اثربخشی آموزش توانش‌های مثبت اندیشی و خود‌نظم‌جویی هیجانی بر میزان خلاقیت، کاهش اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان متوسطه شهر تهران

فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

دوره 12، شماره 45، خرداد 1402، صفحه 1-13   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده سحر حسینی ماشلی¹؛ مهرناز آزادیکتا^{* 2}؛ فریبرز درتاج³

¹دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²دانشیار، گروه روان‌شناسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³استاد، گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ، ایران.

چکیده

هدف: آموزش توانش‌های مثبت اندیشی دانش‌آموزان، به‌منظور تقویت و بهبود ارتباط مثبت با خود، ارتباط مثبت با دیگران و زندگی و نیز افزایش حرمت‌خود و موفقیت تحصیلی آنان بسیار مفید و سودمند به نظر می‌رسد. با توجه به اهمیت مثبت اندیشی و جنبه‌های گسترده آن ازجمله نقش آن در سازش‌یافتگی نوجوانان، پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی آموزش توانش‌های مثبت اندیشی و خود‌نظم‌جویی هیجانی بر میزان خلاقیت، کاهش اضطراب و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال دوم متوسطه تهران پرداخت.
روش: نمرات متغیرهای آزمایشی در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون بررسی شد. جامعه‌آماری، دانش‌آموزان دبیرستان‌های تهران بودند. نمونه آماری این پژوهش شامل 45 دانش‌آموز (15 نفر گروه اول) توانش‌های مثبت اندیشی (15 نفر گروه دوم) خود‌نظم‌جویی هیجانی و 15 نفر گروه گواه می‌باشد.
یافته ها: برای نمونه‌گیری ابتدا از روش نمونه‌گیری در دسترس دو دبیرستان گزینش و از بین دانش‌آموزان دوم دبیرستان به‌صورت تصادفی 45 دانش‌آموز گزینش و در گروه‌های آزمایش و گروه گواه قرار گرفت. ابزار پژوهش، پرسشنامه اضطراب بک (BAI) و پرسشنامه خلاقیت عابدی بود که قبل و بعد از ارائه آموزش توانش‌های مثبت اندیشی بر گروه آزمایش، برای هر دو گروه گواه و آزمایش، اجرا گردید.
نتیجه گیری: برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین و انحراف معیار و تحلیل کوواریانس و آزمون تحلیل اندازه‌گیری مکرر چند متغیره برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش توانش‌های مثبت اندیشی و خود‌نظم‌جویی هیجانی برمیزان خلاقیت، کاهش اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تأثیر معناداری دارد.

کلیدواژه‌ها

توانش‌های مثبت اندیشی؛ خود‌نظم‌جویی هیجانی؛ خلاقیت؛ اضطراب؛ پیشرفت تحصیلی؛ دانش‌آموزان

مراجع

Arami Z, Sharifi T, Ghazanfari A & et al. (2018). Comparing the effectiveness of Frederickson's positive thinking program and Dweck's mindset change program on the psychological capital of gifted students with exam anxiety in the ninth grade of Isfahan. Exceptional Children Quarterly, 3(19), 37-48. [Link]

Arianakia E & Hosni J. (2014). The role of emotional regulation strategies during the exam in exam anxiety. Quarterly Journal of Education and Training, 120, 141-158. [Link]

Bagheri Charuk A, Monotheism A & Tajrobehkar M. (2018). Influence, academic adjustment, and positive thinking on academic performance with the mediation of achievement goals. Research journal of positive psychology, 5(2). [Link]

Carsley D, Charlebois F, Titova P & et al. (2020). The Role of Mindfulness Colouring and Dispositional Mindfulness on University Students’ Test Anxiety and State Mindfulness. The International Journal of Whole Person Care, 7(1), 49-50. [Link]

Dasghib S, Alizadeh, H & Farrokhi N. (2011). The effect of teaching positive thinking abilities on the creativity of female students in the first year of high school. Initiative and creativity in human sciences, 1(4), 1-17. [Link]

Eagleson C, Hayes S, Mathews A & et al. (2016). The power of positive thinking: Pathological worry is reduced by thought replacement in Generalized Anxiety Disorder. Behaviour research and therapy, 78, 13-18. [Link]

Falahi V, Mikaili N, & Atadakht A. (2018). The role of school organizational culture and self-regulation in predicting achievement motivation of high school students. School Psychology, 8(2), 113-130. [Link]

Heydari-e-Abad T, Astrologer S & Rahimianboger I. (2016). The effectiveness of positive educational intervention on happiness and academic achievement, the third international conference on recent innovations in psychology. Counseling and behavioral sciences, Tehran, Nikan Institute of Higher Education. [Link]

Khalili Khezerabadi M, Shafaqi S, Eshaghi F & et al. (2009). The cause of exam anxiety based on basic psychological needs and cognitive regulation of emotion among students of Farhangian University. Scientific Journal of Education and Evaluation, 48(12). [Link]

Khosravi F. (2019). To investigate the effectiveness of teaching positive thinking skills with emphasis on religious teachings to motivate academic progress. Sociology of Education, 12(98), 89-101. [Link]

Khosrowjerdi A. (2016). The effectiveness of positive psychology training on differentiation, emotional adjustment and motivation to progress in adolescent girls, Master's thesis. Ferdowsi University of Mashhad. [Link]

Mahmoudi S. (2016). The effectiveness of positive thinking on increasing creativity and problem solving skills in students with anxiety in Tehran. (South Tehran Branch). Payam Noor University, Master's thesis. [Link]

Mirzaei Fandekht O. (2013). Investigating the effect of positive thinking ability training on reducing the level of academic burnout of the first grade male students of Zirkoh high school. Allameh Tabatabai University, Faculty of Psychology and Educational Sciences.

Rashid, T. (2020). Positive psychotherapy. In Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research (pp. 1-8): Springer. [Link]

Sedaghati Estebanati M. (2013). The effectiveness of teaching positive thinking skills on exam anxiety of second grade male students of secondary school in Kermanshah. Master's thesis, Razi University. [Link]

Shih HJ. (2019). L2 Anxiety, Self-Regulatory Strategies, Self-Efficacy, Intended Effort and Academic Achievement: A Structural Equation Modeling Approach. International Education Studies, 12(3), 24-35. [Link]

Tabatabaei J, Ahadi T, Bahrami H & et al. (2017). The effect of positive thinking training on students' optimism and anxiety. Educational Psychology Studies, 29, 97-124. [Link]

Tahir Neshat Dost H. (2018). The effectiveness of self-regulation intervention on the improvement of academic competence components of male and female secondary school students of the first year of Tabriz city. New educational trends of the Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan University, 29(1). [Link]

Usta E & Akkanat Ç. (2015). Investigating scientific creativity level of seventh grade students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 191, 1408-1415. [Link]

Vine V, Bernstein EE & Nolen-Hoeksema S. (2019). Less is more? Effects of exhaustive vs. minimal emotion labelling on emotion regulation strategy planning. Cognition and Emotion, 33(4), 855-862. [Link]