مطالعه صفات آت اکولوژی، اتنوفارماکولوژیک و اکومورفولوژیک گیاه دارویی مینای بیرجندی " مستار" ( Sclorhachis leptoclada) و تهیه لیست فلورستیک در رویشگاه طبیعی آرک (شهرستان بیرجند)

فصلنامه پژوهش های علوم کشاورزی پایدار

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، آذر 1401، صفحه 15-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/sarj.2022.1965760.1087

نویسندگان

ملیحه محمودی^{* 1}؛ محمد جواد ثقه الاسلامی²؛ مژگان ثابت تیموری³

¹دانشجوی دکترای علوم باغبانی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

²دانشیار گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

³عضوهیئت علمی سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، مشهد، ایران

چکیده

مینای بیرجندی Sclerorhachis leptoclada متعلق به خانواده کاسنی، علفی، چندساله، از مهمترین گیاهان دارویی در فرهنگ مردم بیرجند محسوب می‏ شود. هدف از این تحقیق بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی و اکومورفولوژی از رویشگاه آرک واقع در بیرجند است. در بررسی فنولوژیکی، تعداد 10 پایه گیاه که از نظر ریختی و رویشی شرایط یکسانی داشتند علامت‏گذاری و هر ماه بازدید و تاریخ وقوع پدیده ‏های حیاتی تا مرحله خشک شدن ثبت و همچنین با انتخاب سه نقطه و سه ارتفاع در هرموقعیت، در مرحله گلدهی ویژگی های مورفولوژیک مانند ارتفاع بوته، تعدادبرگ، ساقه‏ های گل دهنده، وزن خشک و تر، تعیین پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی گونه‏ ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی ‏ها نشان داد رشد بهاره گیاه از فروردین در خاکهایی با بافت شنی-لومی، 8/18 EC=اسیدیته 7 رشد رویشی گیاه از اواخر اسفند آغاز و در اردیبهشت وارد فاز گلدهی و سپس در تیر خزان می‏ کند. دراین تحقیق تعداد 31 گیاه دارویی با غالبیت تیره‏های (% 19/3)Asteraceae ، (% 9/12)Apiaceae، Lamiaceae (1/16%)، شناسایی و از نظر شکل زیستی تروفیت‏ها با 13گونه (93/41 درصد)، ژئوفیت‏ها با 11گونه (48/ 35 درصد)، بیشترین تعداد گونه ‏ها را به خود اختصاص دادند و متعلق به خاستگاه ایرانی -تورانی، مدیترانه ‏ای (41/9 درصد) اروپا- سیبری، مدیترانه‏ ای (19/3 درصد) بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا در هر سه موقعیت انتخابی تعداد برگ، وزن خشک و تر و ارتفاع گیاه کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها

اتنوفارماکولوژی؛ اکومورفولوژیک؛ طیف فلورستیک؛ مینای بیرجندی

مراجع