تاثیر سیاستهای پولی انبساطی بر فساد در ایران

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 1، دوره 9، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

افشین باغفلکی^{* 1}؛ علی فلاحتی²

¹گروه اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

²گروه اقتصاد . دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی

چکیده

فساد یکی از واقعیت‌های اصلی برای کشورهای نفتی و به ویژه اقتصاد ایران است. اهمیت بررسی و مطالعه فساد در اقتصادها به دلیل اثرات منفی است که بر بخش های واقعی اقتصاد دارد. مطالعه حاضر با استفاده از شواهد آماری اقتصاد ایران برای دوره زمانی 1399-۱۳۷۵ و به کارگیری رهیافت اقتصاد سنجی ARDL به بررسی اثرات بلندمدت و کوتاه مدت سیاست پولی انبساطی بر فساد می پردازد. نتایج برآوردها نشان می‌دهد که نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به دلیل ایجاد رانت در اقتصاد باعث افزایش فساد شده است، اما کیفیت مطلوب نهادها می تواند با بهبود در هدایت موثر نقدینگی به سمت فعالیت های دارای ارزش افزوده بالاتر، باعث اثرگذاری مثبت نقدینگی بر کاهش فساد باشد. در واقع آنچکه در رابطه نقدینگی و فساد قابل بیان است، هدایت ناصحیح تقدینگی به سمت فعالیت های بدون ارزش افزوده و رانت است که باعث افزایش فساد در اقتصاد شده است. همچنین برآوردها نشان می دهد که افزایش اندازه دولت به دلیل ماهیت آن باعث افزایش در فساد شده است، کیفیت نهادها به دلیل کاهش هزینه مبادلات و سرمایه گذاری در کشور باعث کاهش فساد می شود و در نهایت سرمایه انسانی به دلیل افزایش بازدهی نیروی کار و همچنین افزایش سطح طبقه اجتماعی افراد موجب کاهش فساد شده است. بنابراین یکی از مسائل اصلی برای اقتصاد ایران، نهادینه شدن فساد در اقتصاد است و نیازمند برنامه ای بلندمدت برای مبارزه با فساد است و سیاست های کوتاه مدت، نمی تواند به عنوان راه حلی مطلوب تلقی شود.

کلیدواژه‌ها

فساد؛ سیاست پولی انبساطی؛ ARDL؛ ایران

مراجع

1. اصغرپور، حسین (1381). رانت و رانت جویی مانعی در پیشبرد اصلاحات اقتصادی . مجموعه مقالات دومین همایش دوسالانه اقتصاد ایران،  اصلاحات اقتصادی در ایران : مبانی نظری و برنامه عملی.
2. اقتصادی در ایران: مبانی نظری و برنامه عملی، دانشگاه تربیت مدرس.
3. حبیبی، نادر (1375). فساد اداری عوامل مؤثر و روش های مبارزه با فساد. چاپ اول، مؤسسه فرهنگی انتشارات وثقی، 160 – 1.
4. حقانی، فتح الله (1387)، بررسی علل اقتصادی فساد مالی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، مازنداران: دانشگاه مازندارن، دانشکده اقتصاد.
5. خداپرست، مهدی و کردی، عبدالرحیم (1397). تأثیر ترکیبات مختلف فساد بر جذب سرمایه در کشورهای همتراز سطح توسعه ایران، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی، 7 (25): 175-155.
6. خورسند، حمید (1392). مطالعه شاخص توسعه انسانی و فساد اداری و بررسی رابطه بین آنها در کشورهای منتخب طی سالهای 2010 الی 2012 ، پایاننامه کارشناسی ارشد، برنامهریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه تهران.
7. زارع بیدکی، مریم و زارع بیدکی، (فاطمه 1396). بررسی تأثیر فشاد اداری بر بهره‌وری منابع انسانی در  سازمانهای دولتی، مجموعه مقالات دوازدهمین کنفرانس ملی کیفیت و بهره‌وری؛ اسفندماه 1396: 10-1.
8. سردارنیا، خلیل الله (1388). اثر سرمایه اجتماعی بر حکمرانی خوب. نشریه سیاسی  اقتصادی، 23 (259): 145-132.
9. شاکری، عباس (1387)، تغییرات رشد نقدینگی در اقتصاد ایران (روند و علل)، تهران، مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها،
10. شاه آبادی, ابوالفضل، صادقی, حامد. (1389). تبیین اثر کیفیت نهادی برفساد اقتصاد: رهیافت لیزرل. فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی 4 (12): 38-19.
11. فدایی, مهدی, غفاری, سعید. (1396). بررسی تأثیر شاخص‌های حکمرانی خوب و اندازه دولت بر شاخص فساد در کشورهای گروه بریکس و ایران. چشم انداز مدیریت دولتی, 8(4), 65-86.
12. قلی پور، رحمت اله (1383). تحلیل و امکان سنجی الگوی حکمرانی خوب در ایران با تأکید بر نقش دولت. نشریه دانش مدیریت، شماره 67 ، 86 – 1.
13. کریمی پتانلار، سعید؛ بابازاده، محمد و نعیمه، حمیدی (1391)، اثر فساد مالی بر ترکیب مخارج دولت: مطالعه موردی کشورهای منتخب درحال توسعه، پژوهشنامه اقتصادی، 12 (46): 156-141.
14. متفکرآزاد, محمدعلی, اسدزاده, احمد, گرشاسبی, سعید. (1392). تأثیر حکمرانی خوب بر تولید ناخالص داخلی. جامعه شناسی اقتصادی و توسعه, 2(1), 125-143.
15. محسنی زنوزی, سید جمال الدین, حکمتی فرید, صمد, طالبپور, سمیه. (1395). تأثیر کنترل فساد و افزایش نقدینگی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه. اقتصاد و الگو سازی, 7(28), 85-106.
16. مسگری مشهدی، سعید (1395)، بررسی عوامل اقتصادی موثر بر فساد در کشورهای عضو اوپک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
17. میر جلیلی سید حسین  (1381). فساد مالی و اصلاحات اقتصادی در ایران، مجموعه مقالات همایش اصلاحات
18. همایونی‌، مهدی. توتونچی، سعید (1400)حکمرانی خوب، توسعه و حقوق بشر. نشریه حقوق اساسی، 3(4): 86-15.