بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز به عنوان شاخص ارزیابی ثبات اقتصادی
بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها
تاریخ دریافت: 29/04/1401 تاریخ پذیرش: 31/06/1401 محمدحسین عمارتی بخشایش
علی نجفی مقدم
علی باغانی
محسن حمیدیان
قدرت اله امام وردی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر نرخ ارز به عنوان شاخص ارزیابی ثبات اقتصادی بر شاخثهای پایداری ارزش داراییها در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1385 تا 1397 بود. بدین منظور پژوهش حاضر از نظر روش پژوهش، در زمره پژوهش های توصیفی از نظر هدف، در زمره پژوهشهای کاربردی جای می گیرد. همچنین طرح این پژوهش با استفاده از رویکرد پس رویدادیمیباشد. همچنین در پژوهش حاضر جهت بررسی رابطه بین متغیرها از الگوی پانل دیتا استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نوسان نرخ ارز بر شاخص اول پایداری ارزش داراییها یعنی ارزش دفتری داراییها تأثیر معنادری در سطح 95% دارد و این تأثیر به صورت معکوس میباشد. تاثیر نوسان نرخ ارز بر شاخص دوم پایداری ارزش داراییها که ارزش بازاری داراییها میباشد در سطح 95% معنیدار میباشد. همچنین تاثیر نوسان نرخ ارز بر شاخص سوم پایداری ارزش داراییها یعنی ارزش فعلی داراییها نیز به صورت منفی و معنیدار در سطح 95% بود.با توجه به تأثیرگذاری نرخ ارز بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها پیشنهاد میشود اتکا به تولیدات داخلی و استفاده از مواد اولیه موجود در داخل کشور یکی از راهکارهای کاهش ضررهای ناشی از نوسانات نرخ ارز میباشد.
واژه‌های کلیدی: ارزیابی ثبات اقتصادی، پایداری ارزش داراییها، نوسانات نرخ ارز.
طبقه بندی JEL : :F31,F51,E42، E63
1- مقدمه
نرخ ارز یکی از مهمترین متغیرهای اقتصادی است و بهعنوان معیار ارزش برابری پول ملی یک کشور در برابرکشورهای دیگر، منعکس کنندهوضعیت اقتصادی آن کشور در مقایسه با سایر کشورهاست(محققنیا و همکاران،1401).نرخ ارز در تمام بورس‌های دنیا از متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر شاخص قیمت سهام و ارزش داراییها است. در واقع نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که بهعنوان یکی از عوامل کلان اقتصادی، همواره مورد توجه بوده است. به عبارتی این نرخ بیانگر شرایط کلی اقتصادی کشور بوده و عاملی مهم برای مقایسه اقتصاد داخلی با اقتصاد سایر ملت‌ها است(ژانگ و همکاران، 2019).یکی از مباحثی که در اقتصاد مطرح میشود، این است که نرخهای باثبات ارز از طریق حفظ ارزش پول ملی و شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی، چارچوب باثباتی را برای تعدیل بازارهای مالی، نیروی کار و دارایی کشورها فراهم میکند (قرباننژاد و همکاران، 1399). نوسانات نرخ ارز بر رشد تولید و تقاضای کشور و برخی متغیرهای دیگر مؤثر است؛ به صورتی که امروزه بحث بر سر میزان مطلوب و بهینه نوسانات صورت می گیرد. از این رو، انتخاب سیاستهای ارزی با توجه به شرایط اقتصادی، به گونه ای که منجر به استقرار سیستم مناسب نرخ ارز شود، نه تنها می تواند راهی برای نیل به رشد و توسعه باشد، بلکه به نوبه خود بر عوامل کلان دیگر نیز اثرگذار خواهد بود (قلی پور، 2019). نوسانات تورمی، نرخ بهره و نرخ ارز در طول سالهای گذشته و به‌خصوص شرایط فعلی اقتصاد کشور، موجب هرز رفتن بسیاری از منابع ارزشمند در فعالیت‌های سوداگرانه نظیر خرید و فروش زمین، واردات خودرو، خرید و فروش طلا و ارز شده، که در اغلب موارد به بی‌ثباتی‌های موجود بیشتر دامن زده و وضعیت کشور را بیش از پیش مختل کرده است، از طرفی در فقدان ثبات اقتصادی و نبود امنیت سرمایه‌گذاری، به‌رغم وجود پتانسیل‌های بالا در اقتصاد کشور، همچنان از حضور سرمایه‌گذاران خارجی بی‌نصیب هستیم. ریشه تمامی اینمشکلاتدر وهله اول به بی‌نظمی در سیاستهای کلاناقتصاد کشورو به‌طور خاص دولت‌ها و در وهله دوم به ثباتی سیاسی‌ای برمی‌گردد که بعضاً به اقتصاد و کشور تحمیل میشود ( موثقی و کرم زادی، 1393). بر اساس تئوری های علم اقتصاد و بر اساس کارهای تئوریک و نظری بلانچارد (2001) بازار سرمایه با فرض رفتار عقلایی کنشگران اقتصادی آن نیز دچار بی‌ثباتی خواهد شد که این نوع بی‌ثباتی به عنوان بی‌ثباتی عقلایی در ادبیات بازارهای مالی به کار گرفته میشود. مسئله مهم این است که به هر حال ارزش داراییها به مرور زمان تحت تأثیر شرایط اقتصادی و سیاسی قرار می‌گیرد و ارزش آن دستخوش تغییر میشود، اما چگونه به ثبات ارزش داراییها دست پیدا نماییم ( علیزاده و همکاران، 1399). امروزه تلاش بسیاری از دولت‌مردان در کشورهای درحال توسعه، سعی درکنترل و پایین آوردن روند رشد قیمت هاست (گولن، 2016). از این‌رو، به جرأت می‌توان گفت که حفظ و پایداری ارزش دارایی‌های کی از پیچیده‌ترین، مهمترین و حساس‌ترین مقولات اقتصادی و اجتماعی عصرحاضر بوده و بررسی و تحلیل آن، در پیشبرد اهداف و سیاستگذاریهای مرتبط با رشد و توسعه اقتصادی بسیار حائز اهمیت است (خدابخش زاده و همکاران، 1399).زیرا اکثر اقتصاددانان اذعان دارند که نوسان و ناپایداری در ارزش داراییها موجب نوعی ناکارآمدی درجهت کاهش رفاه جامعه و رشد اقتصادی می‌گردد. ازسوی دیگر، تعیین علل متفاوت ناپایداری ارزش داراییها در جهان همچنان به عنوان یک چالش مهم مورد بحث اقتصاددانان قراردارد (خیامپور و همکاران، 1399).همچنین شایان ذکر است که یکی از مهمترین اهداف کلان اقتصادی کشورها، ثبات سطح عمومی قیمتهاست و در پی آن پایداری ارزش داراییها میباشد.
بازار سهام ایران رابطه تنگاتنگی با قیمت محصولات جهانی دارد و از آنجایی که محصولات جهانی با ارز معامله و ارزش‌گذاری می‌شوند، تغییرات ارزش ارز بر قیمت کالاها و محصولات اثرگذار است. پس می‌توان گفت که شاخص ارز و بورس در ایران همبستگی نزدیکی با یکدیگر دارند. با توجه به صادراتی و وارداتی بودن بیشتر شرکتهای فعال در بازار سهام و میزان وابستگی آنها به نرخ ارز، نوسانات ارز میتواند تاثیرات متفاوتی بر منابع پذیرفته شده در بورس و شرکتها داشته باشد. این نوسانات میتواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم ارزش سهام شرکتهای بورسی را تحت تاثیر قرار دهد. که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم (افلاطونی، 1395).
تاثیر مستقیم نوسانات نرخ ارز شامل آن دسته از شرکتهای پذیرفته شـده در بورس اوراق بهادار تهران میشود که صادراتی هستند و با نرخهای جهانی قیمت‌گذاری می‌شوند این شرکتها با افزایش قیمت دلار محصولات تولیدی خود را با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند و سودآوری بیشتری نصیب شرکتهای صادرکننده خواهد شد. در نتیجه معمولا به دنبال افزایش نرخ ارز، ارزش سهام این شرکتها نیز بیشتر خواهد شد. در صورتی که یک بنگاه اقتصادی از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغییرات نرخ ارز میتواند برنامه‌های تولیدی این شرکتها را دچار تغییرات کرده و بهای تمام شده محصولات تولیدی این دسته از بنگاه‌ها را افزایش یا کاهش دهد که طبیعتا به دنبال آن ارزش سهام این شرکتها نیز دچار نوساناتی خواهد شد. به طور کلی چون افزایش قیمت مواد اولیه مصرفی وارداتی، افزایش بهای تمام شده کالاهای تولیدی را به‌دنبال دارد باعث افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مصرف کننده خواهد شد (خدامیپور و دهقان، 1393).
تاثیر غیرمستقیم نوسانات نرخ ارز به طور کلان افزایش نرخ ارز نه تنها قیمت کالاهای وارداتی افزایش میدهد ، بلکه قیمت برخی کالاهای تولیدی داخل کشور هم با افزایش مواجه شده و به دنبال تضعیف پول ملی در مقابل ارزهای خارجی، تورم رخ میدهد. اگر کاهش ارزش پول ملی در کشوری آگاهانه و با کنترل‌های لازم پولی و مالی دولت صورت گیرد، بدون شک تأثیر بسیار مثبتی بر افزایش صادرات کشورها و بی نیازی از واردات خواهد داشت( دایی کریم زاده، اماموردی، شایسته) کاهش ارزش پول ملی دغدغه‌ای است که سرمایه‌گذاران را ترغیب به روش‌هایی برای حفظ ارزش سرمایه خود خواهد کرد، با وجود تفاوت بین شرکتها و صنایع ارز بر و ارزآور می‌توان گفت اکثر صنایع از افزایش نرخ ارز تاثیر مثبت میگیرند و با رشد سودآوری مواجه می‌شوند اما میزان تاثیر پذیری، شدت و تناسب آن یکسان نخواهد داشت (خواجه پور و گرجی زاده، 1391).
در امور مالی، ارزیابی فرایند تخمین ارزش بازاری یک دارایی یا بدهی مالی است. ارزیابی‌ها را می‌توان در مورد داراییها (برای مثال سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار بازاری مثل برگه‌های سهام ،حق خرید،موسسه های تجاری یا دارایی‌های نامشهود مثل:حق اختراع یا علائم تجاری) یا بدهی‌ها (برای مثال اوراق قرضه منتشر شده توسط شرکت) انجام داد.ارزیابی در بسیاری از زمینه‌ها مثل تحلیل سرمایه‌گذاری، بودجه‌بندی سرمایه، ادغام یا اکتساب مبادلات، گزارش مالی، ضوابط مالی برای تعیین بدهی‌های مالیاتی و یا در دعاوی قانونی، بسیار مورد نیاز است (بومان، 2014).
ارزیابی دارایی‌های مالی در حالی انجام میشود که از یک یا چند نوع از موارد زیراستفاده میشود:
ارزشیابی نسبی: ارزشی را که بر اساس قیمت‌های بازاری مربوط به دارایی‌های مشابه است، تعیین میکند.
ارزشیابی قطعی: ارزش مورد نظر را توسط تخمین درامدهای آتی مورد نیاز از به‌دست آمدن دارایی محاسبه شده برای ارزش فعلی آنها ارزیابی میکند.
مدل‌ها مربوط به قیمت حق خرید: برای انواع مختلفی از دارایی‌های مالی (برای مثال حواله‌های پرداختی، اختیارات فروش، اختیارات حق خرید سهام، اختیار خرید سهام توسط کارمندان، سرمایه‌گذاری با اختیارات واگذار شده مثل اوراق قرضه قابل بازخرید) وجود دارد و در گروه ارزیابی‌های پیچیده قرار میگیرند (بومان، 2014).
شیرازی (1398) به بررسی مخارج دولتی و منابع تأمین مالی آن بر تولید ناخالص داخلی و ثبات اقتصادی در رشد اقتصادی در کوتاه‌مدت در ایران طی دوره (1396-1386) در کشور ایران پرداخته است. نتایج حاصل نشان میدهد که بین مخارج دولت و عدم ثبات اقتصادی یک رابطه بلندمدت تعادلی وجود دارد. از طرفی، تأثیر رشد مخارج دولتی در کوتاه‌مدت مثبت و معنیدار میباشد.رسولی و فرزین وش (1394) در مقاله خود تحت عنوان "بررسی رابطه بین امنیت اقتصادی و درآمدهای مالیاتی" به بررسی رابطه بین این دو متغیر در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا پرداختند و بهاین نتیجه رسیدند که رشد اقتصادی بهعنوان شاخص امنیت اقتصادی تأثیر منفی بر درآمدهای مالیاتی دارد، اما آزادی تجاری و آزادی مالی تأثیر مثبت و معنادار بر متغیر درآمدهای مالیاتی دارند. قلی پور (2019) در مطالعه‌ای تحت عنوان تأثیر سیاستهای اقتصادی و نا اطمینانی‌های سیاسی بر فعالیت‌های اقتصادی با استفاده از شاخص‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری ثابت، فعالیت‌های ملکی، فعالیت‌های بازارهای مالی و ثبت اختراعات به اندازه‌گیری فعالیت‌های اقتصادی 19 کشور پردرآمد در بازه سالهای 1996 تا 2016 پرداخت و وی از مدل پنل خود رگرسیون برداری و حداقل مربعات پویا برای بررسی رابطه بین متغیرها استفاده نمود و نتایج نشان داد که شوک مثبت به نا اطمینانی سیاستهای اقتصادی جرقه مثبتی در شاخصهای فعالیت‌های اقتصادی در کوتاه‌مدت به وجود می‌آورد. ژانگ و همکاران (2018) در مطالعه‌ای تحت عنوان کنترل سیاسی و عدم ثبات اقتصادی با جمع‌آوری داده‌های مربوط به 81 شهر چین در سالهای 2010 تا 2014 به تحلیل فاکتورها در قالب تئوری حالت فازی به این نتیجه دست یافتند که شهرهای با ادارات مرکزی تقریباً 6% از هزینه‌هایشان کاسته میشود و همچنین درامد متوسط خانوار در این شهرها بیش از سایر شهرهاست. بنابراین تمرکز کنترل‌های سیاسی باعث کاهش عدم ثبات اقتصادی میشود. تانزی (2010)، رابطه‌ی ثبات دولت و رشد اقتصادی را برای سه کشور آمریکا، آلمان و چین با استفاده از مدل خودرگرسیو با وقفههای توزیع‌شده بررسی نمود که نتایج آن حاکی از تأثیر رشد اقتصادی از وقفههای شاخصهای ثبات سیاسی است. به عبارتی وی نتیجه گرفت که شاخصهای ثبات سیاسی با وقفه بر رشد اقتصادی تأثیرمی‌گذارند. با توجه به اهمیت نرخ ارز در ثبات اقتصادی کشور و با توجه به اینکه نوسانات نرخ ارز میتواند بر متغیرهای اقتصادی از جمله ارزش داراییها در بازار سرمایه موثر باشد، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر نوسانات ناشی از نرخ ارز به عنوان شاخص ثبات اقتصادی بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها میپردازد. یه عبارتی هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر نوسانات ناشی از نرخ ارز به عنوان شاخص ثبات اقتصادی بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها در بازار سرمایه است.
2- فرضیه های پژوهش
نوسانات نرخ ارز به عنوان شاخص ارزیابی ثبات اقتصادی بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها تاثیر دارد.
3- روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر روش پژوهش، در زمره پژوهش های توصیفی از نظر هدف، در زمره پژوهشهای کاربردی جای می گیرد. همچنین طرح این پژوهش با استفاده از رویکرد پس رویدادی میباشد. به منظور جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز برای محاسبه متغیرهای پژوهش، از بانکهای اطلاعاتی «ره آوردنوین» و «تدبیرپرداز»استفاده خواهد شد. جامعه آماری تحقیق شرکت های فعال در بازار بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای تعیین نمونه از روش غربال گری استفاده می شود. و شرکتهای انتخاب شده بایستی دارای شرایط زیر باشند:
دوره مالی آن ها به 29/12 هر سال ختم شود، تا بتوان داده ها را در کنار یکدیگر قرار داد و در قالبهای تابلویی یا تلفیقی به کار برد.
در طول دوره پژوهش تغییر در دوره مالی نداشته باشند، تا نتایج عملکرد مالی، قابل مقایسه باشند.
جزء شرکت های فعال در حوزه فعالیت های مالی، از جمله شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها، بیمه ها و موسسات مالی نباشند. بدلیل اینکه این موسسات از لحاظ ماهیت فعالیت متفاوت بوده و درآمد اصلی آنها حاصل از سرمایه گذاری بوده و وابسته به فعالیت سایر شرکت ها است، لذا ماهیتاً با سایر شرکتها متفاوت میباشند، لذا از تحقیق حذف خواهند شد.
داده های مورد نیاز جهت متغیرهای تحقیق در طول دوره زمانی 1385 الی 1397 موجود باشند، تا درحدامکان بتوان محاسبات را بدون نقص انجام داد.
در طول سال مالی بیش از 6 ماه توقف معاملاتی نداشته باشند. از آنجایی که توقف در معاملات موجب ناتوانی در برآورد ارزش بازار می شود که این ناتوانی موجب عدم تأمین متغیرهای مورد نیاز تحقیق می شود.
3-1- مدل و متغیرهای پژوهش
در پژوهش حاضر برای بررسی رابطه بین متعیرها از مدل مفهومی زیر استفاده خواهد شد:
متغیر وابسته
شاخصهای پایداری ارزش داراییها برای سال t و شرکتI که با استفاده از چهار شاخص به‌صورت زیر اندازه‌گیری میشود (ژانگ و همکاران، 2019).
BV : ارزش دفتری داراییها: عبارت است از مقدار ارزش دفتری داراییها در پایان هر سال مالی (قلی پور، 2019).
MV : ارزش بازاری داراییها: عبارت است از قیمت سهام شرکت در بورس اوراق بهادار (ژانگ و همکاران، 2019).
PV : ارزش فعلی داراییها: عبارت است از ارزش حال دارایی‌های شرکت (قلی پور، 2019).
متغیر مستقل
نوسان نرخ ارز: عبارت است از تفاضل میانگین سال جاری و سال قبل (ژانگ و همکاران، 2019).
متغیرهای کمکی
اهرم مالی شرکت i در سال t. که عبارت است از نسبت مجموع بدهی به دارایی‌های شرکت.
اندازه شرکتi در سال t که عبارت است از لگاریتم دارایی‌های شرکت.
پسماند مدل برای شرکت i در سال t.
4- یافته ها
آزمون ریشه واحد پانل برای پایایی متغیرها
در تحقیق حاضر برای بررسی مانایی متغیرهای تحقیق از آزمون لوین، لین، چو استفاده شده است که نتایج آن در جدول زیر ارائه شده است:
جدول 1- آزمون ریشه واحد پانلی لوین، لین، چو
متغیر آماره‌ی لوین، لین،چو ارزش احتمال نتیجه
BV 37.437 0.000 مانا در سطح
MV 13.149 0.000 مانا در سطح
PV 111.643 0.000 مانا در سطح
61.208 0.000 مانا در سطح
22.327 0.000 مانا در سطح
15.634 0.000 مانا در سطح
منبع: یافتههای پژوهشگر
همان‌گونه که مشاهده میشود فرض صفر آزمون لوین، لین و چو مبنی بر عدم مانایی برای تمام متغیرها در سطح احتمال 99% رد شده است. لذا تمام متغیرها در سطح مانا میباشند. این بدان معنی است که میانگین و واریانس متغیرها در طول زمان و کوواریانس متغیرها بین سالهای مختلف ثابت بوده است. در نتیجه استفاده از این متغیرها در مدل باعث به وجود آمدن رگرسیون کاذب نمیشود.
آزمون چاو و هاسمن
با توجه به نتایج آزمون F لیمر، مقدار ارزش احتمال نشان‌دهنده‌یدر فرضیه‌ی صفر مبنی بر استفاده از مدل پولینگ میباشد. بنابراین می‌توان از مدل پانل دیتا استفاده نمود.ارزش احتمال آزمون تا دو رقم اعشار یعنی در سطح 95%(حداقل) صفر میباشد، یعنی محدودیت‌ها توسط داده‌ها حمایت نمیشود.
جدول 2- آزمون چاو
مدل متغیر وابسته آماره ارزش احتمال
مدل اول BV 4.745 0.000
مدل دوم MV 3.861 0.000
مدل سوم PV 6.225 0.000
منبع: یافتههای پژوهشگر
نتیجه‌ی آزمون هاسمن دلالت بر قبول فرض صفر مبنی بر مناسب بودن اثرات تصادفی دارد و لذا باید از مدل اثرات تصادفی برای تخمین هر چهار مدل استفاده کرد.
جدول 3-آزمون هاسمن
مدل آماره X2 ارزش احتمال نوع اثر
مدل اول 0.746 0.618 اثرات تصادفی
مدل دوم 0.276 0.854 اثرات تصادفی
مدل سوم 0.362 0.735 اثرات تصادفی
منبع: یافتههای پژوهشگر
4-1- برآورد مدلهای تحقیق
با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از آزمون‌های F و هاسمن، مدل را با روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS در چارچوب رگرسیون‌های مقطعی وزنی و با در نظر گرفتن اثرات ثابت مقطعی برآورد می‌کنیم. به‌طورکلی حداقل مربعات تعمیم‌یافته، هم‌خطی بین جملات پسماند را کنترل میکند. بنابراین می‌توان برای همه ها در حالتی که میباشند، چنین در نظر گرفت که:
4-1-1- برآورد مدل اول تحقیق
نتایج حاصل از تخمین نشان میدهد که احتمال آزمون t برای متغیرهای مستقل و کنترلی کوچک‌تر از 0.05 است لذا؛ ضریب برآوردی متغیرهای فوق از لحاظ آماری معنیدار میباشد. این بدان معناست که متغیرهای فوق عوامل مهمی در تعیین ارزش دفتری دارایی‌های شرکت بهعنوان شاخصثبات ارزش داراییها میباشند.
جدول4- نتایج تخمین مدل اول
متغییر ضریب مقدار آماره t ارزش احتمال
EV 0.413- 3.213- 0.016
Lev 0.461 3.417 0.024
Size 0.271 4.528 0.001
آماره‌ی F=
114.520 ارزش احتمال آماره‌ی F=0.000 R2=0.894 آماره‌ی دوربین واتسون=1.788
منبع: یافتههای پژوهشگر
با توجه به نتایج نوسان نرخ ارز دارای تأثیر منفی و معنیدار بر ارزش دفتری داراییها بهعنوان شاخص ثبات ارزش داراییها در سطح 95% میباشد. به‌عبارت‌دیگر با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش دفتری داراییها کاهش می‌یابد.
4-1-2- برآورد مدل دوم پژوهش (شاخص ارزش بازاری داراییها بهعنوان متغیر مستقل)
نتایج حاصل از تخمین نشان میدهد که احتمال آزمون t برای متغیرهای مستقل و کنترلی کوچک‌تر از 0.05 است لذا؛ ضریب برآوردی متغیرهای فوق از لحاظ آماری معنیدار میباشد. این بدان معناست که متغیرهای فوق عوامل مهمی در تعیین ارزش بازاری دارایی‌های شرکت بهعنوان شاخصثبات ارزش داراییها میباشند.
جدول 5- نتایج تخمین دوم
متغییر ضریب مقدار آماره t ارزش احتمال
EV 0.728- 6.320- 0.000
Lev 0.125 3.628 0.041
Size 0.421 3.251 0.006
آماره‌ی F=
147.521 ارزش احتمال آماره‌ی F=0.000 R2=0.835 آماره‌ی دوربین واتسون=1.811
منبع: یافتههای پژوهشگر
نوسان نرخ ارز دارای تأثیر منفی و معنیدار بر ارزش بازاری داراییها بهعنوان شاخص ثبات ارزش داراییها در سطح 95% میباشد. به‌عبارت‌دیگر با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش بازاری داراییها کاهش می‌یابد.
4-1-3- برآورد مدل سوم پژوهش (شاخص ارزش فعلی داراییها بهعنوان متغیر مستقل)
نتایج حاصل از تخمین نشان میدهد که احتمال آزمون t برای متغیرهای مستقل و کنترلی کوچک‌تر از 0.05 است لذا؛ ضریب برآوردی متغیرهای فوق از لحاظ آماری معنیدار میباشد. این بدان معناست که متغیرهای فوق عوامل مهمی در تعیین ارزش فعلی دارایی‌های شرکت بهعنوان شاخصثبات ارزش داراییها میباشند.
جدول 6-نتایج تخمین مدل سوم
متغیر ضریب مقدار آماره t ارزش احتمال
EV 0.628- 4.228- 0.000
Lev 0.518 6.087 0.000
Size 0.584 6.528 0.000
آماره‌ی F=
975.770 ارزش احتمال آماره‌ی F=0.000 R2=0.763 آماره‌ی دوربین واتسون=1.822
منبع: یافتههای پژوهشگر
نوسان نرخ ارز دارای تأثیر منفی و معنیدار بر ارزش فعلی داراییها بهعنوان شاخص ثبات ارزش داراییها در سطح 95% میباشد. به‌عبارت‌دیگر با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش فعلی داراییها کاهش می‌یابد.
5- نتیجه گیری و بحث
نوسان نرخ ارز به عنوان یکی از شاخصهای ثبات اقتصادی در پژوهش حاضر شناسایی شد و تأثیر آن بر چهار شاخص ثبات داراییها مورد بررسی قرار گرفت، در ادامه تأثیر نوسان نرخ ارز بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها بررسی میشود.نتایج پژوهش نشان داد که نوسان نرخ ارز بر شاخص اول پایداری ارزش داراییها یعنی ارزش دفتری داراییها تأثیر معنادری در سطح 95% دارد و این تأثیر به صورت معکوس میباشد یعنی با افزایش نوسان نرخ ارز ، ارزش دفتری کاهش می یابد. با توجه به مدل برآورد شده، می‌توان بیان نمود که این فرضیه مورد تأیید قرار گرفته است، به عبارتی، نوسان نرخ ارز بر ارزش دفتری دارایی‌های شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر دارد. این تأثیرگذاری به صورت معکوس میباشد یعنی با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش دفتری داراییها کاهش پیدا میکند. به‌عبارت‌دیگر با افزایش یک واحد در نوسان نرخ ارز شاهد کاهش 0.413 واحد در ارزش دفتری داراییها خواهیم بود.نوسان نرخ ارز بر شاخص دوم پایداری ارزش داراییها یعنی ارزش بازاری داراییها تأثیر معنادری در سطح 95% دارد. این تأثیرگذاری به صورت معکوس میباشد یعنی با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش بازاری داراییها کاهش پیدا می کند. به‌عبارت‌دیگر با افزایش یک واحد در نوسان نرخ ارز شاهد کاهش 0.728 واحد در ارزش بازاری داراییها خواهیم بود.نوسان نرخ ارز بر شاخص سوم پایداری ارزش داراییها یعنی ارزش فعلی داراییها تأثیر معنادری در سطح 95% دارد. این تأثیرگذاری به صورت معکوس میباشد یعنی با افزایش نوسان نرخ ارز ارزش فعلی داراییها کاهش پیدا میکند. به‌عبارت‌دیگر با افزایش یک واحد در نوسان نرخ ارز شاهد کاهش 0.628 واحد در ارزش فعلی داراییها خواهیم بود.در محموع افزایش نوسان نرخ ارز موجب سردرگمی شرکتها در برنامه‌ریزی‌های بلند مدت، تولیدات و تأمین مواد اولیه میشود و حتی صادرات و واردات را نیز تحت تأثیر قرار میدهد و در نهایت منجر به کاهش محبوبیت سهام شرکتها در بازار و در نهایت کاهش ارزش و عدم پایداری ارزش سهام شرکتها در بازار میشود.با توجه به تأثیرگذاری نرخ ارز بر شاخصهای پایداری ارزش داراییها پیشنهاد میشود اتکا به تولیدات داخلی و استفاده از مواد اولیه موجود در داخل کشور یکی از راهکارهای کاهش ضررهای ناشی از نوسانات نرخ ارز میباشد.
تعارض منافع
هیچ گونه تعارض منافع توسط نویسندگان بیان نشده است.
تشکر و قدردانی
در این بخش از تمام افرادی که در انجام مطالعه حاضر نقش داشته تشکر و قدردانی می شود
