic development: insights from a south African rural community. Community Development Journal, 38(2), doi: 10.1093/cdj/38.2.140.

Nikolova, M.S., & Hassan S.S. (2011). Nation  branding  effects on retrospective global evaluation of past travel experiences. Journal of Business Research, 66(6), 1-7.

Perkins, H.A. (2009). Out from the (green) shadow? Neoliberal hegemony through the market logic of shared urban environmental governance. Political geography, 28(7), 395-405.

Poortinga, W. (2006). social  relations or social capital? Individual and community health effects of bonding social capital. Social Science and Medicine, 63(1), 255- 270.

Rehan, R., M. (2013). Urban branding as an effective sustainability tool in urban development, HBRC Journal, 10(2), 222-230.

Roy, I. (2008). Civil society and good governance: (Re) conceptualizing the interface, World development, 36(4), 677-705.

Sabatini, F. (2009). social capital as social networks: a new framework for measurement and an empirical analysis of its determinants and consequences. Journal of Socio- Economics, 38(3), 429-442.

Snelgrove W.J, Pikhart H. Stafford M.(2009), A multi level analysis of social capital and self – rated health: evidence from the British household panel survey. Social Science and Medicine, 68(11),1993-2001.

Suzuki, E., Takao, S., Subramanian, SV., Kumatsu H., Doi H., & Kawachi, I. (2010). Does low work place social capital have detrimental effect on worker’s health?  Social Science and Medicine, 70(9),1367-1372.

Titeca, K., & Vervisch T. (2008). The dynamics of social capital and community associations in Uganda: linking capital and its consequences. World Development, 36(11), 2205-2222.

Tobias, S., &Wahl P. M. (2013). Can place branding support landscape conservation in city regions? A case study from Switzerland. Land Use Policy, 30(1), 266– 275.

Walstrom, C., Svendsen, G., & Lind, H. (2008). On the capitalization and cultivation of social capital: towards a neo- capital general science?. Journal of Socio- Economics, 37(4), 1495-1514.