استخراج چارچوب ارزیابی مدل‌های کسب و کار در صنعت فولاد ایران مبتنی بر رویکرد اقتصاد مدور

مدیریت بهره‌وری

دوره 16، 4(63)زمستان، دی 1401، صفحه 53-81   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qjopm.2022.1944949.3267

نویسندگان

مهسا وارسته¹؛ حسنعلی آقاجانی^{* 2}؛ محمد ولی پور خطیر³؛ مجید آقایی³

¹دانشجوی دکتری گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

²استاد گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

³دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

امروزه فاصله گرفتن از اقتصاد خطی و حرکت به سمت اقتصاد مدور مورد توجه بسیاری از کشورها و شرکت‌های پیشرفته جهان قرار گرفته است. مدل‌های کسب‌وکار مدور از جمله ابزارهایی است که در کاربرد اصول اقتصاد مدور بسیار کارآمد است. در این مطالعه به ارائه چارچوبی جهت ارزیابی مدل‌های کسب‌وکار مدور و توسعه یک مدل در صنعت فولاد ایران پرداخته می‌شود. برای این منظور مطابق با روش تحلیل اسنادی و فراترکیب که یکی از انواع روش‌های فرامطالعه است، 562 مقاله لاتین جمع‌آوری شد که پس از مطالعه و ارزیابی آنها با روش مهارت‌های ارزیابی بحرانی درنهایت 28 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شده است. یافته‌های تحقیق نشان دادند که چارچوب ارزیابی مدل‌های کسب‌وکار مدور در صنعت فولاد توجه به استراتژی کاهش، استراتژی استفاده مجدد، استراتژی ساخت مجدد، استراتژی بازیافت و استراتژی نگهداری است. همچنین در راستای استراتژی‌های مذکور با استفاده از روش دلفی فازی اقدامات اقتصاد مدور بومی‌سازی شدند. در پایان تحقیق توصیه شده است که مدیران و مسؤولان صنعت فولاد جهت سودآوری بیشتر و پایبندی به اصول پایداری لازم است در قالب مدل کسب‌وکار مدور به این استراتژی‌ها و اقدامات توجه کنند.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد مدور؛ پایداری؛ مدل کسب و کار مدور؛ فراترکیب

مراجع

Azar, A., & Faraji ,H.,(2010), Fuzzy management science, Institute kind Publish (in Persian).

Ali, A. K., Wang, Y., & Alvarado, J. L. (2019). Facilitating industrial symbiosis to achieve circular economy using value-added by design: A case study in transforming the automobile industry sheet metal waste-flow into Voronoi facade systems. Journal of cleaner production, 234, 1033-1044.‏

Antikainen, M., Aminoff, A., Paloheimo, H., & Kettunen, O. (2017, March). Designing circular business model experimentation-Case study. In ISPIM Innovation Symposium (pp. 1-14). The International Society for Professional Innovation Management (ISPIM).‏

Fivel-Bedoire J. (2019). Achieving a decarbonised European steel industry in a circular economy.‏.

Bocken, N. M., & Antikainen, M. (2018, June). Circular business model experimentation: concept and approaches. In International Conference on Sustainable Design and Manufacturing (pp. 239-250).

Bocken, N., & Ritala, P. (2021). Six ways to build circular business models. Journal of Business Strategy, 43(3), 184-192.

Bocken, N.M.P., Bakker, C.,& Pauw, I.D., (2016). Product design and business model strategies for a circular economy. Journal of Industrial and Production Engineering ,Volume 33, Issue 5.

Branca, T. A., Colla, V., Algermissen, D., Granbom, H., Martini, U., Morillon, A., & Rosendahl, S. (2020). Reuse and recycling of by-products in the steel sector: recent achievements paving the way to circular economy and industrial symbiosis in Europe. Metals, 10(3), 345.‏

Broadbent, C. (2018). How Steel is Helping to Achieve a Global Circular Economy. Asian Steel Watch, 5, 6-13.‏

Chen, C. W. (2020). Improving Circular Economy Business Models: Opportunities for Business and Innovation: A new framework for businesses to create a truly circular economy. Johnson Matthey Technology Review, 64(1), 48-58.‏

Ellen MacArthur Foundation. )2013(. Towards the Circular Economy, 1-112.

    Ellen MacArthur Foundation. (2015). Towards a Circular Economy: Business Rationale for an Accelerated Transition. Greener Management International, 1-20.

Geissdoerfer, M., Savaget, P., Bocken, N.M.P., & Hultink, E.J. (2017). The Circular Economy e A new sustainability paradigm? . Journal of Cleaner Production, 143, 757-768.

Geissdoerfer, M., Pieroni, M. P., Pigosso, D. C., & Soufani, K. (2020). Circular business models: A review. Journal of Cleaner Production, 123741.‏

Geng, Y.,& Doberstein, B.( 2008)., Developing the circular economy in China: Challenges and opportunities for achieving “leapfrog development”. Int. J. Sustain. Dev. World, 15, 231–239.

Giurco, D., Littleboy, A., Boyle, T., Fyfe, J., & White, S. (2014). Circular economy: questions for responsible minerals, additive manufacturing and recycling of metals. Resources, 3(2), 432-453.‏

Hagelüken, C., Lee-Shin, J. U., Carpentier, A., & Heron, C. (2016). The EU circular economy and its relevance to metal recycling. Recycling, 1(2), 242-253.‏

Hansen, E. G., Lüdeke Freund, F., & Fichter, K. (2020). Circular Business Model Typology: Actor, Circular Strategy and Service Level (IQD Research, No. 2020-1). Institute for Integrated Quality.‏

Henry, M., Bauwens, T., Hekkert, M., & Kirchherr, J. (2020). A typology of circular start-ups: An Analysis of 128 circular business models. Journal of Cleaner Production, 245, 118528.‏

Jacobsen, N. (2006). Industrial Symbiosis in Kalundborg, Denmark: A Quantitative Assessment of Economic and Environmental Aspects. Journal of Industrial Ecology, 10(1-2), pp.239- 255.

Jackson, M., Lederwasch, A., & Giurco, D. (2014). Transitions in theory and practice: Managing metals in the circular economy. Resources, 3(3), 516-543.‏

Konietzko, J., Baldassarre, B., Brown, P., Bocken, N., & Hultink, E. J. (2020). Circular business model experimentation: Demystifying assumptions. Journal of cleaner production, 277.

Krese, G., Dodig, V., Lagler, B., Strmčnik, B., & Podbregar, G. (2018). Global trends in implementing the industrial symbiosis concept in the steel sector. Proceedings of the International Multidisciplinary Scientific Geoconfeence, Albena, Bolgaria, 11.‏

Li, X.; Deng, B.; &Ye, H.(2010)., The research based on the 3-R principle of agro-circular economy model-the Erhai lake basin as an example. Energy Procedia, 5, 1399–1404.

Lewandowski, M. (2016). Designing the business models for circular economy-Towards the conceptual framework. Sustainability,8(1),43.

Freund -Lüdeke, F., Gold, S., & Bocken, N. M. (2018). A review and typology of circular economy business model patterns. Journal of Industrial Ecology, 23(1), 36-61.‏

Osterwalder A, Pigneur Y.& Tucci C. L. (2005), Clarifying business models: Origins, present and future of the concept. Communications of the Association for Information Science (CAIS), 16: 1-25.

Osterwalder, A.,& Pigneur, Y., 2005. Clarifying business models: origins, Present, and future of the concept. Commun. 16(1), 1-28.

Pauliuk, S., Wang, T., & Müller, D. B. (2012). Moving toward the circular economy: The role of stocks in the Chinese steel cycle. Environmental science & technology, 46(1), 148-154.‏

Preston, F.( 2012) , A Global Redesign? Shaping the Circular Economy. Briefing Paper EERG BP2012/02; Energy, Environment and Resource Governance, Chatham House: London, UK.

Ma, S. H., Wen, Z. G., Chen, J. N., & Wen, Z. C. (2014). Mode of circular economy in China's iron and steel industry: a case study in Wu'an city. Journal of Cleaner Production, 64, 505-512

McDonough, W., & Braungart, M., (2002). Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things. New York: North Point Press, 1-193.

Moreau, V., Sahakian, M., Griethuysen, P., & Vuille, F. (2017). Coming full circle: Why social and institutional dimensions matter for the circular economy, J. Indust. Ecology 21(3):497–506..‏

Murray, A., Skene, K.,& Haynes, K. (2017). The Circular Economy: An Interdisciplinary Exploration of the concept and Application in a Global Context. Journal of Business Ethics, 140(3), 369-380.

Nasir ,M., Genovese, A., Acquaye, A., Koh, S.,& Yamoah,F. (2016). Comparing linear and circular supply chains:A case study from the construction industry, Intern. Journal of Production Economics, 183, 443-457.

Nechifor, V., Calzadilla, A., Bleischwitz, R., Winning, M., Tian, X., & Usubiaga, A. (2020). Steel in a circular economy: Global implications of a green shift in China. World Development, 127, 104-775.‏

Nußholz, J. L. (2018). A circular business model mapping tool for creating value from prolonged product lifetime and closed material loops. Journal of Cleaner Production, 197, 185-194.‏

Oghazi, P., & Mostaghel, R. (2018). Circular business model challenges and lessons learned-An industrial perspective. Sustainability, 10(3), 1-19.‏

Pieroni, M. P., McAloone, T. C., & Pigosso, D. C. (2021). Circular economy business model innovation: Sectorial patterns within manufacturing companies. Journal of Cleaner Production, 286.

Ranta, V., Aarikka-Stenroos, L., & Mäkinen, S. J. (2018). Creating value in the circular economy: A structured multiple-case analysis of business models. Journal of cleaner production, 201, 988-1000.‏

Salvador, R., Barros, M. V., da Luz, L. M., Piekarski, C. M., & de Francisco, A. C.(2020). Circular business models:Current aspects that influence implementation and unaddressed subjects. Journal of Cleaner Production, 250.

Sandelowski, M. & J. Barroso (2006). Handbook for synthesizing qualitative research, Springer Publishing Company, 1-311.

Schulze, G. (2016). Growth Within: A Circular Economy Vision for a Competitive Europe. Ellen MacArthur Foundation and the McKinsey Center for Business and Environment, 1-22.‏

Su B, Heshmati A, Geng Y,& Yu X (2013) A review of the circular economy in China: moving from rhetoric to implementation. J Clean Prod 42:215–227.

Vermeulen, W.J. (2015). Self‐Governance for Sustainable Global Supply Chains: Can it deliver the Impacts Needed? Business Strategy and the Environment, 24(2), 73-85.