مروری بر ادبیات نظریه حسابداری و چارچوب مفهومی هیأت استانداردهای حسابداری مالی

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 137-164   

نوع مقاله: مقاله مروری

نویسنده

حسن چناری^*

دکتر، گروه حسابداری، دانشکده علوم مالی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف این مطالعه، بررسی تأثیر تئوری حسابداری بر چارچوب مفهومی و واکاوی برخی پیامدهای این تأثیر
است.
روش: روش پژوهش حاضر، روش شناخت تاریخی در چارچوب مطالعات کتابخانه‌ای و از نوع پژوهش‌های نظری-تحلیلی و مبتنی بر پژوهش‌های مرتبط با موضوع است.
یافته‌ها: در طول زمان، نظریه حسابداری تأثیر مهمی در چارچوب مفهومی داشته و کار نظریه‌پردازان حسابداری مانند چارلز اسپراگ، هنری راند هاتفیلد، ویلیام پاتون، ای. سی. لیتلتون، جئورج او. مای، مائوریس مونیتز، جئورج سورتر و روبرت اسپراگ در این تاثیر اساسی بوده است. چارچوب مفهومی اغلب به عنوان خروجی یک فرایند فن‌گرا به‌شمار می‌رود، اما تأثیر نظریه‌پردازان حسابداری بر چارچوب مفهومی آشکار است. رویه‌های حسابداری و استانداردها بر رفتار شرکت‌ها، دولت‌ها و افراد تأثیر می‌گذارد. بنابراین، مهم است بدانیم چگونه فرآیند تدوین استانداردها از وابستگی به نظریه حسابداری تا دوره‌ بعدی که استانداردهای حسابداری در حال حاضر براساس چارچوب مفهومی و اهمیت این تغییر شکل گرفته، تکامل یافته است.
نتیجه‌گیری: هرچند هدف اساسی چارچوب مفهومی، گسترش مجموعه‌ای از مفاهیم و اصول برای کمک در راستای تدوین استانداردهای حسابداری بود، اما کاهش تنوع در رویه‌های حسابداری و حرکت به سوی یکنواختی در سطوح وسیع را می‌توان جزء سایر اهداف برشمرد.

کلیدواژه‌ها

 حسابداری مالی؛ نظریه حسابداری؛ استانداردهای حسابداری؛ هیأت استانداردهای حسابداری مالی

مراجع

دیانتی دیلمی، زهرا؛ شاهینی، مهلا (1392). غفلت از تئوری حسابداری: مقایسه‌ی تطبیقی مقالات حسابداری در مجلات معتبر داخل و خارج. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11(38)، ص141-119.

غلامی جمکرانی، رضا؛ نیکومرام، هاشم؛ موسویان، سیدعباس؛ رهنمای رودپشتی، فریدون (1394). مولفه‌های کلیدی مفاهیم نظری گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 4(13)، ص39-23.

مجتهدزاده، ویدا؛ اثنی‌عشری، حمیده (1390). چارچوب نظری حسابداری: دیدگاه اطلاعات. پژوهش حسابداری،
شماره‌ 1، ص57-37.

مجتهدزاده، ویدا؛ علوی طبری، سیدحسین؛ قاسمی، زهرا (1387). حسابداری مازاد تمیز: رابطه‌ ارزشی سود و ارزش دفتری. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 15(51)، ص68-57.

وکیلی‌فرد، حمیدرضا؛ علی‌اکبری، مونا (1388). تأثیر به‌کارگیری استانداردهای حسابداری بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 2(3)، ص87-77.

American Accounting Association (AAA) (1966). A Statement of Basic Accounting Theory. Evanston, IL: American Accounting Association.

American Accounting Association (AAA). 1936. A tentative statement of accounting principles underlying corporate reports. The Accounting Review, 11(20), p.187–191.

American Institute of Accountants (AIA) (1931). Resume of Special Report of the Accounting Procedures Committee of the American Institute of Accountants. Manuscript File. New York, NY: AICPA.

American Institute of Accountants (AIA) (1934). Audits of Corporate Accounts: Correspondence between the Special Committee on Co-Operation with Stock Exchanges of the American Institute of Accountants and the Committee on Stock List of the New York Stock Exchange. New York, NY: American Institute of Accountants.

Baker, C.R. (2017). The Influence of Accounting Theory on the FASB Conceptual Framework. Accounting historians journal, 44(2), p.109-124.

Biondi, Y. (2013). Accounting, economics, and the law of the enterprise entity: A. C. Littleton and the German-American connection. In: Accounting and Business Economics: Insights from National Traditions, ed. by Y. Biondi & S. Zambon. London, U.K.: Routledge, p. 363–386.

Braeman, J. (1966). The German influence on American education: A review essay. Journal of Higher Education, 37(2), p.101–103.

Carey, J.L. (1969). The Rise of the Accounting Profession: From Technician to Professional 1896–1936. New York, NY: American Institute of Certified Public Accountants.

Douglas, W. & Bates, G. (1933). The Federal Securities Act of 1933. Yale Law Journal, 43(2),
p.171–217.

Evans, L. (2005). Accounting history in the German language arena. Accounting Business and Financial History, 15(3), p.229–233.

Financial Accounting Standards Board (FASB) (1974). Consideration of the Report of the Study Group on the Objectives of Financial Statements. Stamford, CT: Financial Accounting Standards Board.

Financial Accounting Standards Board (FASB) (1976a). Tentative Conclusions on Objectives of Financial Statements of Business Enterprises. Stamford, CT: Financial Accounting Standards Board.

Financial Accounting Standards Board (FASB) (1976b). Elements of Financial Statements and Their Measurement. Stamford, CT: Financial Accounting Standards Board.

Financial Accounting Standards Board (FASB) (1980). Qualitative Characteristics of Accounting Information. Concepts Statement No. 2. Stamford, CT: Financial Accounting Standards Board.

Financial Accounting Standards Board (FASB) (1985). Statement of Financial Accounting Concepts No. 6, Elements of Financial Statements: A Replacement of FASB Concepts Statement No. 3 (Incorporating an Amendment of FASB Concepts Statement No. 2). Norwalk, CT: Financial Accounting Standards Board.

Hatfield, H. R. 1909. Modern Accounting: Its Principles and Some of Its Problems. New York, NY: Appleton.

Heier, J.R. (2006). America’s railroad depreciation debate, 1907 to 1913: A study of divergence in early 20^th century accounting standards. Accounting Historians Journal, 33(1), p.89–124.

Hines, R.D. (1988). Financial accounting: In communicating reality, we construct reality. Accounting, Organizations and Society, 13(3), p.251–261.

Hommel, M. & Schmitz, S. (2013). Insights on German accounting theory. In: Accounting and Business Economics: Insights from National Traditions, edited by Biondi, Y., and S. Zambon. London, U.K.: Routledge, p. 331–361.

Hummel, H. & Ratzel, P. (2019). Mandating the sustainability disclosure in annual reports- Evidence from the United Kingdom. Schmalenbach Bus Rev of Springer.

Ijiri, Y. (1983). The Foundations of Accounting Measurement: A Mathematical, Economic, and Behavioral. Englewood. NJ: Prentic-Hall Inc.

Kieso, D.E., Weygandt, J. J. & Warfield, T.D. (2013). Intermediate Accounting. 13^th edition. New York, NY: John Wiley & Sons.

Littleton, A.C. (1929). Price and value in accounting. The Accounting Review, 4, p.149–159.

Maizatulakma, A., Noradiva, H., Mohd Helmi, H., Ming- Lang, T. & Matthew, B. (2019). The Southeast Asian Haze: the quality of environmental disclosures and firm performance. Journal of Cleaner Production, 24, p. 1-23. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118958

Mattessich, R. & Kupper, H. (2003). Accounting research in the German language area—First half of the 20^th century. Review of Accounting and Finance, 2(3), p.106–137.

Moonitz, M. (1961). The Basic Postulates of Accounting. Accounting Research Study No. 1. New York, NY: American Institute of Certified Public Accountants.

Napier, C. (2013). Accounting and the absence of a business economics tradition in the United Kingdom. In: Accounting and Business Economics: Insights from National Traditions, edited by Y. Biondi, & S. Zambon. London, U.K.: Routledge, p. 273–305.

Parrish, M.E. (1970). Securities Regulation and the New Deal. New Haven, CT: Yale University Press.

Paton, W.A. & Littleton, A.C. (1940). An Introduction to Corporate Accounting Standards. Urbana, IL: American Accounting Association.

Paton, W.A. (1922). Accounting Theory: With Special Reference to the Corporate Enterprise. New York, NY: The Ronald Press Company.

Previts, G.J. & Merino, B.D. (1998). A History of Accountancy in the United States: The Cultural Significance of Accounting. Columbus, OH: Ohio State University Press.

Richard, J. (2005). The concept of fair value in French and German accounting regulations from 1673 to 1914 and its consequences for the interpretation of the stages of development of capitalist accounting. Critical Perspectives on Accounting, 16(6), p.825–850.

Sanders, T., Hatfield, H.R. & Moore, U. (1938). A Statement of Accounting Principles. New York, NY: American Institute of Accountants.

Schmalenbach, E. (1919). Grundlagen der dynamischen Bilanztheorie. (Foundations of dynamic accounting). Zeitschrift fu¨r handelswissenschaftliche. Forschung, 13, p.1–101.

Securities and Exchange Commission (SEC) (2003). Study Pursuant to Section 108(d) of the Sarbanes-Oxley Act of 2002 on the Adoption by the United States Financial Reporting System of a Principles-Based Accounting System. Washington, DC: United States Securities and Exchange Commission.

Sprague, C. (1880). The algebra of accounts. Book-Keeper (July 20), p.2–4.

Sprague, C. )1908). The Philosophy of Accounts. New York, NY: Sprague.

Sprouse, R.T. & Moonitz, M. (1962). A Tentative Set of Broad Accounting Principles for Business Enterprises. Accounting Research Study No. 3. New York, NY: American Institute of Certified Public Accountants.

Walton, S. (1909). Earnings and income. Journal of Accountancy, 9(2), p.452–469.

Zeff, S.A. (1984). Some junctures in the evolution of the process of establishing accounting principles in the U.S.A.: 1917–1972. The Accounting Review, 59(3), p.447–468.

Zeff, S.A. (1999). The evolution of the conceptual framework for business enterprises in the United States. Accounting Historians Journal, 26(2), p.89–131.