بررسی اثر متیل جاسمونات و نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم بر صفات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی Rosa damascena Mill.

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 8، دوره 11، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 109-129   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ejmp.2023.702419

نویسندگان

زهرا الله وردی؛ مهراب یادگاری^* ؛ محمد مقدم

گروه زراعت و گیاهان دارویی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) گیاهی درختچه‌ای، متعلق به تیره گل­سرخیان است که مصارف متعددی در صنایع غذایی و دارویی دارد. پژوهش حاضر جهت بررسی اثر محلول­پاشی محرک‌های متیل جاسمونات و نانو ذرات دی­اکسید تیتانیوم بر خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی گل محمدی در دو سال زراعی 1399-1398 و 1400-1399 در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان فارسان انجام شد. محلول‌پاشی با سطوح متیل جاسمونات (0، 5/0، 1 و 2 میلی­مولار) و نانو­ذرات دی­اکسید تیتانیوم (0، 100، 200 و 300 میلی­گرم در لیتر) هر چهار ‌روز یک بار قبل ‌از باز شدن غنچه‌ها در سه نوبت صورت گرفت. اسانس گیری به روش تقطیر با بخار آب (طرح کلونجر) و ارزیابی فیتوشیمیایی گیاه با استفاده از روشهای اسپکتروفوتومتری و عملکرد آنتی اکسیدانی از طریق آزمون DPPH ارزیابی گردید. براساس نتایج حاصل محلول­پاشی با محرک­های رشد، موجب افزایش معنی­دار عملکرد گلبرگ خشک در واحد سطح و رنگیزه­های فتوسنتزی گردید. مقادیر ترکیبات فنلی در برگ و گلبرگ‌های گیاه گل محمدی در واکنش به تیمار محرک­های رشد، افزایش معنی­داری داشتند و بیشترین افزایش این ترکیبات در گیاهان محلول­پاشی شده با متیل جاسمونات (1 میلی­مولار) و نانو ذرات دی­اکسید تیتانیوم (100 میلی­گرم در لیتر) بوجود آمد. بررسی غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، پتاسیم، فسفر، منیزیم) و کم­مصرف (آهن، منگنز، روی) در برگ گیاه گل محمدی اثر معنی­دار محرک‌ها بر بهبود مقدار عناصر غذایی را نشان داد. متیل جاسمونات (1 میلی­مولار) با افزایش 34/32 درصدی، مقدار اسانس را از 0/037 به 0/05 درصد افزایش داد. با توجه به نتایج دو ساله تحقیق حاضر، محلول‌پاشی متیل جاسمونات با غلظت 1 میلی­مولار جهت بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گل محمدی در مناطق مشابه پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ ترکیبات فنلی؛ عناصر غذایی؛ تیل جاسمونات؛ گل‌محمدی؛ نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم

مراجع

Adams, R.P. 2007. Identification of essential oil components by gas chromatography/quadruple mass spectroscopy. Illinois: Allured publishing corporation, Carol Stream.

Ahmad, B., Shabbir, A., Jaleel, H., Khan, M.M.A. and Sadiq, Y. 2018. Efficacy of titanium dioxide nanoparticles in modulating photosynthesis, peltate glandular trichomes and essential oil production and quality in Mentha piperita L. Current Plant Biology, 13: 6–15.

Alharby, H.F., Rizwan, M., Iftikhar, A., Hussaini, K.M., Rehman, M.Z. and Bamagoos, A.A. 2021. Effect of gibberellic acid and titanium dioxide nanoparticles on growth, antioxidant defense system and mineral nutrient uptake in wheat. Ecotoxicology and Environmental Safety, 221: 112436.

Ali, M., Mujib, A., Gulzar, B. and Zafar, N. 2019. Essential oil yield estimation by gas chromatography–mass spectrometry (GC–MS) after Methyl jasmonate (MeJA) elicitation in in vitro cultivated tissues of Coriandrum sativum L. Biotechnology, 11: 414-422.

Arnon, D.I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplast. polyphenoloxide in Beta vulgaris. Plant Physiology, 24: 1-15.

Chang, C., Yang, M., Wen, H. and Chern, J. 2002. Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods. Journal of Food and Drug Analysis, 10: 178-182.

Dossi, C.G., Cadagan, C., Martín, M.S., Espinosa, A. and González-Mañán, D. 2017. Effects of Rosa mosqueta oil supplementation in lipogenic markers associated with prevention of liver steatosis. Food Function, 8: 832–841.

Emami, A. 1996. Plant decomposition methods. Technical leaflet, Vol 1, No. 982. Soil and Water. Research Institute, Tehran, Iran.

Farsi, M., Abdollahi, F., Salehi, A. and Ghasemi, Sh. 2020. Effect of methyl jasmonate on growth and essential oil content of marjoram (Origanum majorana L.) under drought stress conditions. Journal of Plant Research, 33: 674-688.

Gao, F., Liu, C., Qu, C., Zheng, L., Yang, F., Su, M. and Hong, F. 2008. Was improvement of spinach growth by nano-TiO₂ treatment related to the changes of Rubisco activase? Biometals, 21: 211-217.

Gehrcke, M., Giuliani, L.M., Ferreira, L.M. and Barbieri, A.V. 2017. Enhanced photostability, radical scavenging and antitumor activity of indole-3-carbinol-loaded rose hip oil nanocapsules. Materials Science and Engineering, 74: 279–286.

Gohari, G., Mohammadi, A., Akbari, A., Panahirad, S., Dadpour, M.R. and Fotopoulos, V. 2020. Titanium dioxide nanoparticles (TiO₂ NPs) promote growth and ameliorate salinity stress effects on essential oil profile and biochemical attributes of Dracocephalum moldavica. Scientific Reports, 10: 1-14.

González-Mañán, D., D'Espessailles, A., Dossi, C.G., Martín, M.S. and Mancilla, R.A. 2017. Rosa mosqueta oil prevents oxidative stress and inflammation through the upregulation of PPAR- and NRF2 in C57BL/6J mice fed a high-fat diet. Journal of Nutrition, 147: 579–588.

Ho, T.T., Murthy, H.N. and Park, S.Y. 2020. Methyl jasmonate induced oxidative stress and accumulation of secondary metabolites in plant cell and organ cultures. International Journal of Molecular Sciences, 21: 716-729.

Jiang, Y., Ye, J., Li, S. and Niinemets, Ü. 2017. Methyl jasmonate-induced emission of biogenic volatiles is biphasic in cucumber: a high-resolution analysis of dose dependence. Journal of Experimental Botany, 68: 4679-4694.

Kabtni, S., Sdouga, D., Bettaib Rebey, I. and Save, M. 2020. Influence of climate variation on phenolic composition and antioxidant capacity of Medicago minima populations. Scientific Reports, 10: 82-93.

Kamali, M., Shor, M. and Feizi, H. 2018. Impacts of nanosized and bulk titanium dioxide on flowering and morphophysiological traits of Petunia (Petunia hybrida) under salinity stress. Journal of Horticulture Science (Agricultural Sciences and Technology), 32: 199-212.

Khaleghi, A. and Khadivi, A. 2020. Morphological characterization of Damask rose (Rosa damascena Herrm.) germplasm to select superior accessions. Genetic Research Crop Evolution, 67:1981-1997.

Kheiri, A., Mohajjel shoja, H. and Sarajoughi, M. 2020. Study on the effect of drought stress and methanol spraying on dehydrine1 gene expression in Carthamus tinctorius. Genetic Engineering and Biosafety Journal, 9:67-75

Kolenčík, M., Ernst, D., Urík, M., Ďurišová, Ľ. and Bujdoš, M. 2020. Foliar application of low concentrations of titanium dioxide and zinc oxide nanoparticles to the common sunflower under field conditions. Nanomaterials, 10: 1619-1632.

Labban, L. and Thallaj, N. 2020. The medicinal and pharmacological properties of Damask Rose (Rosa damascene L.): A review. International Journal of Herbal Medicine, 8: 33–37.

Lindsay, W.L. and Norvell, W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Science Society of America Journal, 42: 421-428.

Lyu, S., Wei, X., Chen, J., Wang, C., Wang, X. and Pan, D. 2017. Titanium as a beneficial element for crop production. Frontiers in Plant Science, 8: 597-611.

Malekpoor, F., Salimi, A. and Ghasemi Pirbalouti, A. 2015. Effects of Jasmonic acid on essential oil yield and chemical compositions of two Iranian landraces of basil (Ocimum basilicum) under reduced irrigation. Journal of Herbal Drug, 6: 13-22.

Markiewicz, B. and Kleiber, T. 2014. The effect of Tytanit application on the content of selected microelements and the biological value of tomato fruits. Journal of Elementology, 19: 1065-1072.

Mazarie, A., Mousavi Nik, S., Ghanbari, A. and Fahmideh, L. 2019. Effect of different spraying concentrations of jasmonic acid and titanium dioxide nanoparticles on some physiological traits and antioxidant system activity of Sage (Salvia officinalis L.). Iranian Journal of Plant Biology, 39: 1-22.

Mohamed, H.I. and Latif, H.H. 2017. Improvement of drought tolerance of soybean plants by using methyl jasmonate. Physiology and Molecular Biology of Plants, 23: 545-556.

Mohebitabar, S., Shirazi, M., Bioos, S., Rahimi, R. and Malekshahi, F. 2017. Therapeutic efficacy of rose oil: A comprehensive review of clinical evidence. Avicenna Journal of Phytomedicine, 7:206-220.

Moon, J.H. and Terao, J. 1998. Antioxidant activity of caffeic acid and dihydrocaffeic acid in lard and human low-density lipoprotein. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 46: 5062-5065.

Rusanov, K., Kovacheva, N., Dobreva, A. and Atanassov, I. 2020. Rosa x damascena Mill. (Rose). Medicinal, Aromatic and Stimulant Plants, 12: 467–500.

Seify, Z. and Yadegari, M. 2018. Essential oil composition of Rosa damescena produced with different storage temperatures and durations. Horticultural Science and Technology, 36:552-559.

Sheikhalipour, M., Esmaielpour, B., Gohari, G., Haghighi, M. and Jafari, H. 2021. Salt stress mitigation via the foliar application of chitosan-functionalized selenium and anatase titanium dioxide nanoparticles in Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni.). Molecules, 26: 4090-4105.

Shi, H., Magaye, R., Castranova, V. and Zhao, J. 2013. Titanium dioxide nanoparticles: a review of current toxicological data. Particle and Fibre Toxicology, 10: 1-33.

Singleton, V.L. and Rossi, J.A. 1965. Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic- phosphotungstic acid reagents. American Journal of Enology and Viticulture, 16: 144-158.

Taheri, M., Rastegar, S. and Karami, A. 2020. The effect of methyl jasmonate, salicylic acid, zinc and boron foliar application on the quantitative and qualitative characteristics of Rosa damascena Mill. Journal of Plant Process and Function, 39: 179-196.

Tayyab, N., Naz, R., Yasmin, H. and Nosheen, A. 2020. Combined seed and foliar pre-treatments with exogenous methyl jasmonate and salicylic acid mitigate drought-induced stress in maize. PLoS One, 15: e0232269.

Thakur, M. and Kumar, R. 2020. Foliar application of plant growth regulators modulates the productivity and chemical profile of damask rose (Rosa damascena Mill.) under mid hill conditions of the western Himalaya. Industrial Crops and Products, 158: 113024.

Yaghoubi Kiaseh, D. and Yadegari, M. 2015. The Effect of ethanol and cycloheximide on the vase life of cut flowers Alstroemeria (Alstroemeria hybrida). Journal of Ornamental Plants, 6:73-82.

Wang, X., Yang, X., Chen, S., Li, Q., Wang, W. and Hou, C. 2016. Zinc oxide nanoparticles affect biomass accumulation and photosynthesis in Arabidopsis. Frontiers in Plant Science, 6: 1243-1252.

Wanger, G.J. 1979. Content and vacuole/extra vacuole distribution of neutral sugars, free amino acids, and anthocyanins in protoplasts. Plant Physiology, 64: 88-93.

Salimi, F, Shekari, F., Azimi, M.R. and Zangani, E. 2014. Effect of methyl jasmonate application on improving salt resistance of german chamomile (Matricaria chamomilia L.) through change on some morphological characters. Journal of Crop Production and Processing, 11: 123-131.

Zlotek, U., Michalak-Majewska, M. and Szymanowska, U. 2016. Effect of jasmonic acid elicitation on the yield, chemical composition, and antioxidant and anti-inflammatory properties of essential oil of lettuce leaf basil (Ocimum basilicum L.). Food Chemistry, 213: 1-7.