مطالعه ارتباط کارایی هزینه، تمرکز صنعتی و قدرت بازاری در صنعت سیمان ایران

مطالعات کمی در مدیریت

دوره 6، شماره 22، آذر 1394، صفحه 51-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدنبی شهیکی تاش^{* 1}؛ حبیب اله سالارزهی¹؛ مرضیه بیک مداح²

¹دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

²مرضیه بیک مداحکارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف محوری این مقاله بررسی ارتباط میان تمرکز بازار و قیمت بـا اسـتفاده از یـک تـابع تجزیـه
پذیر نسبت به قدرت بازاری و کارایی می باشد.برای بررسـی ایـن ارتبـاط، بـازار سـیمان ایـران مـورد
بررسی قرار گرفته است.یافته های تحقیق نشان می دهد که شدت تمرکز چهـار بنگـاه برتـر محاسـبه
شده براساس هر سه متغیر، یعنی فروش، ارزش افزوده و نیروی کار روند کاهشی در طی زمـانداشـته
است.همچنین روند شاخص هرفیندال-هیرشمن نیز همسو با تغییرات نسبت تمرکز چهار بنگـاه برتـرمی باشد، بر این اساس می توان نتیجه گرفت که شدت رقابت در این صنعت در طی سال هـای1375
تا1387بشدت افزایش داشته است.از طرفیًکشش قدرت بازاری در بازار سیمان تقریبـا7/0اسـت و
نشان می دهد که هر یک درصد افزایش در شاخص هرفیندال، حدود7درصد قیمـت بـازار)بـه دلیـل
تغییر در قدرت بازاری(افزایش می یابد و کشش کارایی در این بازار4/0درصد است و بیانگر آن اسـت
که یک درصد افزایش در شاخص هرفیندال باعث کاهش قیمت در حدود4/0درصد به دلیـل افـزایش
کارایی در بازار می شود.از این رو بطور کلی افزایش در تمرکز در بازار سیمان، قیمـت را افـزایش مـی
دهد.همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که تمرکز یک تابع افزایشی از واریانس هزینه هـا در بنگـاه
های موجود در بازار است.

کلیدواژه‌ها

واژه های کلیدی:رقابت؛ قدرت بازاری؛ تمرکز؛ صنعت سیمان؛ کارایی هزینه JEL:E41؛ L11