شناسایی گونه های مورد تهدید و تعیین ارزش های ویژه گیاهان در منطقه حفاظت شده باغ شادی یزد

دانش زیستی ایران

دوره 17، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 1-13   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/zisti.2022.1974015.1146

نویسنده

قاسم زارع بیدکی^*

دانش اموخته مقطع دکتری تخصصی رشته علوم جنگل

چکیده

مقدمه: در این مطالعه به تعیین ارزش ویژه گیاهان در منطقه حفاظت شده باغ شادی که در 230 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد و فاصله حدود 30 کیلومتری شرق شهر هرات در شهرستان خاتم واقع شده است، پرداخته شده است.
هدف: برای نیل به اهداف سازمان IUCN، منطقه حفاظت شده باغ شادی واقع در استان یزد برای بررسی انتخاب شد. منطقه مذکور به دلیل آن که مورد حفاظت سازمان محیط زیست می باشد، کمتر از لحاظ تخریب و چرای دام آسیب دیده است و با توجه به دست خوردگی کم منطقه، مطالعه فلور گیاهی و شناسایی ارزش ویژه گیاهان، بسیار حائز اهمیت است.
مواد و روش ها: این ارزش ویژه گیاهان شامل ارزش‌های دارویی، تجاری، صنعتی، زینتی، کاربرد در ایجاد فضای سبز شهری، در مرمت و بهسازی طبیعت و همچنین ارزش‌های اکولوژیک (گونه‌های اندمیک، گیاهان نادر، وابسته به رویشگاه خاص، گونه‌های حفاظت شده، گونه‌های معرفی شده و مانند آن) می‌باشد. علاوه بر این، گونه‌های تهدید شده منطقه مزبور بر اساس معیارهای سازمان IUCN و با استفاده از کتاب مرجع Red data Book of Iran تعیین گردید. بر این اساس، چهار رسته گونه‌های در معرض خطر انقراض، گونه‌های آسیب پذیر، گونه‌های با خطر کمتر و کمبود داده‌ها، در مناطق مورد مطالعه تعیین و فهرست گونه‌های تهدید شده ارائه گردید.
نتایح: این مطالعه نشان می‌دهد که تاکنون 157 گونه گیاهی مورد شناسایی قرار گرفته است؛ این گونه‌ها متعلق به 44 خانواده و 12 جنس گیاهی می‌باشند که تعداد 14 گونه دارای ارزش‌های حفاظتی ویژه هستند و در فهرست گونه های تهدید شده قرار دارند. همچنین، 124 گونه گیاهی در منطقه حفاظت شده باغ شادی دارای ارزش گیاهی می‌باشند و بیش‌ترین فراوانی ارزش گیاهی مربوط به بهسازی طبیعت است که 58 مورد از گونه‌ها حائز این کاربرد هستند.
نتیجه گیری: گونه‌های مورد تهدید این منطقه بیشتر از رستة گونه‌های با خطر کمتر (Lower risk) بوده است . تعداد 14 گونه آن دارای ارزش‌های حفاظتی ویژه هستند و در فهرست سرخ قرار دارند. گونه Ferula assa-foetidae با درجه حفاظتی EN است و 13 گونه دیگر حائز ارزش‌های حفاظتی در لیست سرخ در رسته LR دارای خطر کمتری می‌باشند و پراکنش نسبتاً خوبی در بخش‌های مختلف منطقه دارند.

کلیدواژه‌ها

باغ شادی؛ ارزش گیاهی؛ IUCN؛ گونه‌های نادر و حفاظت شده

مراجع