ارائه الگوی رهبری معنوی در صنعت برق (مورد مطالعه: شرکت های فعال در صنعت برق ایران)

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 4، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 21، شهریور 1402، صفحه 159-171   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

اکبر طاقداریان اردکان^*

مدرس دانشگاه

چکیده

امروزه، با توجه به تغییرات محیطی و ویژگی محیط های سازمانی، ضرورت دارد که سازمان ها از سبک های جدید رهبری بهره بگیرند. رهبری معنوی یکی از این سبک ها است که با توجه به نیاز سازمان ها به بهبود محیط سازمانی از نظر شاخص های سلامت روحی و روانی کارکنان، مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام تحقیق حاضر، ارائه الگوی رهبری معنوی در صنعت برق است. ضمنا، تحقیق از نوع تحقیقات توسعه‌ای- کاربردی است. در آغاز تحقیق پس از بررسی مبانی نظری و تحقیقات پیشین و شناسایی 47 مولفه برای رهبری معنوی، پرسشنامه دلفی طراحی شد. در این مرحله از 12 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران صنعت برق در مورد مولفه های رهبری معنوی نظرخواهی شد که پس از دو دور خبرگان به اجماع رسیدند و 45 مولفه نهایی شدند. سپس، الگوی رهبری معنوی براساس نتایج حاصل شده طراحی شد. در مرحله بعد، از 46 نفر از خبرگان صنعت برق در مورد اولویت مولفه های شناسایی شده نظرخواهی به عمل آمد. روش نمونه گیری از نوع گلوله برفی و کفایت نمونه و روش تجزیه و تحلیل داده ها روش تاپسیس فازی بوده است. یافته ها نشان داد که مولفه های "پایبندی به اهداف سازمانی"، "تعریف چشم انداز مشترک" و "وفاداری" دارای بالاترین اولویت هستند. براساس نتایج تحقیق، با توجه به ماهیت خشک و سخت کارهای فنی و تخصصی، بهره گیری از الگوی رهبری معنوی می تواند تاثیر زیادی در بهبود شرایط روحی و روانی کارکنان در محیط کار و پیشبرد اهداف سازمانی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

رهبری سازمانی؛ رهبری معنوی؛ صنعت برق؛ دلفی فازی

مراجع

اسدی، منصور، ایمان زاده، مسعود، محرم زاده، مهرداد و عزیزیان، نسرین (1399). طراحی مدل رهبری معنوی برای توسعه اشتیاق شغلی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان شمال غرب کشور. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، دوره هفتم، شماره 27، 20-11.

حافظ نیا، محمدرضا (1388). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت.

تقوایی، مهدی، خوراکیان، علیرضا، رحیم نیا، فریبرز و مرتضوی، سعید (1398). مفهوم سازی و اعتبارسنجی مولفه ها و ویژگی های رهبری معنوی در دانشگاه های شمال شرق ایران. پژوهش های مدیریت عمومی، شماره 44، 54-31.

تقی زاده، هوشنگ و زیرکی سار، رحیمه (1397). رابطه رهبری معنوی در پرتو باورهای اخلاقی کارکنان با سازگاری سازمانی. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال سیزدهم، شماره 1، 73-65.

سلطانی، ژاله، صالحی، مسلم، قلتاش، عباس و نادی، محمدعلی (1396). استخراج یک چارچوب بر اساس تحلیل مضمون رهبری معنوی در آموزش عالی. مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال ششم، شماره 1، 132-103.

شفیعی (1398). الگوی رهبری معنوی هوشمند (الگوی رهبری آیة الله خامنه ای). فصلنامه حکومت اسلامی، دوره بیست و چهارم، شماره 91، 168-137.

گودرزی، لیلا (1399). رابطه بین ابعاد رهبری معنوی واعتماد سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان ستاد فرماندهی نیروی  انتظامی استان گلستان). توسعه سازمانی پلیس، دوره شانزدهم، شماره 70، 121-103.

قنبری، سیروس و عبدالملکی، جمال (1400). نقش رهبری معنوی در عملکرد شغلی با میانجی‌گری سرمایه اجتماعی در کارکنان دانشگاه بوعلی سینا. انجمن علوم مدیریت ایران، دوره شانزدهم، شماره 64.

طالقانی، غلامرضا. محمدی، مصطفی. و رستمی، حسین (1392). معنویت سازمانی گامی مؤثر در جهت بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی، فصل نامة علمی پژوهشی مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره یازدهم، شماره 2.

موسوی، ستاره (1400). بررسی رابطه بین ابعاد رهبری معنوی و انگیزش شغلی از دید کارکنان آموزش و پرورش شهرکرد. مدیریت نوآوری و راهبردهای عملیاتی، انتشار آنلاین از تاریخ 6 دی 1400.

Allen, S., & Fry, L. (2022). A Framework for Leader, Spiritual, and Moral Development. A Framework for Leader, Spiritual, and Moral Development. Journal of Business Ethics, https://doi.org/10.1007/s10551-022-05116-y.

Astuti, R. J. & Haryani, S. P. (2021). Spiritual leadership and work–family conflict: mediating effects of employee well-being. Proceedings of the 4th International Conference on Sustainable Innovation 2020-Accounting and Management, Advances in Engineering Research, volume 201.

Aydin, B., & Ceylan, A. (2009). The effect of spiritual leadership on organizational learning capacity. African Journal of Business Management, 3(5), 184-191.

Bayighomog, S., & Arasli, H. (2022). Reviving employees’ essence of hospitality through spiritual wellbeing, spiritual leadership, and emotional intelligence. Tourism Management, 89, 104406.

Chen, C. Y., & Yang, C. F. (2012). The impact of spiritual leadership on organizational citizenship behavior: A multi-sample analysis. Journal of business ethics, 105(1), 107-114.

Daniel. J. L. (2010). The effect of workplace spirituality on team effectiveness. Journal of Management Development. 29(5), 442-456.

Djaelani, A., Sanusi, A. & Trianmanto, B. (2021). Spiritual leadership, job Satisfaction, and its effect on organizational commitment and organizational citizenship behavior. Management Science Letters, 10(16), 3907-3914.

Fry, L.W., Hannah, S. T. Noel, M. & Walambwa, F. O. (2011). Impact of spiritual leadership on unit performance. The Leadership Quarterly, 25(5), 1-12.

Fry, L. & Cohen, M. (2009). Spiritual Leadership as a Paradigm for Organizational Transformation and Recovery from Extended Work Hours Cultures, Journal of Business Ethics, 84, 265-278.

Hunsaker, W. D. & Jeong, W. (2023). Spiritual Leadership and Work-life Balance. International Association of Management, Spirituality & Religion, 20(1), 27-52.

Hinnells, R. J. (1995). A New Dictionary of Religion, Blackwell.

Holden, T. E. (2017). Spiritual Leadership, School Climate, and Teacher Collective Efficacy in Asian International Schools. Ph.D Dissertation, Concordia University–Portland.

Januarika, J., Putra, M. A., & Naser, H. (2022). The Role of Spiritual Leadership, Work Motivation and Organizational Culture in Affecting Employee Performance. International Journal of Advanced Management and Finance, 4(2).

Jose,J. & Chull, A.A. (2023). Advances in Management Research, Spiritual leadership — A systematic review and call for future research chapter. Debasis Chanda, Amrita Sengupta, Debaditya Mohanti.

Kaya, A. (2015). The Relationship between Spiritual Leadership and Organizational Citizenship Behaviors: A Research on School Principals’ Behaviors. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(3), 597–606.

Karadağ, E. (2009). Spiritual Leadership and Organizational Culture: A Study of Structural Equation Modeling. Educational Sciences: Theory & Practice, 9 (3), 1357–1405.

Karim, A., Bakhtiar, A., Sahrodi, J. & Chang, P. (2022). Spiritual leadership behaviors in religious workplace: the case of pesantren. International Journal of Leadership in Education, https://doi.org/10.1080/13603124.2022.2076285.

Mahyarni, M. (2019). The influence of spiritual leadership and its impacts on the reduction of workplace deviant behavior. International Journal of Public Leadership, 15(3), 170-188.

Malik, R., Hassan, S. & Shahzad, K. (2022). Impact of Spiritual leadership on Resilience and Burnout. Academy of Management, 1.

Mansor N, Ismail AH, Mohd MA, Anwar AN. (2013). Relationship between Spiritual Leadership and Organizational Commitment in Malaysians’ Oil and Gas Industry. Asian Social Science, 9 (7), 179-191.

Meng, Y. (2016). Spiritual Leadership at the Workplace: Perspectives and Theories. Biomedical Reports, 5(4), 408–412.

Mohammed, S.M. & Elashram, R.E. (2022). The impact of spiritual leadership on workplace spirituality in the light the COVID-19 pandemic in the governmental health sector. Leadership & Organization Development Journal, 43(4), 623-637.

Novikov, V. (2017). Spiritual Leadership in Collectivist and Individualist Cultures. Production staff, 10(1), 1-29.

Oh, J. & Wang, J. (2020). Spiritual leadership: current status and Agenda for future research and practice. Journal of Management, Spirituality & Religion, 17(3), 223-248.

Srivastava, S., Mendiratta, A., Pankaj, P., Misra, R. & Mendiratta, R. (2022). Happiness at work through spiritual leadership: a self-determination perspective. Employee Relations, 44(4), 972-992.

Strum, R. E., Vera, D., & Crossan, M. (2017). The entanglement of leader character and leader competence and its impact on performance. The Leadership Quarterly, 28(3), 349-366.

Tkaczynski, A., & Arli, D. (2018). Religious tourism and spiritual leadership development: Christian leadership conferences. Journal of Hospitality and Tourism Management, 35(4), 75-84.

Ursulla. I. I. (2016). Spirituality in New Handbook of living Religions, Oxford, Blackwell.Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organization, New York: Oxford University Press.

Yusof, J., & MAHADZIRAH, M. (2014). The Influence of Spiritual Leadership on Spiritual Well-Being and Job Satisfaction: A Conceptual Framework. International Review of Management and Business Research, 3(4).

Zhang, Y., & Yang, F. (2020). How and when spiritual leadership enhances employee innovative behavior. Personnel Review, 14(2), 1-14.