فراتحلیل مقایسه اثربخشی بازی های ذهنی و واقعی بر کارکردهای شناختی

فصلنامه آموزش و پرورش متعالی

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، مهر 1401، صفحه 61-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ee.2022.1965340.1117

نویسنده

هادی قاضی زاده^*

عضو هیات علمی وزارت علوم و فن آوری

چکیده

مقدمه: بازی جزیی از زندگی انسان از بدو تولد تا زمان مرگ است. انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیرمایه تفکر است. بنابراین، می‌توان با برنامه ریزی هدفمند از بازی برای افزایش کارکردهای ذهن سود جست. در حقیقت محققان به کشف عامل بالقوه بازی‌ها برای حمایت از یادگیری پی برده‌اند و دریافته‌اند که بازی‌ها تاثیر مثبتی بر یادگیری و کارکردهای ذهن می‌گذارند. پژوهش حاضر با هدف یکپارچه سازی پژوهش‌های انجام شده در زمینه تاثیر بازی‌ها بر کارکردهای ذهنی و نیز دست‌یابی به یک نتیجه کلی، برآمده از نتایج پراکنده با استفاده از روش‌های آماری انجام شد.
روش کار: این پژوهش با روش فراتحلیل و با مرور نظام‏مند بر پژوهش‌های انجام گرفته در این زمینه انجام شده است. جامعه آماری شامل23 مطالعه در زمینه تاثیر بازی‌ها بر کارکردهای ذهنی که طی دو دهه‌ی گذشته انجام شده‌اند می‌باشد. مجموع حجم نمونه آماری پژوهش‌های انجام گرفته در این فراتحلیل1631 نفر می‌باشد که 100 درصد پژوهش‌ها شامل هر دو جنس بودند. در این پژوهش داده‌ها با استفاده از روش فراتحلیل و با استفاده از نرم افزار CMA تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: یافته‌های حاصل از این فراتحلیل نشان داد که میزان اندازه اثر بازی‌های ذهنی و واقعی بر روی کارکرد ذهنی هوشیاری و خلاقیت دارای بیش‌ترین تاثیر و مقدار0.653 می‌باشد و کارکردهای ذهنی دیگر به ترتیب زبان و حافظه با اندازه اثر0.409 و تفکرات، ادراک و تصورات با اندازه اثر0.345 می‌باشد که کم‌ترین تاثیر را از بازی‌های ذهنی و واقعی می‌گیرد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که، هر دو بازی‌های ذهنی و واقعی بر افزایش کارکردهای ذهنی شهروندان موثر هستند. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، به ‌نظر می‌رسد می‌توان با انجام این بازی‌ها بر کارکردهای ذهنی تاثیر گذاشت و موجبات موفقیت و افزایش این کارکردها را فراهم نمود.

کلیدواژه‌ها

بازی ذهنی؛ بازی واقعی؛ کارکردهای ذهنی؛ فراتحلیل

مراجع

Resources

 

• Amini, K., Amini, A., Yaghoobi, M., & Amini, D. (2007). High school students and computer games. Journal of Evolutionary Psychology, 4(24), 189-98. (Persian).
• Ashouri, Mohammad and Abedi, Ahmad (2020). Meta-analysis of the effect of play-based interventions on the adaptive behavior of mentally retarded children. Child Mental Health Quarterly, Volume 7, Number 1, pp. 105-94.
• Cohen, J.(1998) Statistical power analysis for the behavioral sciences (second edition). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates
• Delavar, Ali (2002), Theoretical and Practical Foundations of Research in Humanities and Social Sciences, Tehran: Publications Growth .
• Doran, B and Azad Fallah, P and Ejei, J (2002). Investigating the relationship between computer games and adolescents' social skills. Journal of Psychology
•  
• Faizan, Ahmad; Zeeshan, Ahmad & Sara, Muneeb (2021). Effect of gaming mode upon the players cognitive performance during brain games play: an exploratory research. International journal of game-based learning. 11 (1).
• Ghorbanizadeh, vajholah (2013). Practical guidance of meta-analysis with .CMA2 software Tehran: Sociologists.
• Ghazi Tabatabaei, Mahmoud, Vadadhir, Abu Ali (2010). Meta-analysis in social and behavioral research. Tehran: Office of Social Studies
• Mahjoor, S. (2007). Game Psychology, Tenth Edition, Shiraz, Sasan Publications
• Mirzaei Ranjbar, Roxana; Norouzi, Ghasem; Abedi, Ahmad & Ashori, Mohammad (2018). The Effectiveness of Intervention Based on Play Therapy on the Social Skills and Problems Behaviors in Children with Intellectual and Developmental Disabilities (Meta-Analysis). MEJDS, 8 (29).
• Mirzaei Ranjbar, Roxana et al. (2018). The effectiveness of play therapy-based interventions on behavioral problems in children with developmental and mental disabilities (systematic review and meta-analysis). Journal of Disability Studies, No. 8
• Rezaei Manesh, Behrooz and Abbaspour, Jafar (2015), Meta-analysis of the relationship between quality of work life and organizational commitment, Improvement and Transformation Management Studies No. 84:78
• Rosenthal, R., & DiMatteo, M.R. (2001). Meta-analysis: Recent developments in quantitative methods for literature reviews. Annual Review of Psychology, 52(2),59-82
• Sandra L.KletzelPhD, PallaviSoodPT,AhmedNegm,Patricia C.Heyn, ShilpaKrishnanPT, JosephMachtingerBA, EMTfXiaoleiHuMD, HannesDevosPT (2021), Effectiveness of Brain Gaming in Older Adults With Cognitive Impairments: A Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of the American medical directors association. 22 (11): 2281 – 2288.
• Salmanian, Afshin and Farrokhi, Ahmad (2008). Meta-analysis of studies conducted in the field of mental training of motor skills in Iran. Olympic Quarterly, Year 16, No. 1, pp. 108-99

 

• Shojaei, M. S. (2008). Child game in Islam. Qom: Boostan Ketab Pub. (in Persian).
• Macaskill, Petra, Walter, Stephen, Irwig, Les.(2000). A comparison of methods to detect publication bias in meta-analysis; STATISTICS IN MEDICINE. 20,641- 654.
• Thompson, B., & Snyder, P. A. (1997). Statistical significance testing practices . Journal of Experimental Education, 66, 75-83
• Zolfaghari, Akbar (2019), Sociological meta-analysis of the relationship between social capital and social security, Department of Political Science, Faculty of Social Sciences, Payame Noor University, Tehran, p.169