رسانه‌ و توسعه فرهنگی مورد مطالعه: نقش رادیو در توسعه فرهنگی شهروندان تهرانی از دیدگاه آنان

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 10، دوره 16، شماره 59، شهریور 1402، صفحه 195-215   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2022.1968184.1498

نویسندگان

زهره راهدار¹؛ سمیه تاجیک اسماعیلی^{* 2}؛ ماندانا صنیعی³

¹دانشجوی دکتری تخصصی ارتباطات، گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار گروه ارتباطات، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³استادیار گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل نقش رادیویی در توسعه فرهنگی شهروندان تهرانی طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی-کمی) بوده و مقاله حاضر بر بخش کمی پژوهش متمرکز است. در بخش بررسی‌ های آماری از نظرات 384 نفر از شهروندان تهرانی بالای 18 سال بهره گرفته شد.  ابزار اندازه‌ گیری در پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با استفاده از روایی صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرون باخ مورد تأیید قرار گرفت. در این پژوهش، 9 شاخص از طریق روش کیفی استخراج شد که عبارتند از: نگرش، گرایش، منش، مصرف فرهنگی، امنیت شخصی شهروندان، فرآورده، ارتباطات، دستاورد و نیروی انسانی. جهت تجزیه‌وتحلیل و رتبه‌بندی عوامل شناسایی‌شده از تکنیک AHP استفاده شد. نتایج نشان دادکه: اولویت مسئولیت‌ پذیری و پاسخگویی بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی، اولویت خانواده‌ مداری بر اخلاق دین‌ مداری، مهم‌ترین بایدهای نمونه موردمطالعه در ساخت برنامه‌های رادیو برای نقش موثر در توسعه فرهنگی بوده است. در صورتی که خوداتکایی بر خانواده مداری، تکثر برنامه‌های استانی و برون‌استانی برساخت برنامه به زبان‌های گوناگون و عرق ملی و وطن‌پرستی بر عدالت‌خواهی و حق‌طلبی، در ساخت برنامه‌های تلویزیون، اولویت کمتری از نگاه شهروندان مورد مطالعه داشته است.

کلیدواژه‌ها

رسانه؛ ارتباطات؛ فرهنگ؛ توسعه فرهنگی؛ رادیو؛ شهروندان تهرانی

مراجع

بهزادی، کامران؛ امام قلی‌زاده، سعید و رضوی، حمیدرضا (1400). شناسایی مؤلفه‌های توسعه فرهنگی یک مطالعه کیفی پیرامون مراکز فرهنگی با رویکرد تجزیه‌وتحلیل سلسله‌مراتبی. نشریه مطالعات هنر اسلامی. شماره 44، دوره 18. 101-91.

رستمعلی زاده، ولی الله (1386)، نقش رادیو در توسعه فرهنگی اجتماعی با نگاهی به ایران، 7(39)، 5-10.

رستمعلی‌زاده، ولی‌الله (1386). نقش رادیو در توسعه فرهنگی و اجتماعی با نگاهی به ایران. رادیو. سال هفتم، شماره 39. 10-5.

رضوی زاده، نورالدین (1384). بررسی تأثیر رسانه ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 31، 114-111.

رضوی زاده، نورالدین (1384). بررسی تأثیر رسانه ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 31، 114-111.

روشــه، گی (1381) تغییرات ا جتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نی.

ریحانی‌نیا، آکو و صمدی، مهران (1398). مقایسه میانگین مصرف آب مشترکین پرمصرف خانگی در شهر سقز قبل و بعد از ارائه برنامه‌های رسانه‌ای روش‌های صرفه‌جویی در آب. مطالعات جامعه‌شناسی، سال دوازدهم، شماره 45. 159-143.

زارعیان، داوود (1382). مبانی کلی ارتباطات جمعی، تهران: کارگزار روابط عمومی.

شهرام‌نیا، امیرمسعود و چلمقانی، مرضیه (1390). سیاستگذاری فرهنگی در ایران دوران اصلاحات از منظر انتقادی. مجله علمی تخصصی پژوهش‌های سیاسی، سال اول، شماره دوم، 24-9.

شیانی، ملیحه ؛ سپهوند، ابراهیم (1392). رسانه و شهروندی مطالعه تأثیر استفاده از رادیو و تلویزیون بر آگاهی از حقوق شهروندی در شهر خرم آباد. مطالعات فرهنگی و ارتباطات  HYPERLINK "https://www.noormags.ir/view/fa/magazine/number/101777". HYPERLINK "https://www.noormags.ir/view/fa/magazine/number/101777" شماره 38 . 187 - 223 .

عسکری، مهران؛ خادمی، بهبود و خدامی، علیرضا (1401). مطالعه موانع توسعه سیاسی در ایران با تأکید بر عدم مشارکت نخبگان دانشگاهی (مطالعه موردی: اساتید دانشگاه‌های لارستان). مطالعات جامعه‌شناسی، سال چهاردهم، شماره 55. 208-185.

 قادری، صلاح‌الدین؛ ایمانی جاجرمی، حسین؛ گلچین، مسعود و بیات، مجتبی (1400). تأملی بر صور سیاست‌گذاری فرهنگی در مدیریت شهری موردمطالعه: مدیریت شهری تهران (1396-1368). فصلنامه توسعه محلی (روستایی- شهری)، دوره سیزدهم، شماره 2. 396- 371.

قنبری، عباس (1382). جایگاه ارتباطات در برنامه‌های توسعه ایران. فصلنامه رسانه، سال 41، شماره 4.

کاظم‌زاده، موسی و کوهی، کمال (1389). نقش وسایل نوین ارتباط‌جمعی در توصعه فرهنگی، موانع و راهکارها. نامه پژوهش فرهنگی. سال دوازدهم، شماره دوازدهم، 183-212.

کرم‌پور، شکوفه (1390). نقش رسانه‌ها در توسعه جامع، همایش ملی، صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.

گیوریان، حسن و ذاکری، معصومه (1392). نقش رسانه ها بر فرهنگ سازی. فصلنامه مطالعات رسانه‌ای. سال هشتم، شماره بیستم، 1-27.

 مرزبان، اسماعیل؛ قدمی، محسن، صالحی امیری، دانشیار، سید رضا و طلوعی، عباس (1400). تبیین فرآیندهای اصلی مدیریت استراتژیک متعادل در رسانه ملى مجله مدیریت فرهنگی،14(52)،126-145.

مهدی منتظرقائم و رضا کاوند. "نحوة خوانش و رمزگشایی شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای." تحقیقات فرهنگی ایران 7، 3 (1393): 107-125.

مهدی منتظرقائم. "سنخ شناسی رادیو در دوران معاصر : با تکیه بر دو مفهوم مالکیت سازمانی و هویت مخاطبان." فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات 1، 1 (1382): 75-53.

نایبی، هوشنگ و آغاز، محمد حسن (1388). فرهنگ، رسانه و نقش سیاست‌های رسانه‌ای در توسعه فرهنگی کشور. ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال سوم، شماره 31 و 32. 52-41.

نجف‌بیگی، رضا و عزیزآبادی‌فراهانی (1387). طراحی مدل اندازه‌گیری تأثیر رسانه ملی در توسعه فرهنگی. مجله مدیریت فرهنگی، سال دوم، شماره دوم.22-1.

هاشم‌زاده ابرسی، فاطمه و عباداتی، نرجس (1395). بررسی رابطه فرهنگ‌سازی رسانه ملی با فرایند توسعه در ایران. فصلنامه علوم خبری، شماره 19، 127-101.

Anila, Saleem, Wajiha, Raza Rizvi, Muhammad Rashid Khan, Maria Saleem. (2022). Radio Pakistan: A catalyst for change in agriculture. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 18 (08). 5082-92.

Edwards, David and, Cromwell, David (2006), Guardians of power, The Myth of the Liberal Media, Pluto Press.

Holyns, Hogan, Eme, Ohain, Vivian, Dien. (2022). Radio and Diffusion of Innovations: A Study of Waste Management in Cross River State, Nigeria, (2) 2. 266-275

Moayerian, Neda. Nancy G. McGehee& Max O. Ste(2022). Community  HYPERLINK "https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160738322000068"cultural HYPERLINK "https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160738322000068"  HYPERLINK "https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160738322000068"development HYPERLINK "https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160738322000068": Exploring the connections between collective art making, capacity building and sustainable community-based tourism. Annals of Tourism Research. Volume 93, March 2022, 103.355. https://doi.org/10.1016/j.annals.2022.103355.

Nesterova, Natalia G. & Svetlana V. Fashchanova(2015). Cultural-moulding Potential of The Russian Radio and It’s Application in Teaching Russian Language. Procedia - Social and Behavioral Sciences 200 (2015) 337 – 343. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.08.075

Onyenankeya.K& Salawu.A(2022). Community radio acceptance in rural Africa: The nexus of language and cultural affinity. SAGE Journals. https://doi.org/10.1177/02666669211073458

Pak.J.Agri.Sci. (2021). 58 (2), 731-738ISSN (Print) 0552-9034.Anka, Mihajlov Prokopović, Marija Vujović.

Ruiz-Frau, A.& A. Ospina-Alvarez, S. Villasante, P. Pita, I. Maya-Jariego, S. de Juan.)2020. Using graph theory and social media data to assess cultural ecosystem services in coastal areas: Method development and application. Ecosystem Services 45 (2020) 101 176.

Tal, Laor (2022). Radio on demand: New habits of consuming radio content, 23(6), 660–670.

Thompson,Jon.B. 1992, Ideology and modern Culture, uk, polity Press.

Vernon; rwonline; (2010).http://www. rwonline.com/article/radios-future may-be-in-the-clo.

Zichen He, Danian Li. (2021). Application of Big Data Technology in the Development of Network Radio and Television Station. CONVERTER, 2021(7), 434-440.