الگوی ارتقاء ظرفیت اجرای خط مشی‌های انرژیهای تجدید پذیر سند چشم انداز 1404 کشور ایران (مورد مطالعه: حوزه تولید برق و انرژی‌های تجدیدپذیر)

فصلنامه مطالعات مدیریت و توسعه پایدار

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، آذر 1401، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/msds.2022.1966061.1074

نویسندگان

سلمان طالبی پور فرسنگی¹؛ محمد ضیاءالدینی^{* 2}؛ امیر رجبی بهجت³

¹دانشجوی دکتری گروه مدیریت، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران.

²استادیار گروه مدیریت، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران.

³استادیار گروه کامپیوتر، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای ظرفیت اجرای خط‌مشی‌های انرژی‌های تجدید پذیر سند چشم‌انداز 1404 بود. روش پژوهش کیفی و با روش دلفی فازی انجام شد و از نظر هدف نیز کاربردی بود. جامعه آماری شامل متخصصان خط‌مشی‌گذاری و اجرای خط‌مشی‌های وزارت نیرو و سازمان‌های مربوطه از جمله توانیر و ساتبا و شرکت‌های برق منطقه‌ای بود که نمونه پژوهش بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند 21 نفر انتخاب شدند. همچنین، تعداد نمونه بر اساس قاعده اشباع نظری صورت گرفت. تحلیل اطلاعات طی سه مرحله با روش دلفی فازی، روش تحلیل حالات شکست و دیمتل فازی انجام پذیرفت. یافته‌ها نشان داد شش عامل تدوین خط‌مشی، مجریان خط‌مشی، عوامل مدیریتی، عوامل ساختاری، عوامل مالی و عوامل محیطی از اهمیت زیادی برخوردارند. همچنین، ابعاد تدوین خط‌مشی شامل پنج بعد شفاف بودن مفهوم، روشن بودن، پویایی و انعطاف و اهداف خط‌مشی؛ ابعاد مجریان خط‌مشی شامل اعتماد سیاسی، رویه‌ها و توزیع عادلانه، وابستگی سیاسی و مشارکت؛ ابعاد عوامل مدیریتی شامل تعهد و تجربه ‌سازمان‌های مجری، ارزیابی خط‌مشی در بازه‌های زمانی مناسب؛ ابعاد عوامل ساختاری شامل ساختار ‌سازمانی مناسب، زیرساخت‌های اجرائی خط‌مشی، دستورالعمل‌های اجرایی برای خط‌مشی، سیستم نظارتی مناسب؛ و ابعاد عوامل مالی شامل منابع مالی، سرمایه‌گذاری و پشتیبانی در خط‌مشی بودند. در نهایت می‌توان نتیجه‌گیری کرد که خط‌مشی‌ها از طریق تغییرات تدریجی یا از طریق تغییرات اساسی و بنیادی به‌مرور زمان تکامل می‌یابند و اتخاذ خط‌مشی یک نقطه پایان فرایند خط‌مشی و یا راه‌حل قطعی یک مشکل اساسی نیست.  

کلیدواژه‌ها

خط‌مشی عمومی؛ انرژی‌های تجدید پذیر؛ روش دلفی؛ سند چشم‌انداز 1404

مراجع

حاجی پور، ابراهیم؛ فروزنده، لطف اله؛ دانایی فرد، حسن و فانی، اصغر. (1394). طراحی الگو آسیب شناسی اجرای خط‌مشی عمومی در ایران، فصلنامه مدیریت نظامی، 15(58)، 1-23.

حسین پور، داوود؛ شریف زاده، فتاح؛ نوری، روح الله و کریمیان، امید. (1397). تدوین الگوی نظارت بر خط‌مشی‌های عمومی مصوب مجلس شورای اسلامی با‌‌ تاکید بر حوزه امور اقتصادی، فصلنامه مجلس و راهبرد، (94)، 369-392

دانایی فرد، حسن؛ شکری، زینب؛ خیرگو، منصور و فانی، علی اصغر. (1397). چگونگی ارزشیابی کیفیت خط مشی های عمومی در ایران: پژوهشی اکتشافی مبتنی‌بر روش شناسی ترکیبی. فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، 6(شماره 2 (پیاپی 22))، 79-94.

رنگریز، حسن؛ خیراندیش، مهدی و لطیفی جلیسه، سلیمه. (1397). بررسی موانع اجرای خط‌مشی‌های عمومی در ‌‌سازمان‌های دولتی با‌‌ استفاده از روش فراترکیب، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، 4(1)، 123-138.

صفری دشتکی، محمد؛ زارع، رضا و نیک بخش، محمد علی. (1397). تبیین عوامل ساختاری مؤثر بر شکل گیری شبکه‌‌های خط‌مشی، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، 10 (1)، 109-136.

عباسی، عباس؛ معتضدیان، رسول و میرزایی محمد قاسم. (۱۳۹۵)، بررسی موانع اجرای خط ‌مشی‌های عمومی در سازمان‌های دولتی. پژوهش های مدیریت منابع سازمانی، ۶ (۲) :۶۹-۴۹

غفاری، رحمان؛ مقیمی، محمد و پور عزت، علی اصغر. (1395). الگوی مناسب خط‌مشی‌گذاری حکومت‌‌‌های اسلامی مبتنی بر آینده موعود، 24(2)، 11-34.

گرجی پور، حسن؛ خاشعی، وحید؛ اسلامبولوچی، علیرضا و اصغری صارم، علی. (1398). الگوی ارزشیابی فرایند خط‌مشی‌گذاری فرهنگی با‌‌ رویکرد مطالعه کیفی اسناد فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت دولتی، 11 (1)، صص47-72.

گل‌وردی، مهدی؛ دانایی‎فرد، حسن؛ رحمتی، محمدحسین و باباشاهی، جبار. (1397). بررسی وجود بیگانگی مجریان از خط‌مشی‌های مالیاتی. سیاستگذاری عمومی، 4(1)، 78-95. doi: 10.22059/ppolicy.2018.66850

 

Alwani, S., & Sharifzadeh, F. (2011). Public policy making process (8 ed.). Allameh Tabatabai University, Tehran.

Birkland, T. A. (2015). An Introduction to the Policy Process Theories, Concepts, and Models of Public Policy Making. Routledge, New York.

Carpenter, D., & Moss, D. A. (2014). Preventing Regulatory Capture: Special Interest Influence and How to Limit It. Cambridge University Press, New York.

Dye, T. (2013). Understanding Public Policy (14 ed., Vol. ). NJ: Prentice Hall, Englewood Cliffs.

Howlett, M. (2019). Designing public policies: Principles and instruments. Abingdon, Oxon, Taylor & Francis Group, New York.

Innes, A. (2014). The Political Economy of State Capture in Central Europe. Journal of Common Market Studies, 52(1), 88-104.

Park, J. (2018). Korea’s Government reform in public policy and management. Asian Education and Development Studies, 7(3), 256-265. https://doi.org/10.1108/AEDS-11-2017-0117

Smith, K. B., & Larimer, C. W. (2009). The public policy theory primer. Westview Press.

Thomann, E. (2015). Is output performance all about the resources? A fuzzy‐set qualitative comparative analysis of street‐level bureaucrats in Switzerland. Public Administration Review, 93(1), 177-194.

Tummers, L. (2013). Policy alienation and the power of professionals: Confronting new policies. Edward Elgar Publishing.

Van der Voet, J., Steijn, B., & Kuipers, B. S. (2017). What’s in it for others? The relationship between prosocial motivation and commitment to change among youth care professionals. Public Management Review, 19(4), 443-462.