فرد، اجتماع و شهر مطلوب از منظر علامه طباطبائی

مطالعات بین رشته ای در تعالی معماری و شهرسازی

دوره 1، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 120-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jisaud.2022.694844

نویسندگان

روح الله عشریه¹؛ حسن ستاری ساربانقلی^{* 2}؛ محمدرضا پاکدل فرد³؛ عزیز جوانپور هروی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، پردیس بین الملل، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.(نویسنده مسئول) [e-mail]

³استادیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

⁴دانشیار گروه الهیات، فلسفه و کلام اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

بی‌تردید علامه طباطبائی یکی از بزرگترین حکمای مکتب حکمت متعالیه در عصر حاضر می‌باشند که از جهتی در تبیین چهارچوب نظری و تفسیر این حکمت، بسیار کوشیده اند و از وجه دیگر، بسیار بر جنبه‌های اجتماعی و رابطه‌ی جامعه با فرد تفکر و تعمق کرده اند که در نوع خود کم نظیر و قابل توجه است. وی در اکثر آثار خود به بیان چیستی و چگونگی رابطه‌ی فرد و اجتماع پرداخته که نشانگر اهمیت موضوع برای ایشان دارد. علامه معتقد است افراد و اجتماع انسانی قابل‌تفکیک نیستند و لازمه‌ی انسان بودن، اجتماعی بودن اوست و فرد زمانی به سعادت، تعالی و کمال میرسد که در جامعه و اجتماع باشد و حضور فعال در آن داشته باشد. این مهم برای تک تک افراد جامعه فارغ از زن و مرد بودن لازم و حیاتیست. این پژوهش با رویکردی کیفی، با استفاده از راهبرد مفهوم‌سازی داده بنیاد به بررسی فرد، اجتماع و شهر مطلوب از منظر علاوه طباطبائی در قالب بررسی کتب تألیفی او پرداخته است. روش تحقیق به‌صورت کیفی و مبتنی بر استراتژی تحلیلی- توصیفی بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای استوار بوده است. توجه به اجتماع در عین توجه به فرد، اجتماعی بالطبع بودن انسان، توجه به عقل فردی و اجتماعی، تعاون و همکاری جامعه، نقش و جایگاه زن در جامعه و حرکت جمعی در جهت رسیدن به کمال در میان شهروندان از موارد خاص مورد توجه این فیلسوف شهیر در باب فرد، اجتماع و شهر مطلوب بوده است. تأکید عمده اجتماع و شهر مطلوب در تفکر این اندیشمند، ناظر بر سیر ارتقای توجه به زندگانی مادی و معنوی شهروندان و توجه کافی به امور روحانی و معنوی در فضاهای شهری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

شهر مطلوب؛ اجتماع؛ سعادت فردی؛ علامه طباطبائی؛ حکمت متعالیه

مراجع