اثربخشی نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان مدارس ابتدایی

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 8، دوره 23، شماره 3 - شماره پیاپی 89، آذر 1401، صفحه 93-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2020.1882460.2137

نویسنده

سیاوش شیخ علیزاده^*

استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی نقاشی درمانی و بازی درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر تبریز بود. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش­آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 98-1397 بودند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای استفاده شد. ابتدا از بین مناطق شهر تبریز، ناحیه 4 انتخاب شده و از بین مدارس آن ناحیه، تعداد سه مدرسه مقطع ابتدایی به صورت تصادفی انتخاب شده و از هر سه مدرسه، از هر کدام تعداد 1 کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس از بین دانش­آموزان مدارس انتخاب شده تعداد 45 دانش­آموز به صورت تصادفی در 3 گروه، آزمایش اول نقاشی‌درمانی (15 نفر)، گروه آزمایش دوم بازی­درمانی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی­های گروه آزمایش اول، تحت نقاشی درمانی به مدت 10 جلسه و گروه آزمایشی دوم بازی درمانی، به مدت 10 جلسه قرار گرفته و در مقابل گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خلاقیت (Abedi, 1993) و پرسشنامه مشکلات رفتاری (Rutter, 1976) بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره و آزمون تعقبی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نقاشی درمانی و بازی­درمانی بر خلاقیت و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارند (05/0>P). همچنین نتایج آزمون تعقیبی نشان داد که نقاشی درمانی بر خلاقیت و بازی­درمانی بر مشکلات رفتاری دانش­آموزان تأثیر بیشتری دارد (01/0>P). بر اساس نتایج، نقاشی درمانی و بازی درمانی بر بهبود خلاقیت و کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان اثربخش بوده است. در نتیجه ایجاد زمینه های لازم جهت برگزاری جلسات نقاشی درمانی و بازی درمانی در مدارس ضروری به نظر می رسد که این موارد می تواند در بهبود وضعیت روان شناختی و تحصیلی این دانش آموزان موثر باشد. 

کلیدواژه‌ها

مشکلات رفتاری؛ نقاشی درمانی؛ بازی درمانی؛ مدارس ابتدایی

مراجع

Abedi, J. (1993). Creativity and New Methods in Measuring It, Abedi, Journal of Psychological Research, 3 (4): 46-54. [In Persian].

Abolghasemi, M., & Narimani, A. (2005). Psychological tests. Tehran: Bagh Rezvan Publications. [In Persian].

Amirtahmaseb, G., Bagheri, F., Abolmaali, K. (2018). Effectiveness of positive parenting method on affective-behavioral difficulties of primary school children with learning disorders (disability). Journal of Psychological Science, 17(69), 601-609. [In Persian].

Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J., & Nolen-Hoeksema, S. (2001). Hilgard’s introduction to psychology. Trans. Barahani MN, Birashk B, Beyk M, Zamani R, Shahraray M, Karimi Y, et al. 15th ed. Tehran: Roshd Publication; p. 745.

Azadimanesh, P., hossein khanzadeh, A., Hakim-javadi, M., & Vatankhah, M. (2017). Effect of Puppet Play therapy on Aggression of Children with ADHD. The Journal of Urmia University of Medical Sciences, 28 (2), 83-90. [In Persian].

Azami, M., Jafari, A., Karimi, N. (2012). Investigating the effect of life skills training on creativity increasing of primary pupils. Journal of Innovation and Creativity in the Humanities, 3(2), 27-44. [In Persian].

Baezzat, F., & Ahmadi Ghozloje, A. (2015). Factorial Structure and Psychometric Properties of the Disruptive Behavior Disorders Rating Scale – Parent Form. Quarterly Journal of Child Mental Health, 2 (3), 73-83. [In Persian].

 

Brhrozi, N., Rezaii, M., & Abolgasemi, A. (2014). Evaluation of the effectiveness of metacognitive strategies training on increasing creativity and problem solving performance of female high school students in Ahvaz. Proceedings of the Second National Conference on Educational Psychology. Tarbiat Shahid Rajaei University, June 1, 2014. [In Persian].

Brown, I., & Percy, M. (2007). A Comprehensive Guide to Intellectual and Developmental Disabilities, London: Brooks.

Carroll, J. (1997). Introduction to therapy through play: practical help for troubled children, Oxford: Blackwell Scientific.www.migna.ir. soltani12.ir

Castello, E. J., Burns, B., Anggold, A., & Leaf, P. (1993). How canepidemiology improvemental helth services of children andadolescents. The intervent, Journal of American Academy of Childand Psychiatry, 32, 1106-1117.

Crimmens, P. (2006). Drama Therapy and Story making in Special Education First edition. Philadelphia: London Jessica Kingsley Publishers.

Daemi, H., & Moghimi Barforoosh, F. (2004). Normalization of The Creativity Test. Advances in Cognitive Sciences, 6 (3 and 4), 1-8. [In Persian].

Demehri, F., Saeidmanesh, M., Razban, S. (2019). Art therapy based on painting approach on eating behavior and maladaptive problems in children of Malayer city. Middle Eastern Journal of Disability Studies, 9, 16-16. [In Persian].

De Wied, M., Gispen-de Wied, C., & van Boxtel, A. (2010). Empathy dysfunction in children and adolescents with disruptive behavior disorders. European journal of pharmacolog, 626 (1), 97–103.

Gallagher, M.H, Rabian. A.B., & Closkey, S.M. (2010). A brief group cognitive-bihavioural intervention for social phobia in childhood. Journal of anxiety disorders, 18, 459-479. 

Ghadmpour, E., Shahbazi Rad, A., Mohammadi, F., & Abbasi, M. (2015). The effectiveness of unguided play therapy on reducing behavioral disorders in preschool children. Journal of Educational Psychology, 11 (38), 113-127. [In Persian].

Ghaem, H., Afrashteh, S., Nami Nazari, L., Kargarian, S., Nejatollahi, R. (2016). Prevalence of behavioral disorders and its related factors among primary school students Dashtestan county 2016. J ournal of Birjand University Birjand University of Medical Sciences, 25 (2), 142-151. [In Persian].

Gholami TuranPoshti, M., & Karimzadeh, S. (2011). The effect of computer games on creativity and its relationship with students' psychological adjustment. New Thoughts in Educational Sciences, 1 (7): 55-68. [In Persian].

Halahan, D. P., & Kaufmann, J. M. (1992). The educational children on the basis special teaching & training. 1ed ed. Tehran: Roshd

Hoshina, A., Horie, R., Giannopulu, I., & Sugaya, M. (2017). Measurement of the effect of digital play therapy using biological information. Procedia Computer Science, 112, 1570-1579.

Hosseini, N., Hojjati, H., & Akhoundzadeh, G. (2019). The Effect of Child-Parent Relationship Therapy on Creativity of Preschool Children. 3 JNE, 8 (3), 46-52. [In Persian].

Jahani, H, Barzegari Esfeden, Z., Jani, M., Razmara, M., Shahani, S., Momeni, K. et al. (2018). The prevalence of behavioral disorders among school children in Qaen.2016-2017. Iranian Journal of Pediatric Nursing, 5 (1), 38-45.

Kaplan, F. (2007). Art Therapy and Social Action. 1st ed. Philadelphia: London Jessica Kingsley Publishers.

Katz, C., & Hamama, L. (2013). Draw me everything that happened to you: exploring children's drawings of sexual abuse. Children and Youth Services Review, 35(5), 877-882.

Mirsadeghi, J. (2006). The effect of artistic activities on increasing the creativity of primary school children. Master Thesis, Psychology, Allameh Tabatabai University. [In Persian].

Pandina, G. J; Bilder, R. H; Harvey, P. D; Keefe, S. E; Aman, M. G. & Gharabawi, R. (2007). Risperidone and cognitive function in children with disruptive behavior disorders. Biological Psychiatry, 91(3): 386- 398

Pasehesari, E. (2018). The effectiveness of methodological behavioral play therapy on creativity and social development of elementary school boys. First National Conference on Applied Research in Humanities and Psychology, Tehran, Institute of Culture and Arts. [In Persian].

Rezaee, S., Khodabakhshi Koolaee, A., & Taghvaee, D. (2015). Influence of painting therapy in decreasing aggression and anxiety among elementary school boys. JPEN, 2 (2), 10-19. [In Persian].

Quay, H. C., & Peterson, D. R. (1987). Manual for the Revised Behavior Problem Checklist. Miami: Ouay & Peterson.

Richards, S.D., Pillay, J., & Fritz, E. (2012). The use of sand tray techniques by school counselors to assist children with emotional and behavioral problems. The Arts in Psychotherapy, 39(5), 367 – 373.

Rutter, M. (1976). A Children's Behavior Questionnaire for Completion by teacher. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 8, 1-11.

Sarihi, N., Sadat Pournesai, Gh., & Nikakhlag, M. (2015). The effectiveness of group play therapy on behavioral problems of preschool children. Journal of Analytical-Cognitive Psychology, 6 (23), 35-41. [In Persian].

Saville, G. (2006). Emotional intelligence in policing. Police Chief Magazine, 74(11), 38-41

Simon, S., & Stokes, P. (2015) Signs and wonders: Exploring the effects and impact of the Investors in People logo and symbols. European Journal of Training and Development, 39(4), 298-314.

Shams-Esfandabadi, H., Emami-Pour, S., & Sadrosadat, S. J. (2003). A Study on Prevalence of Behavioral Disorders in Primary School Students in Abhar. Jrehab, 4 (1), 34-41. [In Persian].

Shomali, SH. (2010). Play Therapy. Journal of Education, 7, 23. [In Persian].

Springham N. Description as social construction in UK art therapy research. International Journal of Art Therapy. 2016;21(3):104–15.

Sue Dawson, L. (2011). Single-Case Analysis of Sand Tray Therapy of Depressive Symptoms in Early Adolescence. The Faculty of the graduate school of education and human development and columbian college of arts and sciences of the George Washington University.

Yarmohammadian, A., Akhlagi, A. (2014). The effectiveness of painting therapy on reducing the aggressive behaviors of male students with mild to moderate mental retardation. Journal of Research in Rehabilitation Sciences, 10 (6), 833-844. [In Persian].

Zadeh Mohammadi, Ali (2010). Art therapy (introduction to group art therapy). Tehran: Drop Publishing. [In Persian].