بررسی تطبیقی کاربرد ابزار و آلات جنگی در نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی (نمونه موردی شاهنامه بایسنقری و خمسه نظامی با عنتره بن شداد شاعر و جنگجوی عرب)

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 6، دوره 16، شماره 64، دی 1401، صفحه 99-116   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2023.1976633.2501

نویسندگان

فاطمه شرفی¹؛ سید علی اکبر شریعتی فر^{* 2}؛ علی عشقی سردهی³

¹دانشجو دکترای تخصصی زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزاور

²استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار ،سبزوار ،ایران

³استادیار زبان وادبیات فارسی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد سبزوار ،سبزوار،ایران

چکیده

تاریخ ایران همواره سرشار از منابع ادبی غنی است که به ابعاد مختلف از جمله رزم و بزم پرداخته اند. از جمله این کتاب ها نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی است و یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخش های مهمی از این کتابهای سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیین ها و فنون و ابزار های رزم است . از این رو پژوهش حاضر که در صدد بررسی تطبیق کاربرد ابزار و آلات جنگی در نسخه خطی اسکندرنامه و شاهنامه فردوسی (نمونه موردی شاهنامه بایسنقری و خمسه نظامی با عنتره بن شداد شاعر و جنگجوی عرب) است، پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به بررسی موضوع ابزار و آلات جنگی و کاربرد آنها خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، کتابخانه ای می باشد.

یافته های این مقاله حاکی از آن است که در شاهنامه فردوسی به مانند دیگر سرایندگان، از کاربرد ابزار و آلات جنگی ابزار بهره برده، و در این راستا شجاعت و دلاوری را با عشق و دلدادگی در هم می آمیزدبا توجه به اسکندر نامه و دیگر آثار نظامی این حقیقت بر ما روشن است که نظامی آشنایی کامل با انواع سازهای بزمی ، رزمی و آلات جنگی داشته است. عنترة بن شداد از شاعران طراز اول عصر جاهلی و یکی از سرایندگان "معلقات" است سروده

های وی دارای ظرافت و زیبایی قابل توجهی است. بنابراین اشعار وی در سه سطح موسیقیایی، نحوی و معنایی می

کلیدواژه‌ها

نظامی؛ فردوسی؛ عنتره بن شداد؛ معلقات

مراجع

ابن شداد، عنتره، (2005م)، دیوان عنتره، چاپ دوم، بیروت، دار صادر

بیهقی، ابوالفضل، (1350)، تاریخ بیهقی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.

پورداوود، ابراهیم، (1382)، زین ابزار، چاپ اوّل، تهران: اساطیر.

زنجانی، محمود، (1372)، فرهنگ جامع شاهنامه، تهران: عطایی.

سعدی، مصلح الدین، (1370)، بوستان سعدی، با مقدمه‌ی عبّاس اقبال، چاپ سوم، تهران: اقبال.

فردوسی، ابوالقاسم، (1375)، شاهنامه‌ی فردوسی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سوم، تهران: قطره.

------------(1380)، شاهنامه بر پایه‌ی چاپ مسکو، جلد اوّل، چاپ اوّل، مهری بهفر، تهران: هیرمند.

----------- (1380)، شاهنامه بر پایه‌ی چاپ مسکو، جلد اوّل، چاپ پنجم، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی

لودن، لیدی، مولی بریرلی و آسابریگ، (1352) اساطیر یونان، زیر نظر مارگوت شاهین، داوید دروت، پتر فرنچ و هنری بلوکروز، ترجمه محمد نژند، پدیده، تهران.