تأثیر عملکرد شرکت بر ارتباط بین قضاوت حرفه‌ای و کشف تقلب حسابرس

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 2، دوره 3، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 41-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا عباسی استمال^{* 1}؛ حسین راستکار رضائی²

¹استادیار، گروه حسابداری، واحد ورزقان، دانشگاه آزاد اسلامی، ورزقان، ایران

²کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، موسسه آموزش عالی علم و فن آوری شمس، تبریز، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عملکرد شرکت بر ارتباط بین قضاوت حرفه‌ای حسابرس و توانایی کشف تقلب است.
روش: این پژوهش از لحاظ طبقه‌‌بندی تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری تحقیق مشتمل بر کلیه حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی ایران به تعداد 2959 بوده و نمونه آماری به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد. تعداد نمونه آماری با روش نمونه‌گیری کوکران 341 نفر به دست آمد. برای آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که بین قضاوت حرفه‌ای حسابرس و توانایی کشف تقلب، ارتباط مثبتی وجود دارد. ولی، بین عملکرد مالی شرکت و توانایی کشف تقلب ارتباط منفی وجود دارد. همچنین، عملکرد مالی شرکت بر ارتباط بین قضاوت حرفه‌ای و توانایی کشف تقلب تأثیر منفی دارد. بنابراین، حسابرسانی که قضاوت‌های حرفه‌ای بالاتری داشته باشند، احتمال کشف تقلب توسط آن‌ها بیشتر می‌شود. ولی، با بهبود عملکرد مالی، از امکان رخداد تقلب در شرکت کاسته خواهد شد.
نتیجه‌گیری: برای حسابرسان مهم است که در حین حسابرسی به منظور کشف تقلب، قضاوت حرفه‌ای بالاتری را از خود نشان دهند. همچنین، عملکرد مالی شرکت می‌تواند بر توانایی شناسایی کشف تقلب، اثر منفی داشته باشد. یعنی، با بهبود عملکرد مالی، از امکان رخدداد تقلب در بنگاه اقتصادی کاسته شده و توانایی شناسایی کشف تقلب کمتر می‌شود و نیز، هرچه حسابرسان در خصوص اصول و موازین حرفه‌ای درک بالاتری داشته باشند، توانایی شناسایی و کشف تقلب و سطح قضاوت حرفه‌ای آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

 عملکرد شرکت؛ قضاوت حرفه‌ای؛ تقلب حسابرس؛ معادلات ساختاری؛ حسابرسان

مراجع

اسدی، مرتضی؛ نعمتی، محمد (1394). قضاوت حرفه‌ای در حسابرسی. حسابدار رسمی، شماره 27.

انصاری، تبسم؛ حیدرپور، فرزانه؛ کیقبادی، امیررضا (۱۳۹۸). بررسی رابطه میان تردید حرفه‌ای، سطح اطمینان و قضاوت‌ها و تصمیمات توأم با تردید حسابرس. دانش حسابرسی، دوره ۱۹، شماره ۷۷، ص۲۷۴-۲۴۸.

حسینی، سید حسین؛ نیکومرام، هاشم؛ رضایی، علی‌اکبر (1399). بررسی تأثیر ابعاد فرهنگی و مولفه‌های رفتاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل. حسابداری مدیریت، 13(44)، ص72-55.

خواجوی، شکراله؛ ابراهیمی، مهرداد (۱۳۹۶). مدل‌سازی متغیرهای اثرگذار بر کشف تقلب در صورت‌های مالی با استفاده از تکنیک‌‌های داده‌کاوی. حسابداری مالی، دوره 9، شماره ۳۳، ص۵۰-۲۳.

دوره‌گیران یزد، حمیدرضا؛ عبدالرحیمیان، محمدحسین (1400). فرآیند کشف تقلب در صورت‌های مالی گروه‌های تجاری. در: تهران: پنجمین کنفرانس بین‌المللی مطالعات مدیریت اقتصاد و حسابداری صنعت‌محور.

ساجدی، سید حسین؛ رحمانی، علی؛ کاظمی، توحید (1399). شناسایی مصادیق خطر تقلب در صورت‌های مالی در ایران و ارزیابی روش‌های کشف آن. دانشگاه شهید چمران اهواز.

سعیدی گراغانی، مسلم؛ ناصری، احمد (1396). تفاوت‌های فردی و قضاوت حرفه‌ای حسابرس. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 9، شماره 36، ص111-129.

سیرانی، محمد؛ خواجوی، شکراله؛ نوشادی، میثم (1388). تأثیر تجربه و پیچیدگی موضوعات حسابرسی بر قضاوت حسابرس. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 16، شماره 55، ص35- 50.

علی‌پناه، حکیمه (۱۳۹۹). تأثیر میزان تحصیلات حسابرسان براسترس حسابرس و کیفیت حسابرسی. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، ۳(۲۷)، ص۱۰۵-۹۱.

کاشانی‌پور، محمد؛ کرمی، غلامرضا؛ خنیفر، حسین؛ شعبانی، کیوان (۱۳۹۸). بررسی قصد هشداردهی حسابرسان مستقل درباره خطاکاری: کاربرد نظریه رفتار برنامه‌‌ریزی شده. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۴(۸)، ص۹۱-۶۳.

کده، مریم؛ سالاری، علی (1390). تأثیر ویژگی‌های کیفی قضاوت بر قضات حرفه‌ای حسابرسان. حسابرس، شماره 4، ص56-45.

محسنین، شهریار؛ اسفیدانی، محمدرحیم. (۱۳۹۳). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.

محمدی، علی؛ مالکی، مجتبی، کلانتر مهرجردی، امیر (1395). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد مالی سازمان امور مالیاتی (مورد مطالعه: ادارات امور مالیاتی شهر تهران). پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، دوره 3، شماره 7، ص135 -154.

معصومی، جواد؛ نیکومرام، هاشم؛ طالب‌نیا، قدرت‌الله (1399). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کشف تقلب صورت‌های مالی با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 9، شماره 35،
ص1-20.

نقش‌بندی، نادر؛ سادات غفاری، منصوره؛ یوسف‌پور، فاطمه (۱۳۹۹). بررسی رابطه استقلال، حرفه‌ای‌گرایی و شک و تردید حرفه‌ای با کیفیت حسابرسی. چشم‌‌انداز حسابداری و مدیریت، ۲۳(۳)، ص۹۸-۷۹.

Abei, Y.A. (2021). Impact of internal control on fraud detection and prevention in microfinance institutions.‏ International Journal, 4(1).

Arifuddin, R.H. & Indrijawati, A. (2020). Auditor Experience, Work Load, Personality Type, and Professional Auditor Skepticism Against Auditors' Ability in Detecting Fraud. Journal of Talent Development and Excellence, 12(2), p.1878-1890.

Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) (2018). Report to the Nations on Occupational Fraud and Abuse. Global Fraud Study.

Brazel, J.F., Jones, K.L. & Zimbelman, M.F. (2009). Using nonfinancial measures to assess fraud risk. Journal of Accounting Research, 47(5), p.1135–1166.

Carthy, I.N. (1997). Professional Ethics Code Conflict Situations: Ethical and Value Orientation of Collegiate Accounting Students. Journal of Business Ethics, No.16, p.1467-1473.

Ferina, I.S. & et al. (2021). The Zero Fraud Implementation through the Innovation of Information Technology and Organizational Culture Xinan Jiaotong Daxue Xuebao. Journal of Southwest Jiaotong University, 56(1).

Fullerton, R. & Durtschi, C. (2004). The effect of professional skepticism on the fraud detection skills of internal auditors, SSRN Electronic Journal,1-38. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.617062

Gibson، J.L., Ivancevich, J.M., Donelly, J.H. & Konopaske, R. (2012). Organization Behavior Structure Processes. NY: McGraw-Hill, 4^ed.

Li, Y.H., Huang, J.W. & Tsai, M.T. (2009). Entrepreneurial orientation and firm performance: The role of knowledge creation process. Industrial marketing management, 38(4), p.440-449.

Pawitra, D.A.K. & Suhartini, D. (2019). The influence of individual behavioral aspects toward audit judg-ment: the mediating role of self efficacy. Journal of Economics، Business، & Accountancy Ventura, 22(2), p. 264-273.

Pillar, B. (2005). Audit quality in the 21st century. Presentation at University of Illinois at Urbana-Champaign.

Pramitasari, A.E., Sukoharsono, G. & Djamhuri, A. (2017). The Influence of Auditor's Personality Types, Experience, Ethics, and Gender on Fraud Detection Capability: Study of Big Four Public Accounting Firm in Indonesia. Imperial Journal of Interdisciplinary Research, 3(7), p.640-653.

Qrunfleh, S. & Tarafdar, M. (2014). Supply chain information systems strategy: Impacts on supply chain performance and firm performance. International Journal of Production Economics, No.147, p. 340-350.

Rashid, Ch.A. (2022). The rokr of internal control in fraud prevention and detection, Sulaimani Polytechnic University, 3(8), p. 43-55.

Sulistiyanti, R. & Yakub, Y. (2020). Can Professional Skepticism, Experience, and Training Support the Zbility of Internal Government Supervisors to Detect Fraud? Point of View Research Accounting and Auditing، 1(4), p. 190-196.

Suryandari, N.N.A., Endiana, I.D.M., Susandya, A.A.B.A., & Apriada, K. (2021). The role of employee ethical behavior and organizational culture in preventing fraud at the lpd. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 18(08), p.916-929.‏

Trotman, K.T. (2006). Professional Judgment: Are Auditors being Held to a Higher Standard Than Other Professionals? Sydney: The Institute of Chartered Accountants in Australia.

Whittington, O.R. & Pany, K. (2001). Principles of Auditing and Other Assurance Services. 13^th ed. NY: McGraw-Hill.

Yelvionita, V., Utami, W. & Mappanyuki, R. (2020). The Effect of Internal Control and Organizational Culture on Early Warning Fraud. ICORE, 5(1).‏