مفهوم شناسی وهن دین و مذهب ‏«مطالعه ای در باب مستندات، مصادیق و دامنه کاربرد»‏

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2020.579911.2003

نویسندگان

علی محمدیان^{* 1}؛ لیلا مهرابی راد²

¹عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه بزرگمهر قائنات

²مربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

امروزه با توجه به گسترش رسانه های جمعی و بازتاب عملکرد جریانهای مذهبی در فضای بین-‏المللی، بسیار شاهد آن هستیم که عموم متدینان از انجام عملی خاص به استناد اینکه آن عمل موجب ‏وهن دین یا مذهب است برحذر داشته می‌شوند. حتی از مطالعه آرای دانشیان امامی چنین مستفاد ‏می‌شود که «وهن دین یا مذهب» از عناوینی است که در صورت تحقق موضوع، به مثابه قواعدی ‏مانند لاضرر و لاحرج، بر ادله احکام اولیه حکومت دارد. با این همه آنچه مشخص است اینکه نه ‏تعریف دقیقی از این عنوان در منابع شرعی وجود دارد؛ و نه مستندات و ادله حجیت آن تاکنون ‏معرفی شده است و نیز مشخص نیست دامنه کاربست این عنوانِ شبیه به قاعده تا به چه میزان است. ‏جستار حاضر با عنایت به ضرورت ضابطه‌مندسازی عنوان مزبور، به مثابه قاعده‌ای که می‌تواند نقش ‏بی‌بدیلی در عرصه بین‌الملل ایفا کرده و از ورود آسیب به کیان دین و ارائه تصویری رماننده از ‏شریعت جلوگیری نماید، به سراغ منابع شرعی رفته و پس از اثبات قاعده مزبور با استظهار از ادله ‏اربعه، کاربست قاعده را در کلمات اندیشوران امامی در مطالعه گرفته و در ادامه دامنه و گستره عنوان ‏‏«وهن دین و مذهب» را مورد بررسی قرار داده است.‏

کلیدواژه‌ها

وهن دین؛ وهن مذهب؛ تضعیف شریعت؛ ادله احکام اولیه؛ حکم ثانوی