بررسی رابطه عدالت سازمانی ورفتار شهروندی سازمانی )مورد مطالعه:معاونت نیروی انسانی وزارت اقتصاد و دارایی(

پژوهش های کاربردی در علوم رفتاری

دوره 6، شماره 19، خرداد 1393، صفحه 69-104   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حسن رنگریز^*

عضو هیات علمی دانشگاه علوم اقتصادی، تهران، ایران

چکیده

عدالت سازمانی اصطلاحی است که برای توصیف نقش عدالت که بطور مستقیم با موقعیتهای
شغلی ارتباط دارد بکارمیرود.در عدالت سازمانی مطرح میشود که باید با چه شیوه هایی با کارکنان
رفتارشود تا احساس کنند بهصورت عادلانه با آنها برخورد شده است.)مدرمن:1999(، و چطور
برخوردباافراددرسازمانهاممکناست باورها،احساسات،نگرشهاورفتارکارکنانراتحت تأثیرقرار
دهد.رفتارعادلانه ازسویسازمانباکارکنان ًعمومامنجربهتعهدبالاترآنهانسبتبهسازمانورفتار
شهروندیفرانقشآنها میشود.رفتار شهروندی سازمانی)OCB(مجموعهای از رفتارهای داوطلبانهواختیاری که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما با این وجود توسط وی انجام و باعث بهبود مؤثر
وظایف و نقشهای سازمانمیشوند.
در این پژوهش رابطه بین دو متغیر سازمانیتحت عنوانعدالت سازمانیوOCBمورد
بررسی قرار گرفته است.نمونه این تحقیق تعداد186نفر ازکارکنانمعاونت نیروی انسانی وزارت
اقتصاد و دارایی است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند.برایروش تجزیه و
تحلیل دادهها ازآزمون کولمگروف–آزمون همبستگی پیرسون، و آزمون تحلیل واریانس اسمیرنوف،
یکطرفه استفاده شده است.اطلاعاتاین پژوهشاز طریق پرسشنامههایمربوط بهعدالت سازمانی
)توزیعی، رویه ای، مراودهای و اطلاعاتی(وOCBجمع آوریگردیدکه هردو پرسشنامه از
پرسشنامههای روا و پایا شده بودند؛ تنهادر مورد شاخص عدالت اطلاعاتی که برای اولین بار در ایران
مورد استفاده قرار گرفته بود روایی و پایایی آن مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج تحقیق نشان میدهد که بین عدالت سازمانی و ابعاد آن باOCBدارای همبستگی
معنی دار بالاو با ثباتی است،کهبرخی از فرضیههای پژوهش مورد پذیرش قرارگرفتند.لذا از آنجایی
کهرابطه مابینعدالت سازمانیوOCBدر این پژوهش به خوبی مشخص شده است، کاربرد عدالت
سازمانی و نحوه بکارگیری آن جهت افزایشOCBکارکنانالزامی به نظر میرسد.
رفتارشهروندی سازمانی .

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی:عدالت سازمانی؛ عدالت توزیعی؛ عدالت رویه ای؛ عدالت مراوده ای؛ عدالت اطلاعاتی؛ رفتارشهروندی سازمانی