بازخوانی ویژگی‌های شخصیتی معمار مسلمان با تکیه بر آرای تیتوس بورکهارت

بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی

دوره 1، شماره 1، آذر 1401، صفحه 44-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/pia.2022.1967187.1007

نویسندگان

سید رحمان مرتضوی^{* 1}؛ مهدی محمدخانی²

¹استادیارگروه فلسفه هنر، دانشکده معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)،اصفهان،ایران

²استادیار گروه معارف اسلامی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاداسلامی واحد مستقل نجف آباد، اصفهان، ایران.

چکیده

تیتوس بورکهارت بر مبنای حکمت خالده، الگویی برای خوانش هنر اسلامی پیشنهاد می‌کند که به فهم چیستی و چگونگی اجزای این شیوه هنروری، بدون تخطی از اصول اساسی آن، کمک می‌کند. نقطۀ عزیمت این روش‌شناسی، آگاهی از نابسندگی الگوهای مدرن در خوانش فرهنگ سنتی است؛ الگوهایی که قادر به نشان دادن و تحمل بن‌مایه‌های معنوی جهان سنتی نیستند. وی در این مسیر، نشان می‌دهد که چگونه یک اثر معماری، همچون سایر هنرهای سنتی، قادر است افق‌های روان و جهان انسان سنتی را واکاوی کند و نشان دهد؛ یک اثر معماری در جهان سنتی اسلامی، آیینه تمام‌نمای فرهنگ اسلامی است؛ زیرا معمار مسلمان در فضایی مملو از حکمت اسلامی تنفس می‌کند و ذائقۀ مخاطب آن نیز در این فضا شکل گرفته‌است. ویژگی‌های ایمانی معمار مسلمان که در این فضا شکل یافته و پرورده شده، بخشی جدایی‌ناپذیر از سنت معماری اسلامی است و این ویژگی‌هاست که در مقام نخست به کلیت معماری اسلامی وحدت و معنا می‌بخشد. او مهارت خویش را با ایمان و دانش قدسی درآمیخته و کار خود را مسیری برای عینی‌سازی ارادۀ خداوند بر روی زمین می‌بیند؛ چنین رویکردی هم‌زمان سازنده و ساخته‌شده را استعلا می‌بخشد و جنبه‌های طاغوتی را از آن دور می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

بورکهارت؛ هنر اسلامی؛ معماری اسلامی

مراجع

قرآن کریم.

کربن، هانری. (1393). تخیل خلاق در عرفان ابن‌عربی، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی، تهران: جامی.

________. (1390 ). معبد و مکاشفه، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتی، تهران: سوفیا.

کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

نصر، سیدحسین.(1381)‌. معرفت ‌و معنویت‌، ترجمۀ ‌انشاءالله: رحمتی، تهران: دفتر پژوهش ‌و نشر سهروردی.

هیدگر، مارتین. (1390). سرآغاز کار هنری، ترجمۀ پرویز ضیاءشهابی، تهران: هرمس.

Burckhardt, Titus. (2009). Art of Islam, Language and Meaning. Bloomington. Indiana: World Wisdom Books.

(2006). Foundations of Christian Art , Bloomington, Indiana: World Wisdom Books.

Burckhardt , Titus.(2001). Sacred Art in East and West. translated by Lord Northbourne.

Eliade, Mircea. (1987). The encyclopedia of religion. (vol18), Macmillan: London.

Guenon, Rene.(1974 ). Initiation and the Crafts. Ipswich: Golgonooza.

Heidegger. (1979). Nietzsche: The Will to Power as Art. David Farrell Krell, ed. and trans. New York: Harper & Row.

Guénon, René. (1964). Aperçus sur l'Initiation

Schuon, Frithjof (2007), Art from the sacred to the profane: east and west. U.S.A.: World Wisdom.

Nasr,Seyyed Hossein. (2005). Frithjof Schuon. The Essential Frithjof Schuon. U.S.A.: World Wisdom.