اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی مادران کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعال شهرستان مهاباد

زن و مطالعات خانواده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 اردیبهشت 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2023.1971070.1757

نویسندگان

نازی پری¹؛ وحید خدایی مجد^{* 2}

¹کارشناس ارشد ، گروه روانشناسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهر، ایران

²استادیارگروه روانشناسی ، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران ( نویسنده مسئول )

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی مادران کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعال شهرستان مهاباد انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با استفاده از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه مادران کودکان دارای اختلال ADHD شهرستان مهاباد بودند که فرزندان آنها در سال تحصیلی 1401-1400 در مراکز مشاوره روان‌شناختی تشخیص ADHD داده شده بودند. نمونه مورد مطالعه تعداد 30 نفر از مادران فرزندان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعال بودند که در دو گروه 15 نفری (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل) مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده ها ، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و پرسشنامه سازگاری اجتماعی S.A.S و برنامه آموزشی مهارت‌های زندگی بود. بعد از اجرای پیش آزمون، پروتکل آموزشی در طی 10 جلسه 90 دقیقه‌ای صرفاً برای گروه آزمایش برگزار گردید و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای را دریافت نکردند . بعد از برنامه آموزشی مجدداً از هر دو گروه پس آزمون پرسشنامه‌‌های یاد شده بعمل آمد و نتایج داده‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. برای آزمون  فرضیه ‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید . نتایج حاصل نشان داد که آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی مادران کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعال موثر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

اختلال نقص توجه و بیش فعالی؛ آموزش مهارت‌های زندگی؛ خودکارآمدی؛ سازگاری اجتماعی

مراجع

آجیل‌چی، ب. برجعلی، ا. و جان‌بزرگی، م. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های فرزندپروری در کاهش تنیدگی مادران، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، شماره 4، صص 1- 17.

احدی، ب. نریمانی، م. ابوالقاسمی، ع. و آسیابی، م. (1388)، بررسی ارتباط هوش هیجانی، سبک اسناد و خودکارآمدی با رضایت از زندگی در زنان شاغل. مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی، دوره 10، شماره 1، صفحات 117-127.

احمدی، ا. صفات، م. امینی، ف. خوندل، ا. بی‌باک، ا و عباسی، ه (1394). اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر خود پنداره و خودکارآمدی دانش‌آموزان مدارس فنی. مجله علمی پژوهشی روان‌شناسی. 2 (7). 89-73.

اعرابی، ش. (1395). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری اجتماعی نوجوانان دختر شرکت‌کننده در برنامه‌های اوقات فراغت سازمان بهزیستی استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان: دانشگاه آزاد واحد خوراسگان.

امامی نایینی، ن. (1390). مجموعه مهارت‌های زندگی، تهران: انتشارات هنرآبی به سفارش سازمان بهزیستی کشور

امیری، ع. فلاح، س. اسفندیاری، ح. و غلامی، م. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روانی و سازگاری اجتماعی همسران جانبازان. زنان و خانواده، 9 (30)، 149-139.

بخشایش، ع. (1389). تشخیص و درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)، یزد؛ انتشارات دانشگاه یزد.

پورسید، س. حبیب‌اللهی، س. و فرامرزی، س. (1389). اثربخشی برنامه آموزش مهارت‌های زندگی بر میزان سازگاری دانشجویان نابینا و کم‌بینا، مجله راهبردهای آموزشی، 3(1)، صص 7- 11.

حاتمی، م. و کاوسیان، ج. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی و سازگاری فرزندان شاهد و ایثارگر، مجله روان‌شناسی مدرسه.

حجاری، س (1384). بررسی اثر بخشی آموزش گروهی حل مسئله بر میزان سازگاری اجتماعی زنان مبتلا به اختلال دو قطبی شهرستان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی دانشگاه اصفهان.

حسن زاده ، س ، امرایی ، ک ، صمد زاده ، س (1398) فراتحلیلی بر شیوع اختلال کاستی توجه و بیش فعالی در ایران ، نشریه توانمند سازی کودکان استثنایی ، دوره 10 ، شماره 2 ، 177-165

خلیلیان، ز. افلاکی‌فرد، ح. (1395). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی و افزایش شادکامی دانش‌آموزان دختر دورة دوم متوسطه. پژوهش‌های مشاوره، 15 (59)، 76-96.

رضایی، ز. میان‌بندی، ی. و ارقبایی، م. (1393). اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی کودکان. ماهنامه علمی- پژوهشی دانشور رفتار، دانشگاه شاهد. سال نهم، شماره 20.

سرابی، م. (1390). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر خودکارآمدی مادران کودکان مبتلا به درخودماندگی، مجله روان‌شناسی، دوره 13، شماره 49، صص 84- 93.

سیف، ع. (1387). روان‌شناسی پرورشی، روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: آگه.

طارمیان، ف. ماهجویی، م. و فتحی، ط. (1387). مهارت‌های زندگی. چاپ دوم، تهران: انتشارات تربیت.

طهماسبیان، ک. اناری، آ. و فتح‌آبادی، م. (1392). عوامل پیش‌بینی‌کننده خود اثرمندی والدین مادران کودکان زیر دو سال. فصلنامه خانواده پژوهی، 9، صص 189- 204.

علایی‌فر، ش. و مرادی، ع. (1393). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت به مادران بر افزایش توانایی خواندن کودکان نارساخوان. فصلنامه روان‌شناسی شناختی، شماره 4، صص 41- 49.

فضلی، ن. و سجادیان، ا. (1395). اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن آگاهانه بر مشکلات رفتاری کودک و استرس والدگری مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 3، صفحات 26 تا 35.

گنجی ارجنگی، م. و فراهانی، م. (1388). رابطه استرس شغلی و خودکارآمد با رضایت از زندگی در امدادگران حوادث گاز استان اصفهان. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، دوره 2، شماره 3، صص 15- 24.

محرری، ف. سلطانی‌فر، ع. خالصی، ح. و اسالمی، ن. (1395). بررسی تأثیر آموزش برنامه تربیت سازنده به مادران در بهبود روابط با فرزندان نوجوان. فصلنامه دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، شماره 2، صص 116- 123.

یادآوری، م. (1383). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت عمومی، عزت‌ نفس و خودابرازی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز.