اثر نهادهای سیاسی بر رشد اقتصادی ازطریق ایجاد انحرافات نرخ ارز (رهیافت نظریه بازی)

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 6، دوره 9، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 95-116   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هاجر مصطفایی¹؛ مرتضی سامتی^{* 2}؛ مصطفی رجبی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان). دانشکده حکمرانی اسلامی

²گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان

³عضو هیأت علمی

چکیده

چکیده
مهم‌ترین اثری که نهاد سیاسی بر نهاد اقتصادی دارد در محترم‌شناختن یا معتبر‌ندانستن عملکرد نظام‌بازار است، که درپایان می‌تواند موجب تقویت یا تضعیف رشداقتصادی کشورها گردد. در کشورهای‌ نفتی رانت‌ درآمدی وافری که در دست دولت قرار‌می‌گیرد، انگیزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی نهادسیاسی را به‌گونه‌ای شکل می‌دهد که ازطریق منابع عام به ‌‌‌‌‌تأمین‌‌‌‌‌ منافع خاص بپردازد. درحالی‌که در بازار آزاد تعقیب منافع خصوصی به ‌‌‌‌‌تأمین‌‌‌‌‌ خیرعام خواهد انجامید. چنین رویکرد متفاوتی دربرخی کشورهای نفتی، زمینه محدودیت مکانیسم بازار و مداخله مداوم در آن‌را فراهم می‌سازد به طوری‌که به کاهش رشداقتصادی می انجامد. باتوجه به‌اهمیت تعیین نرخ‌ارز واقعی دردستیابی به رشد اقتصادی مطلوب، دراین مقاله تلاش‌شده تأثیرپذیری رشداقتصادی از ساختار نهادهای‌سیاسی در یک کشورهای‌نفتی بررسی‌شود و از روش نظریه‌بازی برای مستدل‌کردن مفاهیم ارائه‌شده،‌ استفاده شده‌است. دراین‌راستا انگیزه‌های‌ متفاوت سیاستگذاران (به‌عنوان نهادسیاسی) کشورهای‌نفتی در تعیین نرخ‌ارز بررسی‌ می‌شود. عکس‌العمل کارآفرینان به این سیاست‌ در انتخاب سطح سرمایه‌گذاری، نشان‌دهنده رشد اقتصادی در‌نظر گرفته شده‌‌است. بر اساس نتایح ابتدا دولتمردان با انگیزه حداکثرسازی درآمد دولت، به دنبال تعیین نرخ ارز بهینه هستند. با فرض رقابت اقتصادی، آن‌ها تمایل دارند به منظور تضعیف رقبا انحراف نرخ ارز ایجاد کنند. افزودن فرض رقابت سیاسی، موجب انحراف بیشتر نرخ ارز شده به‌طوری که ‌رشداقتصادی را بیشتر از پیش تضعیف خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

رشد اقتصادی؛ نهادهای سیاسی؛ نهادهای اقتصادی؛ انحرافات نرخ ارز؛ نظریه بازی

مراجع

• ابریشمی، حمید، و مهر آرا، محسن (1382) انحراف نرخ ارز حقیقی تعادلی و سیاست‌های تجاری در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. 62(2). 52 – 29
• عبدلی، قهرمان. (1386). نظریه بازی‌‌‌‌ها و کاربردهای آن، بازی‌های ایستا و پویا با اطلاعات کامل. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران.

-         طهماسبی، بهمن؛ جعفری صمیمی، احمد و امیری، حنیفه. (1391). تاثیر کسری بودجه بر نرخ ارز حقیقی در اقتصاد ایران. دانش حسابرسی. سال1391. دوره 12. شماره49.  

 -   مزینی، امیرحسین و قربانی، سعید. (1398). انحراف نرخ ارز و رژیم‌های تورمی در ایران. نظریه‌های کاربردی اقتصاد. سال 1398. دوره6. شماره 2. صص214