ارزیابی مضرات اشعه ایکس در تشخیص و درمان در پزشکی به کمک منطق فازی

فصلنامه بیولوژی کاربردی

دوره 13، شماره 49، اردیبهشت 1402، صفحه 29-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امیرمحمد عسکری تنها¹؛ فتانه تقی زاده فرهمند^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی‌‌ارشد، گروه پرتوپزشکی، دانشکده علوم پایه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

²دانشیار، گروه فیزیک، دانشکده علوم پایه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

هدف: تشخیص سریع و درست بیماری در بسیاری از موارد اهمیت بسزایی دارد. در تصویربرداری پزشکی با اشعه ایکس بدون دسترسی به داخل اندام‌های بدن، پزشک به معالجه بیمار می‌‌پردازد. لذا، باید شرایط استاندارد رعایت گردد تا مزایای استفاده از اشعه ایکس بیشتر از مضرات آن باشد. از آنجایی که در حال حاضر حضور کادر درمان در مراکز تصویربرداری یک امر ضروری است، بنابراین، به دلیل قرارگیری مداوم در برابر خطرات ناشی از اشعه ایکس، آسیب‌‌پذیر هستند. ارزیابی میزان خطر مستلزم تعریف پارامترهای مؤثر بوده که همراه با عدم‌‌قطعیت می‌‌باشند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی مضرات اشعه ایکس در تشخیص و درمان در پزشکی به کمک منطق فازی است.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش با به‌‌کارگیری روش فازی، و به کمک ابزار گرافیکی نرم‌‌افزار متلب و تعیین چهار پارامترهای ورودی و یک پارامتر خروجی مناسب و با تعیین قوانین توسط فرد خبره و سیستم استنتاج فازی ممدانی، مضرات اشعه ایکس برای فرد مراجعه‌کننده و کادر درمان جهت تصویربرداری بررسی شد.
یافته‌ها: بررسی داده‌‌های شش مرکز تصویربرداری پزشکی منتخب در شهرهای مختلف ایران نشان داد که همه این مراکز در گستره متوسط آسیب‌‌پذیری از خطرات تابش اشعه ایکس قرار دارند.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌‌رسد وزارت بهداشت و درمان در خصوص ایمنی و حفاظت در مراکز پزشکی باید مراقبت‌‌های بیشتر، مستمر و جدی‌‌تری انجام دهد. باید نکات ایمنی به‌طور کامل رعایت گردد، در غیر این صورت در درازمدت برای کادر درمان مشکلات مواجه با تابش اشعه ایکس اتفاق خواهد افتاد.
 

کلیدواژه‌ها

اشعه ایکس؛ تصویربرداری؛ منطق فازی؛ خطرات؛ درمان

مراجع

1. Alexi A. Early History of X Rays. Carbutts. 1995: 10-12.
2. Amirzadeh F & Tabatabaie SHR. Survey of radiation protection awareness among radiation workers in shiraz hospitals. Iranian Hournal of nuclear Medicine. 2005; 13(2): 38-43.
3. Awotunde JB, Matiluko OE & Fatai, OW. Medical Diagnosis System Using Fuzzy Logic. African Journal of Computing & ICT. 2014; 7(2).
4. Bigdelirad MA. Safety tips and protection recommendations. Qazvin University of Medical Sciences and Health Services, 2006. [in persian]
5. Bushberg JT, Seibert JA, Leidholdt EM & Boone JM. The Essential physics of Medical Imaging. Wolters Kluwer Health, 2011.
6. Cullity BD. Elements of X-Ray Diffraction. Addison-Wesley Publishing Company, 1978.
7. Donya M, Radford M, ElGuindy A, Firmin D & Yacoub MH. Radiation in medicine: Origins, risks and aspirations. Global Cardiology Science and Practice. 2015; 57(4).
8. Dowd SB & Tilson ER. Practical radiation protection and applied radiobiology. Philadelphia, 1999.
9. Farahani H, Hamta A & Zoalanvari A. Using X-ray diffraction patterns to study healthy and cancerous DNA extracted from induced breast cancer cells. In: 9^th International Breast Cancer Congress, 201 [in persian]
10. Farzaneh A, Ian VM, Sunita C & Gailter H. Bioeffects and safety of low-intensity, low frequency Ultrasonic’s exposure. Prog biophys Mol Biol. 2012; 108: 119-38.
11. Fatahi-Asl J, Tahmasebi M & Karami V. The protection knowledge and performance of Radiographers in some hospitals of Ahvaz County. Jentashapir J Health Res. 2013; 4: 405-415.
12. Galdames FJ, Perez CA, Est´evez PA & Held CM. Segmentation of Renal SPECT Images Based on Deformable Models. In: SURGETICA’2005, Computer-Aided Medical Interventions: tools and applications, Chamb´ery, France, 2005: 89–96.
13. Kamil MY & Salih AM. Breast Tumor Detection Via Fuzzy Morphological Operations. Journal of Advanced Pervasive and biquitous Computing. 2019; 11(1).
14. Kovalerchuk, B, Triantaphyllou, E, Ruiz JF & Clayton J. Fuzzy logic in computer-aided breast cancer diagnosis: analysis of lobulation. Artificial Intelligence in Medicine. 1997; 11: 75–85.
15. Masoumbeigi M, Mohseni M, Akbari H & Aliasgharzadeh A. Knowledge of Medical Interns and Radiology Residents, Students, and Staff about the Radiation Dose Received by Patients in Different Imaging Methods. Mazandaran Univ Med Sci. 2016; 26(144): 230-239. [in persian]
16. Rezaei Vahdati AS & Tahernia AH. Fuzzy expert system for brain tumor diagn In: The 9^th Conference of New Researches in Science and Technology, 2017. [in persian]
17. Samimi, B. Guide to occupational health conditions and control of ionizing radiation in metal industries. Tehran: Ministry of Health, Treatment and Medical Education, Vice-Chancellor of Health, 2016: 188. [in persian]
18. Valipoor F, Ahmadi O, Poortaghi Gh, Mahmoudi N & Mohamadian M. Survey on scattered and received dose of X-ray radiation in a military hospital. Iran Occupational Health. 2017; 14(1): 134-142. [in persian]
19. Yang SK & Cheng YI. Huang Biological effect of paramecium in diffused ultrasonic Ultrasonic. 2002; 39: 525-31.