جایگاه و کارکرد منافع همگانی در نظام بین‌الملل از منظر تحلیل سیستمی حقوق بین‌الملل

تحقیقات حقوقی بین المللی

دوره 15، شماره 58، دی 1401، صفحه 209-239   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2023.1973619.2489

نویسندگان

حسن علیزاده شیل‌سر^{* 1}؛ عسکر جلالیان²؛ حسین آل کجباف³

¹مدرس دانشگاه پیام نور (تهران جنوب)

²دانشیار حقوق الملل، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

³دانشیار، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور

چکیده

زمینه و هدف: جامعه‌ی بین‌المللی عرصه‌ی منافع همگانی دولت‌هاست که از دوجانبه‌گرایی به‌سوی چندجانبه‌گرایی با تأکید بر ارزش‌های مشترک حرکت کرده است. برای شکل‌گیری چنین جامعه‌ای میزانی از هم‌بستگی و تعامل سیستمی لازم است. نظریه سیستم‌ها مجموعه‌ای از احکام درباره‌ی روابط میان متغیرهایی است که به‌موجب آن تغییر در متغیرها ملازم یا مقدم بر تغییرِ سایرِ آن‌ها یا ترکیبی از آن‌هاست. مقاله‌ی حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان از منظر تحلیل سیستمی حقوق بین‌الملل، جایگاه و کارکرد منافع همگانی را تبیین نمود؟ هدف از پژوهش حاضر تبیین جایگاه منافع همگانی به‌منظور ایجاد ثبات در نظام بین‌الملل می‌باشد.

روش: پژوهش حاضر به روش تجویزی - دستوری انجام شده است.

یافته‌ها و نتایج: یک سیستم در حالت آرمانی‌اش مبتنی بر روابطی منظم، برنامه‌ریزی‌شده و قابل پیش‌بینی در میان مجموعه‌ای از هنجارهاست که به توزیع ارزش‌ها و منافع اعضای خود می‌پردازد؛ پیچیدگی سیستم‌های حقوقی بین‌المللی، ارزیابی دقیق کارکردشان را دشوار نموده است ولی می‌توان مواردی چون بازدارندگی، پیش‌گیری و کمک به ثبات در سیستم بین‌الملل را برایشان برشمرد. در چنین وضعیتی ثبات سیستم در گرو همگرایی و وابستگی متقابل اعضا در جهت اهداف کلان سیستم خواهد بود؛ این امر جز با تعهد نسبت به منافع همگانی که هم‌راستا با هنجارهای عام سیستمی باشد، میسر نخواهد شد. بر اساس این پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که منافع دولت‌ها چنانچه به‌مثابه خیر مشترک عرضه شود، به پشتوانه‌ی ساختار سیستمی می‌توانند هزینه‌های نقض هنجاری را بالا برده و از این طریق، ثبات نظام بین‌الملل افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

منافع همگانی؛ تحلیل سیستمی؛ حقوق بین‌الملل

مراجع

 

 

 

 

 

 

 

 

- ابراهیم بیگزاده، «بررسی جنایت نسل‌کشی و جنایات بر ضد بشریت در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی»،  فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 22-21 (1377).

- ابراهیم بیگزاده، محمد حسین رمضانی قوام آبادی، «ارجاع وضعیت به دیوان بین‌المللی کیفری از سوی دولت»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 24، شماره 93، (1400).

- ابوالفتح خالقی، زهرا ساعدی، «معیار معقول‌ بودن در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی و تبیین آن از سوی شعب مقدماتی»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 59، (1397).

- حسین آقایی جنت مکان، «نظارت قضائی بر تشخیص دادستان دیوان بین‌المللی کیفری»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 39، (1387)

- ذاکرحسین، محمد هادی، «صلاحیت تکمیلی در رویه قضائی دیوان کیفری بین‌المللی: وحدت شخص و موضوع»، مجله مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 49، شماره 2، (1398).

- زهرا ساعدی، ازاده صادقی، «بررسی مفهوم منافع عدالت در تعقیب جرائم در دیوان کیفری بین‌المللی؛ با نگاهی بر سایر نظام‌های حقوقی»، فصلنامه  تحقیقات حقوقی معاهده، دوره 2، شماره 4، (1397).

- علیرضا دلخوش، مقابله با جرائم بین‌المللی: تعهد دولت‌‌‌ها به همکاری (تهران: انتشارات شهر دانش، 1394).

- محمد جواد شریعت باقری، «صلاحیت تکمیلی دیوان کیفری بین‌المللی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 28 - 29، (1378).

- محمدحسین رمضانی قوام‌آبادی، «ابتکار دادستان دیوان کیفری بین‌المللی برای آغاز تحقیقات»، مجله دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 86، (1398).

- هاله حسینی اکبر نژاد، «صلاحیت تکمیلی دیوان بین‌المللی کیفری: پویایی نظام‌های قضایی ملی در مقابله با بی‌کیفری»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 41، (1388).

 

References:

- Allison Marston, Danner, “Enhancing the legitimacy and accountability of prosecutorial discretion at the International Criminal Court”, The American Journal of International Law, 97(3), (2003).

- Bergsmo, Morten, Frederik Harhoff, Jelena Pejic, and et al., “The Office of the Prosecutor”, In The Rome Statute of the International Criminal Court, Kai Ambos, Otto Triffterer (eds.), third edition, (Nomos Verlagsgesellschaft, 2015).

- Brian D. Lepard, “How Should the ICC Prosecutor Exercise His or Her Discretion-The Role of Fundamental Ethical Principles”, Journal of Marshall Law Review. 43(3), (2009),

- Carsten Stahn., and Mohamed M. El Zeidy (Eds.), The international criminal court and complementarity 2 volume set: From theory to practice. (Cambridge: Cambridge University Press, 2011).

- Christine Alai, Njonjo Mue, “Complementarity and the impact of the Rome Statute and the International Criminal Court in Kenya”, In The International Criminal Court and complementarity: from theory to practice  Carsten Stahn and Mohamed M. El Zeidy  (eds.), Vol.2, (Cambridge: Cambridge University Press, 2011).

- Darryl Robinson, “Serving the interests of justice: Amnesties, truth commissions and the International Criminal Court”, European Journal of International Law 14(3), (2003).

- Elizabeth B. Ludwin King, “Does Justice always Require Prosecution: The International Criminal Court and Transnational Justice Measures”, George Washington International Law Review 45(1) (2013).

- Olympia Bekou, Morten Bergsmo, et al., “Duties and powers of the Prosecutor with respect to investigations”, In The Rome Statute of the International Criminal Court, Kai Ambos , Otto Triffterer (eds.), third edition, (Nomos Verlagsgesellschaft, 2015).

- Hector Olásolo, “The prosecutor of the ICC before the initiation of investigations: A quasi-judicial or a political body?”, International Criminal Law Review, 3(2), (2003).

- Héctor Olásolo, Enrique Carnero-Rojo, “The application of the principle of complementarity to the decision of where to open an investigation: The admissibility of ‘situations’”, In The International Criminal Court and complementarity: from theory to practice  Carsten Stahn and Mohamed M. El Zeidy  (eds.), Vol. 1, (Cambridge: Cambridge University Press, 2011).

- Michela Miraglia, “The first decision of the ICC Pre-Trial Chamber: international criminal procedure under construction”, Journal of International Criminal Justice, 4(1), (2006).

- Margaret M. DeGuzman, “The International Criminal Court's gravity jurisprudence at ten”, Washington University Global Studies Law Review, 12(3), (2013)

- Marcus Sjöström, “The Initiation of an Investigation Proprio Motu by the Prosecutor of the ICC – A Reasonable Basis to Proceed?”, Master’s Thesis in Public International Law, Uppsala University, 2014

- Morten Bergsmo, Pieter Kruger, “Article 53–Initiation of an investigation”, In Commentary of the Rome Statute of the International Criminal Court, Otto Triffterer, (ed.), (Oxford, 2008).

- Philippa Webb, “The ICC prosecutor's discretion not to proceed in the interests of justice”, Criminal Law Quarterly, 50(3), (2005).

- Richard J. Goldstone; Nicole Fritz, “in the interests of justice’ and independent referral: The ICC Prosecutor’s unprecedented powers”, Leiden Journal of International Law, 13(3), (2000).

- Rod Rastan. “What is a ‘case’for the purpose of the Rome statute?”, Criminal Law Forum, 19(3-4), (2008).

- Sharon A. Williams, In Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court - Observers' Notes, Article by Article, Otto Triffterer(ed.), Second Edition, 2008

- William Schabas a, The international criminal court: A commentary on the Rome statute. (Oxford; Oxford University Press, 2016).

- William Schabas b, An Introduction to the International Criminal Court. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.

 

Documents Office of the Prosecutor:

- ICC OTP, Policy Paper on Preliminary Examinations, November 2013

- ICC OTP, Annex to the “Paper on some policy issues before the Office of the Prosecutor”: Referrals and communications, section A.

- ICC OTP, Annex to the “Paper on some policy issues before the Office of the Prosecutor”: Referrals andcommunications, section B

- Information Department of the Verkhovna Rada of Ukraine Secretariat, News, 25 February 2014.

- International Criminal Court, Regulations of the Court, ICC-PIOS-LT-03-004/19_Eng, 2019.

- ICC OTP, Policy Paper on the Interests of Justice, September 2007.

 

Treaties:

- Rome Statute of the International Criminal Court, adopted on 17 July 1998, in force on 1 July 2002.

 

Documents:

- Regulations of the Office of the Prosecutor, ICC-BD/05-01-09, entered into force 23 April 2009.

- Rules of Procedure and Evidence, ICC-ASP/1/3 (Part.II-A), 9 September 2002, entered into force 9 September 2002.

- Draft Statute for an International Criminal Court with commentaries, adopted by the International Law Commission at its forty-sixth session, in 1994.

- Report of the Preparatory Committee on the Establishment of an International Criminal Court, A/CONF.183/2, 15 June - 17 July 1998.

Cases:

- ICC, PTC I, Prosecutor v. Bahar Idriss Abu Garda, Decision on the Confirmation of Charges, ICC-02/05-02/09, 8 February 2010.

- ICC, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Kenya, NO،ICC-01/09, 31 March 2010.

- ICC, Pre-Trial Chamber III, Situation in the Republic of Coˆte d’Ivoire, ‘Corrigendum to “Decision Pursuant to article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Coˆte d’Ivoire”’, 15 November 2011, ICC-02/11-14-Corr.

- ICC, Judgement on the Appeal of Mr. Germain Katanga against the Oral Decision of Trial Chamber II of June 2009 on the Admissibility of the Case, ICC-01/04-01/07-1497.

- ICC, Office of the Prosecutor, ‘Situation on Registered Vessels of Comoros, Greece and Cambodia – article 53(1) Report’, 6 November 2014, 142 accessed 13 November 2014 (Mavi Marmara Report).

- ICC, Judgement on the appeal of the Republic of Kenya against the decision of Pre-Trial Chamber II of 30 May 2011 entitled “Decision on the Application by the Government of Kenya Challenging the Admissibility of the Case Pursuant to Article 19(2)(b) of the Statute”, ICC- 01/09-02/11 OA, 30 August 2011.

- ICC, Judgement on the Prosecutor’s appeal against the Pre-Trial Chamber I entitled “Decision on the Prosecutor’s Application for Warrants of Arrest, Article 58”, ICC-01/04-169, 13 July 2006.

- ICC, Situation in the Democratic Republic of the Congo, Decision on Applications for Participation in the Proceedings of VPRS-1, VPRS-2, VPRS-3, VPRS-4, VPRS-5, VPRS-6, ICC-01/04– 101-tEN-Corr, 17 January 2006.

- ICC, Prosecutor v. Thomas Lubanga Dyilo, Judgment on the Appeal of Mr Thomas Lubanga Dyilo against the Decision on the Defence Challenge to the Jurisdiction of the Court pursuant to Article 19(2)(a) of the Statute of 3 October 2006, ICC-01/04–01/06–772.