بررسی کارکردهای جدید در بافت‌های ناکارآمد و تاریخی شهر (نمونه مورد مطالعاتی: محدوده شاه عباسی کرج)

سیاست گذاری شهری و منطقه ای

دوره 1، شماره 3، مهر 1401، صفحه 93-117   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده سپیده قلمرو^{* 1}؛ کیارش پورهژیر اردستانی²؛ یاسر حاتمی³

¹گروه شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²کارشناس ارشد معماری، واحد مهدی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، مهدی شهر، ایران

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد رشت، رشت، ایران

چکیده

شهر موجودی زنده و پویا است که کالبد آن در دوره‌های مختلف تحت تأثیر تحولات اقتصادی-سیاسی و فرهنگی-طبیعی و اجتماعی شکل میگیرد.در یک روند درست و سالم این تحولات به گونه‌ای است که عناصر قدیمی شهرها مطابق با نیازهای نوین احیا گردند.شهرهای تاریخی و قدیمی علیرغم وجود ویژگیهای مرکزیت ثقل اقتصادی، جغرافیایی، ارتباطی و رونق بازار قدیم از فرسودگی‌های ظاهری ضعف زیرساختهای شهری مشکلات فرهنگی و اجتماعی و مسائل ناشی از آن رنج میبرند. نسلهای جدید تمایلی به ادامه‌ی زندگی در بافتهای سنتی و قدیمی را ندارند و این موجب تغییر در ساختار و حتی تخریب این بافتها میشود.
کرج به مانند کلانشهری جوان که از عمر آن )به عنوان هسته مکمل تهران( کمتر از نیم قرن میگذرد، از جمله شهرهایی است که با توجه به ناسازگاری زمانی بافت آن با مشکل وجود 551 هکتار بافت فرسوده شهری رو به روست. قسمت وسیعی از کرج را بافت قدیمی تشکیل میدهد که قسمتهایی از آن فرسوده شده است. بر این اساس ضرورت ساماندهی بافتهای فرسوده مسئله‌دار این شهر در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و کالبدی گریزناپذیر است. در این پژوهش به شناسایی و رتبه‌بندی عوامل اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و زیست‌محیطی به وجود آورنده‌ی بافت فرسوده شهر کرج پرداخته شده است و ضمن ارائه راهکارها جهت کاهش آسیب‌پذیری به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها پرداخته میشود ولی در ابتدا به شناخت محدوده مورد مطالعاتی طی مراحل شناخت در جدول پرداخته میشود و به کمک جدول استراتژی qspm به ارائه استراتژی بهینه پرداخته میشود ولی نکته حائز اهمیت در این راستا تدافعی بودن نوع استراتژی‌ها است که به معنی دفاع از شرایط موجود بافت تاریخی محدوده مورد مطالعاتی است و در نهایت پاسخ به پرسش تحقیق و ارائه راهکارهایی در زمینه استراتژی پرداخته میشود.

کلیدواژه‌ها

بافت کهن؛ کالبدی؛ شهر کرج؛ زیرساخت های شهری؛ رونق بازار قدیم

مراجع