بررسی عوامل دینی شکست ساسانیان در مقابل اعراب مسلمان

فصلنامه تاریخ

مقاله 12، دوره 18، شماره 68، خرداد 1402، صفحه 282-302   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

علی چگنی¹؛ شکوه السادات اعرابی هاشمی^{* 2}؛ فیض اله بوشاسب گوشه³

¹دانشجوی دکتری تاریخ ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

²گروه تاریخ دانشکده علوم انسانی ,واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد ، ایران

³گروه تاریخ ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

چکیده

در دوره ساسانی حکومتی شدن دین و یکسویه بودن ساختار سیاسی و اجتماعی سبب شده بود، دین کاملاً در خدمت سیاست قرار گیرد. دستگاه فاسد موبدان، اعمال و رفتارهای شاهان ستم پیشه، نظام طبقاتی و کاستی جامعه عصر ساسانی را توجیه می کرد مجاهدان مسلمان برای گسترش اسلام به سوی ایران حرکت کردند ، با توجه به اوضاع و احوالی که در این دوره بر ایرانیان مسلط شده بود ایرانیان با دین جامع و کاملی روبه رو شدند که بر مساوات، عدالت و برابری تاکید فراوانی داشت. این تحقیق با هدف بررسی عوامل دینی شکست ساسانیان در مقابل اعراب مسلمان با رویکرد انتقادی به روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد موجود انجام شده است. لذا بر اساس نتایج تحقیق، عوامل دینی که در شکست ایرانیان از اعراب مؤثر بود می توان به اوضاع و شرایط آشفته عصر ساسانی، نفوذ و قدرت گیری روحانیان یا مغان در درباره ساسانی اشاره کرد. در خصوص دین زرتشتی در دوره ساسانی باید دانست که این دین حول یک محور کتاب اوستا می‌گردید این کتاب نه کتابی مشتمل بر احکام دینی صرف بوده، بلکه حکم دایره المعارف بزرگی داشته، که در آن علوم مختلف مندرج بوده است و همچنین روحانیان دین زرتشت را از حالت اولیه خارج کرده بودند. اندیشه ایرانشهری، وقوع جنگ هایی مانند ذی قار، روحانیون سیاست های دینی ساسانیان در مقابل یهودیان و مسیحیان و ظهور دین اسلام، از جمله عوامل دینی و اعتقادی موثر در شکست ساسانیان از اعراب به شمار می آید.

کلیدواژه‌ها

ساسانیان؛ دین؛ اعراب؛ مسلمانان؛ جنگ

مراجع